Schaatssensatie Nils van der Poel: eigenzinnig, onorthodox en compromisloos

Nils van der Poel is niet verbaasd dat hij het wereldrecord op de 10 kilometer heeft gebroken. De Zweed heeft in zijn trainingen al vaker rondes op wereldrecordsnelheid gereden en is zondagmiddag in de volle overtuiging gestart dat het moet lukken. In een akelig vlak schema zwiert hij naar 12.32,95. ‘Ik heb gedaan waar ik twee jaar voor getraind heb’, stelt hij later nuchter vast.

Direct na zijn overwinning is hij veel uitgelatener. Van der Poel, kleinzoon van een Nederlandse opa, snelt naar een televisiecamera toe en roept lachend: ‘Eat fish for dinner’. Het is een verwijzing naar Graeme Fish, de man die vorig jaar wereldkampioen werd en toen in Salt Lake City het wereldrecord op 12.33,86 bracht. ‘Ik ken hem verder niet, maar we hebben deze week berichtjes naar elkaar gestuurd. Hij wenste me geluk.’ De Canadees koos ervoor niet naar de WK te komen vanwege de coronapandemie.

Gepaste afstand

Achter Van der Poel rijdt Jorrit Bergsma naar het zilver, op gepaste afstand. Hij komt tot 12.45,86. De Rus Alexander Roemjantsev rijdt de derde tijd: 12.54,95. Patrick Roest, die zijn baanrecord van 12.35,20 vermorzeld ziet worden, stelt teleur met de zevende tijd 13.09,42. Had hij tegen Van der Poel gereden, dan had de Zweed hem een rondje ingehaald.

Het is voor het eerst in 14 jaar dat er een wereldrecord in Thialf gereden wordt. Sven Kramer was op 11 februari 2007, ook op de 10 kilometer, de laatste. Hij kwam tot 12.49,88. Sindsdien waren wereldrecords voorbehouden aan banen op hoogte, waar de lucht ijler en het makkelijker snelheid maken is.

Meewind

In de televisie-uitzending van de NOS mopperde Rintje Ritsma na Van der Poels rit over het klimaatsysteem in Thialf. Sinds eind vorig jaar staan de kleine ventilatoren in de vloer naast de baan in de rijrichting gedraaid. Het zou voor meewind zorgen.

‘Ik kan helemaal niet aanvoelen of er meewind staat’, zegt Van der Poel. Daarvoor heeft hij veel te weinig op goede ijsbanen gereden de afgelopen tijd. Hij traint normaliter op een 250-meterbaantje in zijn woonplaats Trollhättan. ‘Het is jammer als het zo zou zijn. Ze zouden in het schaatsen net als in de atletiek regels moeten hebben voor wind mee.’

Na twee jaar afwezigheid is Van der Poel beter dan hij ooit was. Van een subtopper is hij tweevoudig wereldkampioen en wereldrecordhouder geworden. Hij won donderdag ook de 5 kilometer. Zijn grootste wapenfeit tot dit seizoen was de zege op de 10 kilometer van het WK allround in 2018 in Amsterdam. En daar profiteerde hij van de val van Sverre Lunde Pedersen.

In twijfel trekken

‘Ik snap het als mensen mij in twijfel trekken. Dat zou ik zelf ook doen.’ Hij is verbaasd dat er na zijn race pas in het laatste gesprek, bij de schrijvende pers, naar doping wordt gevraagd. ‘Ik had dat eerder verwacht.’

Er zijn twee manieren om naar die vraag te kijken, legt hij uit. Het is vervelend als mensen vermoeden dat je valsspeelt, maar tegelijkertijd is het een compliment. ‘Er spreekt ook bewondering uit. Als je sneller gaat dan mensen voor mogelijk houden, dan is dat behoorlijk cool.’

Dat gezegd hebbende, weerspreekt hij dat er doping in het spel is. ‘Ik veracht het’, benadrukt hij. ‘En we moeten vertrouwen hebben in het systeem. Bovendien denk ik dat onze sport redelijk schoon is.’

Eigenwijs

Het zijn geen stimulerende middelen of meewind geweest die hem naar zijn beide wereldtitels en wereldrecord hebben geleid, maar het eigenwijze plan dat hij drie jaar geleden opschreef. Hij wilde een jaar in het leger en een jaar zich bekwamen in ultralopen, hardloopwedstrijden van 150 kilometer en meer. De kern van zijn trainingsaanpak is: alles geven.

Er waren er maar weinig die in dat plan geloofden. Het Zweedse olympisch comité, de belangrijkste geldschieter voor langebaanschaatsers in het land, in ieder geval niet. Pas acht maanden geleden, met het vooruitzicht dat hij weer wedstrijden zou gaan rijden, kreeg hij financiële ondersteuning van het comité. Toen had hij zijn plan met eigen sponsoren al uitgevoerd.

Die twee jaren zonder competitie waren van groot belang. ‘Het is de reden dat ik nu zo hard rijd’, zegt hij. Dat maakt het volgens hem zo lastig om in te schatten wat zijn kansen zijn bij de Winterspelen van volgend jaar. Ook omdat oud-wereldrecordhouder Fish nu een wedstrijdloos seizoen heeft en daar misschien net als hij van profiteren zal. ‘En Fish zal supergemotiveerd zijn.’

‘Zoals in elk goed verhaal is er een punt waarop alles goed lijkt te gaan’, zegt Van der Poel. ‘Daar zitten we nu. Vanaf hier kan het een chaos worden en helemaal mis gaan. Of het kan goed eindigen, als een sprookje.’