Protest als heldendaad bij WK cricket

Henry Olonga en Andy Flower gooien en slaan de ballen vrijdagochtend weer alsof er niets aan de hand is. De zon schijnt, het wordt weer een warme dag in Harare, de hoofdstad van Zimbabwe, en woensdag wacht de wedstrijd Zimbabwe - India.

Of Olonga en Flower mee zullen spelen is nog onduidelijk. Na hun opmerkelijke protest tegen 'de dood van de democratie in ons geliefde Zimbabwe', tijdens de eerste wedstrijd van Zimbabwe tegen Namibië, lijkt het WK cricket, nog meer dan verwacht een speelbal van politieke gevoeligheden.

De twee topspelers van het nationale team van gastland Zimbabwe droegen maandag zwarte rouwbanden. Ook gaven zij een verklaring uit waarin zij de politieke repressie en de schending van de mensenrechten in het land scherp veroordelen.

Twee dagen later besloot het Engelse team na lang aarzelen te weigeren donderdag in Harare tegen Zimbabwe aan te treden. De Engelse cricketbond vond ook het risico van een gewelddadige confrontatie tussen oproerpolitie en eventuele demonstranten te groot. De oppositie tegen Zimbabwe's bijna 79-jarige president Robert Mugabe had aangekondigd dat ze in weerwil van een verbod protesten zou organiseren.

De vraag is of dat zou zijn gelukt, want de oproerpolitie heeft de reputatie snel en hard in te grijpen. Tientallen aanhangers van de oppositie zijn de laatste weken door de politie en de geheime dienst CIO opgepakt. Parlementslid Job Sikhala van de Beweging voor Democratische Verandering en mensenrechtenadvocaat Gabriel Shumba werden zelfs gruwelijk gemarteld. Een gebeurtenis die president Mugabe deze week afdeed als een betreurenswaardig incident.

Wie donderdag en vrijdag bij het cricketstadion van Harare rondkijkt, krijgt niet de indruk van een belegerde veste. Er staat een legertent bij de poort, bemand door twee agenten van de gehate Public Order Police, en een telefoontoestel. Wie goed kijkt ziet op sommige straathoeken een paar agenten rondhangen. Dat is alles.

Het past in het beleid van de regering om te doen alsof er niets aan de hand is. Inwoners van Harare vertellen dat sinds het begin van het WK agenten 's ochtends in de meeste grote straten de rijen voor bakkerijen en benzinestations verspreiden. De buitenwereld mag niet zien dat Zimbabwanen voor brood en benzine uren, dagen soms, in de rij staan.

Het effect is dat er angst heerst. 'Als ik naar de wedstrijd tegen India zou gaan met een zwarte rouwband, kan ik er door de oproerpolitie worden uitgepikt. Je weet niet wat er daarna met je kan gebeuren', zegt een student in Harare. 'We leven hier in een politiestaat.' De cricketers Olonga en Flower zijn daarom helden. 'Ze hebben moed getoond. De politie en de jeugdmilitie durven hen niet op te pakken.'

Maar de regeringskranten The Herald en The Chronicle schilderen het duo af als landverraders. Daarbij wordt de etnische kaart niet geschuwd: Flower is - net als de meerderheid van het nationale team - blank, Olonga is een Zimbabwaan die een Ghanese vader heeft.

'Degenen die er genoeg van hebben om Zimbabwaan te zijn moeten het maar zeggen', dreigt het commentaar in The Chronicle. 'We vinden dat Olonga en Flower het team beschaamd moeten verlaten. We zullen ze niet missen, hoe goed ze ook denken te zijn. We hebben liever een matig team vol patriotten dan een even matig team vol verraders'.

De Zimbabwaanse Daily Mirror weet zelfs te melden dat de protestactie simpel een kwestie van omkoperij was. Fowler, aldus de krant op de voorpagina, 'had een deal met de aanvoerder van Engeland, Nasser Hussain, om Zimbabwe te demoniseren in ruil voor een nieuw zeer lucratief contract bij de befaamde Engelse cricketclub Essex.'

Het is het soort samenzweringstheorie dat uitermate populair is in regeringsgezinde kringen. De rode lijn erin in eenvoudig: Zimbabwe's huidige deplorabele staat - een praktisch failliet land met grote tekorten aan dagelijkse behoeften als mais, suiker, kookolie en brandstof - is niet het resultaat van uiterst omstreden eigen beleid.

Nee, alle ellende is het resultaat van een duivels complot van neo-koloniale, imperialistische blanke krachten, aangevoerd door het perfide, door homosexuele gangsters beheerste regime van Tony Blair. En wie het aandurft hierbij kanttekeningen te plaatsen is een verrader.

In de kleine kring van Nederlanders in Zimbabwe heeft de protestactie van Olonga en Flower sympathie gewekt. 'Ze hebben hun nek uitgestoken', zegt een Nederlander die al jaren in Harare woont. Het zou volgens hem goed zijn als het Nederlandse team ook 'iets' zou doen. De Nederlandse cricketers spelen op 28 februari in Bulawayo, de tweede stad van het land, tegen de Zimbabwanen.

'Je kunt wel zeggen ''we spelen cricket en bemoeien ons niet met politiek'', maar dat verhaal klopt niet. De Zimbabwaanse politiek bemoeit zich namelijk wel met jou door middel van het cricket. Het Nederlandse team zou zich moeten uitspreken tegen de schending van de mensenrechten in het land? Ze zouden ook met een zwarte band het veld kunnen opstappen. Of voor het begin van de wedstrijd de twee protesterende Zimbabwanen Olonga en Flower speciaal begroeten. Het zou een gebaar zijn waarmee ze veel Zimbabwanen zouden ontroeren. Daarna hadden ze nog lekker hun eigen wedstrijd voor dit toernooi kunnen spelen.'