Ploegleider Aart Vierhouten: Pogacar verloor de Tour op de kasseien van Superman

Een jaar lang was Aart Vierhouten ploegleider van de beste renner ter wereld, de nog maar 23-jarige Tadej Pogacar uit Slovenië. ‘Een supertalent dat maar een keer in de dertig jaar opstaat. Alle toprenners kennen twijfels, maar hij niet. Een heel mooi mens, Tadej.’

Vierhouten (52) was veertien jaar een profrenner van het type dat ervoor zorgde dat ploeggenoten konden winnen. Hij hielp de Deen Rolf Sørensen en de Belg Peter van Petegem bij hun zeges in de Ronde van Vlaanderen en Parijs-Roubaix en trok jarenlang de sprint aan voor de Australiër Robbie McEwen. Dankzij Vierhouten won McEwen onder meer zeven Touretappes, twee groene truien van het puntenklassement en tien ritten in de Giro. ‘Mijn kwaliteiten waren vooral als teamplayer.’

Stoppen, in 2010, viel hem zwaar. ‘Net in dat jaar startte de Giro in Nederland en het peloton kwam vlakbij mijn huis in Hilversum. Ik stond aan de kant, ze passeerden en ik moest bijna janken. Ik had er nog zo graag tussen willen zitten; een rugnummer opspelden, helm op. Dan besef je: het is voorbij en het komt nooit meer terug.’

Vierhouten zocht daarna als zzp’er de commerciële kant van het wielrennen op. ‘Ik werkte onder meer als een soort makelaar voor verschillende merken en ben voor het sportmarketingbedrijf van mijn vrouw fietsclinics gaan geven. Met oud-renners zoals Joop Zoetemelk en Anna van der Breggen verzorgen we bedrijfsuitjes voor soms wel tachtig mensen.’

Uiteindelijk werd hij toch weer ploegleider en deze zomer stond hij voor de moeilijkste keuze uit zijn loopbaan: nog een jaar doorgaan met tweevoudig Tour de France-winnaar Pogacar en zijn UAE-ploeg of meehelpen een compleet nieuwe wielerploeg van de grond af op te bouwen?

‘Iedere ploegleider heeft als wens met Pogacar te werken’, vertelt Vierhouten over zijn worsteling. ‘Dus was ik geneigd te blijven en ervan te genieten. Aan de andere kant zou ik bij een nieuw team veel meer mijn ei kwijt kunnen. Met jongens werken die nog aan de start van hun carrière staan. Het geeft een kick die aan de hand te nemen en ze te laten groeien.’

De Tourzege

Pogacar greep in juli naast zijn derde Tour-zege. De Deen Jonas Vingegaard won de Ronde van Frankrijk met het Nederlandse Jumbo-Visma. Pogacar verloor die Tour, zo luidt de communis opinio, in de elfde etappe doordat hij zich na een onvervalst maar vergeefs Jumbo-Visma-offensief aan de voet van de Galibier, liet verleiden tot een drieste contra-aanval op weg naar de top van die berg.

Maar dat ligt anders, zegt Vierhouten. ‘We verloren de Tour in de vijfde etappe, de kasseienrit. En we verloren van Superman.’ Vingegaard? ‘Nee, Wout van Aert.’

Als één van de negen ploegleiders van het door de Verenigde Arabische Emiraten gesponsorde gezelschap was Vierhouten dit jaar naar UAE gehaald om Pogacar bij voorjaarsklassiekers zoals de Ronde van Vlaanderen bij te staan. Daarnaast was hij voor alle UAE-renners verantwoordelijk voor de wielsets: de banden en wielen. Een belangrijke taak, want met geen ander onderdeel van de fiets is zo te variëren en de keuze kan winst of verlies bepalen.

Vele wetenschappelijke testen in de windtunnel en op racecircuit Silverstone leidden tot een uitgebreid spreadsheet dat voor de acht UAE-renners van de Tourploeg per etappe weergaf met welk type en maat band en velg en welke bandendruk ze onder welke weersomstandigheden het best presteerden.

‘In de openingstijdrit in Kopenhagen regende het. We hoefden niet meer na te denken welke banden en wielen we zouden pakken, want dat hadden we al veel eerder getest en besloten. Dus dan pak je de tabel van Pogacar erbij: baf baf baf, dit gaan we doen. Hij finishte als derde in die regen en ik was gewoon helemaal blij.’

Hetzelfde gebeurde een paar dagen later in de ‘Roubaix-rit’. Die had Vierhouten met Pogacar voorbereid. Dat gebeurde de dag nadat hij begin april de Ronde van Vlaanderen had gedomineerd, maar toch vierde werd. ‘Ik zat toen in de ploegleiderswagen mijn stuur op te vreten. Tadej deed de hele koers werkelijk alles goed in zijn gevecht met Mathieu van der Poel. Maar ik had nog zo tegen hem gezegd: ga de sprint zo vroeg mogelijk aan, uiterlijk op 300 meter, want Mathieu kan geen lange sprint.’

Maar de Nederlander dwong Pogacar in de verdediging. ‘Waardoor hij maar niet aan zijn sprint kon beginnen. Hij gaat niet aan, zag ik in de auto, hij gaat niet aan!’ Van der Poel won. ‘Maar op Pogacar kun je niet boos worden. Het duurde even voor hij en wij beseften dat hij een geweldige eerste Ronde van Vlaanderen had gereden.’

De volgende dag testten ploegleider en toprenner verscheidene soorten banden en wielen op de Noord-Franse kasseienstroken en bepaalden ze de setup voor de Tourrit drie maanden later. Vierhouten, op vakantie in Spanje, beleefde die kasseienrit als een ‘superdag’ want niemand van de ploeg reed lek. ‘En Pogacar reed ook nog eens heel goed.’

Toch verloor zijn pupil die dag de Tour, is zijn overtuiging, gek genoeg doordat van alles misging bij Jumbo-Visma.

Superman

Vooraf was de kasseienrit op 6 juli al tot klassieker gebombardeerd: bijna elke ploeg wilde juist deze korte versie van Parijs-Roubaix winnen. Het peloton stond stijf van de spanning. De kopman van Jumbo-Visma, Primoz Roglic, kwam zwaar ten val op bijna hetzelfde moment dat schaduwkopman Vingegaard materiaalpech had, in paniek raakte en op veel te grote fietsen van ploeggenoten stapte. Onvergetelijk is het helikopterbeeld van vier Jumbo-Visma-renners wanhopig op zoek naar een fiets in de juiste maat.

‘Ze hebben eigenlijk geluk gehad dat Roglic viel’, kijkt Vierhouten terug, ‘daardoor konden ze toen, in die rit, niets anders doen dan kiezen voor Jonas als eerste kopman. Hadden ze die keuze uitgesteld, dan had dat in onze kaarten gespeeld.’

Een nog groter geluk bij een ongeluk voor de concurrent van UAE was volgens de oud-analist van de NOS, dat Van Aert zijn kansen om de etappe te winnen door valpartijen in rook zag opgaan en achterop raakte. Hij schikte zich in de rol van knecht voor Vingegaard. ‘Tadej was goed, maar we hadden de pech dat we die dag een superman tegenkwamen die luisterde naar de naam Wout van Aert. Hij is voor Vingegaard op kop gaan rijden en fietste in de laatste 20 kilometer een gat van 2 minuten dicht op Pogacar.’

Vierhouten is stellig: ‘Had Van Aert met Pogacar in de kopgroep gezeten, dan had Jumbo-Visma niet geweten wat ze moesten doen: Wout laten wachten of proberen de rit te winnen? Dan hadden wij daar de Tour gewonnen. Want zonder Van Aert had Vingegaard een achterstand op Pogacar opgelopen die hij in de bergetappes nooit meer goed had kunnen maken.’

In de elfde etappe probeerde geletruidrager Pogacar alsnog extra tijdwinst te boeken met een aanval op Jumbo-Visma naar het dak van de Tour, de 2.629 meter hoge Galibier. Het mislukte. Sterker: Pogacar nam het grootste deel van de concurrerende ploeg op sleeptouw mee naar boven en verloor in de slotklim erna drie minuten op ritwinnaar Vingegaard. ‘Ik was iets te enthousiast, zei hij daarna door de telefoon. Ik zei: je bent wie je bent, dat mag je nooit loslaten. Daarom win je Strade Bianche na een solo van 50 kilometer, daarom win je ‘Luik’ en Lombardije. Wielrennen gaat toch om winnen, of niet?’

Wielerploegen, weet Vierhouten, zijn allemaal op zoek naar de nieuwe Pogacar of de nieuwe Remco Evenepoel, die dit jaar op zijn 22ste de Vuelta won en kort daarna wereldkampioen werd. ‘Maar negen op de tien profrenners hebben één tot drie jaar nodig om het lichaam aan te passen om stabiel op het hoogste niveau te presteren. We geven jonge renners bijna niet meer de gelegenheid voor die adaptatie, omdat ze meteen moeten laten zien dat ze met de top mee kunnen. Er wordt te veel op een rolmodel zoals Pogacar gefocust, maar Tadej is juist een enorme uitzondering.’

UAE was zo tevreden over Vierhouten dat er al een nieuw jaarcontract voor hem klaar lag. ‘Ik wilde ook graag door, want ik wil in de top blijven. Maar toen kwam dit langs.’

Rare groep

Een Italiaanse wielerkledingsponsor met grootse plannen voor een eigen, compleet nieuwe wielerploeg, klopte op de deur. Vierhouten besloot toe te happen. ‘Bij UAE lag de structuur vast: hoe je een ploeg leidt, hoe je al die toprenners behandelt. Nu kan ik die structuur zelf neerzetten en inbrengen hoe ik vind dat wielrennen beleefd moet worden, hoe er gekoerst moet worden.’

De naam van de ploeg wordt nog wel een dingetje: Q36.5, de merknaam van de hoofdsponsor. De Q staat voor het Latijnse quaerere – vragen, zoeken, nastreven – en 36,5 graden Celsius is de temperatuur van een gezond lichaam. Maar hoe zullen tv-commentatoren het uitspreken? Kjoethirtysixdotfive? ‘We krijgen heel snel naamsbekendheid’, zegt Vierhouten met een lach, ‘want iedereen gaat over die naam struikelen.’

Hij stelde mede de ploeg van 24 renners samen. ‘Misschien denkt iedereen: wat is dat voor een rare groep bij elkaar. Maar we hebben heel goed over de samenstelling nagedacht aan de hand van vier criteria.’

Het makkelijkst te meten waren de wedstrijdresultaten en de fysieke data. Voor het vaststellen van de mentaliteit, ‘doorzettingsvermogen vooral’, was de eigen waarneming en die van anderen nodig. Om tenslotte het karaktertype te achterhalen, nam Vierhouten renners interviews af. ‘Hoe ben je als teamgenoot? Hoe ga je om met spanning? Waarom win je niet, terwijl alles erop wijst dat je dat wel kan?’

Vierhouten heeft voor meerdere jaren getekend bij de ploeg die de komende drie jaar op het tweede, ProTour-niveau uitkomt en na drie jaar hoopt te promoveren naar de WorldTour en dus naar gegarandeerde deelname aan de Tour de France. ‘Ik kan op mijn bek gaan, maar als het lukt heb ik heel veel eer van mijn werk. Dat had ik bij UAE ook wel gehad, hoor. Want hoe groot een renner ook is, ze zitten allemaal met een bepaalde onzekerheid. Elke topper heeft dat. Alleen Tadej niet.’