Pijnlijke conclusie rond matchfixing: autoriteiten hebben een 'bewijsprobleem'

Het functioneel parket (OM) maakt dit bekend naar aanleiding van het strafrechtelijk onderzoek naar voetballer Ibrahim Kargbo. De middenvelder wordt niet vervolgd voor het manipuleren van wedstrijden van Willem II in 2009. Volgens justitie is er onvoldoende wettig en overtuigend bewijs dat hij zich schuldig heeft gemaakt aan niet-ambtelijke corruptie, het wetsartikel dat wordt gehanteerd om matchfixingverdachten aan te pakken.

Worsteling

De zaak rond Kargbo maakt de worsteling van de autoriteiten met matchfixing inzichtelijk. Officier van justitie Martine Boerlage, van het functioneel parket: 'Als je het in samenhang bekijkt, krijg je er buikpijn van. Dan denk je: dit is niet goed. Het is duidelijk dat Kargbo en Perumal samen hebben geprobeerd wedstrijden te fixen in Nederland. En dat het mogelijk een of meerdere keren is gelukt. Alleen: strafrechtelijk hebben we een bewijsprobleem.'

Die conclusie is pijnlijk, vooral voor justitie. Al jarenlang klinkt vanuit de politiek en de sportbonden de roep om nieuwe wetgeving zodat matchfixing kan worden bestreden. Telkens antwoordde het OM daar geen behoefte aan te hebben omdat de huidige wetgeving voldoende handvatten biedt.

'We zijn verheugd te vernemen dat het OM nu ook strafbaarstelling van matchfixing gaat onderzoeken', zegt Gijs de Jong, operationeel directeur van de KNVB. 'Dit is één van de punten waarvoor de KNVB al jaren pleit. Samenwerking is essentieel. Met een meldplicht bij het OM, strafbaarstelling en betere informatie-uitwisseling kunnen we in de toekomst nog beter ingrijpen in dit soort zaken.'

Vorig jaar achtte de KNVB wel bewezen dat Kargbo een wedstrijd heeft gefixt. Dat oordeel was gebaseerd op het tuchtrecht, daar ligt de bewijslat lager. De Jong: 'We zijn in ieder geval blij dat het OM hetzelfde gevoel heeft over deze zaak.' De politie stelde net als de KNVB een onderzoek in naar Kargbo nadat de Volkskrant in januari 2015 onthulde dat een Aziatisch goksyndicaat twee wedstrijden manipuleerde in de eredivisie. Uit onderzoek van de krant bleek dat hij geld ontving om Willem II met ruimte cijfers te laten verliezen bij Ajax en Feyenoord.

Voor de opsporingsautoriteiten was het een schier onmogelijk onderzoek. De belangrijkste verdachten verbleven in het buitenland. Mede daardoor heeft het onderzoek ruim tweeënhalf jaar geduurd. Tijdens het onderzoek verjaarden de strafbare feiten, waardoor een rechtszaak toch al niet meer mogelijk was.

Opvallend genoeg slaagde de politie er wel in een gedeeltelijke bekentenis van de beruchte Singaporese matchfixer Wilson Raj Perumal af te dwingen. Hij werd in september 2016 in Boedapest verhoord en bekende dat hij Kargbo meermaals geld gaf om wedstrijden te beïnvloeden. Volgens de matchfixer slaagde hun zwendel één keer in Nederland. Voor de wedstrijd Ajax-Willem II in oktober 2009 betaalde hij Kargbo 25.000 euro om met drie goals verschil te verliezen. Het werd 4-0.

Oordeel van het OM

Kargbo bestreed in zijn verhoor, in februari 2016, dat hij duels heeft gefixt. Anderen hadden toegang tot zijn mailbox, zegt hij. De politie noemt zijn verklaring 'ongeloofwaardig'. Kargbo was dinsdag niet bereikbaar voor commentaar.

Het oordeel van het OM komt als een verrassing voor het politieteam dat de zaak onderzocht, zegt Raymond Kolsteren, teamleider grootschalige opsporing van de Rotterdamse politie: 'We dachten dat we genoeg bewijs hadden. Dit is erg teleurstellend.' De politie pleit voor een intelligence unit die samen met sportbonden signalen van misstanden beoordeelt.

Het OM onderzoekt of het nuttig is een wettelijke meldplicht in te voeren voor spelers die worden benaderd door matchfixers. Boerlage: 'Zo'n meldplicht zou heel handig zijn geweest, bij dit onderzoek. Je kunt vaststellen dat er contact was met Perumal, dat dit niet is gemeld en dat Perumal erkent dat ze elkaar spraken over het fixen van duels. Dit soort contacten moeten zo snel mogelijk worden verbroken, zodat sporters niet in verleiding worden gebracht.'

Meldplicht

Andere landen hebben al een meldplicht voor sporters. In Nederland staat wel in de wet dat banken, notarissen, creditcardmaatschappijen, makelaars en anderen 'ongebruikelijke' transacties moeten melden bij de Financial Intelligence Unit. Door de nieuwe meldplicht wil het OM meer onderbouwde signalen over manipulaties krijgen. Daar ontbreekt het nu aan, vindt justitie: 'We hebben maar één actueel signaal gekregen uit het voetbal, daarop is meteen actie ondernomen. Als er iets is, doen we er ook iets mee.'

Dat laatste bestrijdt hoogleraar sport en recht van de VU Marjan Olfers. 'Als er signalen zijn dat er iets misgaat, worden die nu al door de sport doorgegeven. Het probleem is dat het OM er niets mee doet, of te traag reageert. Misdrijven oplossen is geen kerntaak van de sport.'

Goksyndicaat fixte duels Willem II
Voor het eerst blijkt dat Nederlandse competitiewedstrijden zijn gemanipuleerd. Matchfixers uit Azië betaalden een ton per duel, in ruil voor een ruime nederlaag. De KNVB doet aangifte. (+)

De toneelstukjes van Willem II tegen Ajax en Feyenoord
Lees hier de reconstructie terug van Willem Feenstra en Menno van Dongen uit 2015 over de verkochte wedstrijden. (+)

Interview met Ibrahim Kargbo
Wat vindt Kargbo van de aantijgingen? Lees hier het interview. 'Ik weet niet waar je het over hebt. Ik heb die man nooit ontmoet.' (+)

KNVB: voor het eerst matchfixing in eredivisie bewezen
De KNVB stelde in januari 2015 een onderzoek in na publicaties van de Volkskrant over matchfixing bij Willem II. De bond onderschrijft nu dat de Sierra Leonese middenvelder Ibrahim Kargbo (33) de spil is in het matchfixingschandaal.

'Onze carrières zijn verwoest door matchfixers'
Vier Nederlandse voetbaltalenten raken, zonder dat ze het weten, in Finland verzeild in een oorlog tussen twee groepen matchfixers. 'Onze carrières zijn verwoest.' (+)

Matchfixers kopen Europese voetbalclubs voor witwassen en gokken met voorkennis
Voetbalclubs in Europa worden steeds vaker overgenomen door matchfixers voor het witwassen van geld en het met voorkennis gokken op gefixte duels. Dat zeiden opsporingsinstanties in reactie op een onderzoek van de Volkskrant.

Voetbal moet naïviteit van zich afschudden
Matchfixing uitroeien is onmogelijk, schreven Menno van Dongen en Willem Feenstra al in 2015. Wat wel kan, is in kaart brengen hoe dit heeft kunnen gebeuren zonder dat iemand alarm sloeg (+).

En nu haast maken met die gokwet
Online gokken op sport is een bloeiende business, maar het is in Nederland nog steeds illegaal. Modernisering van de wet mag niet langer op zich laten wachten, vindt de sportsector (+).