Petrovic, bondscoach van Irak, die overal ter wereld op z'n Nederlands wil spelen

Johan Cruijff belde op een dag met Zeljko Petrovic. Vanwege zijn verdiensten mocht hij een Cruijff Court laten aanleggen in Waalwijk. ‘Dat was voor mij de allergrootste prijs. Niets komt in de buurt van dat moment.’

Petrovic is bezeten van voetbal. Thuis in Vught kijkt de oud-speler van PSV en RKC op drie schermen tegelijk. Natuurlijk blijft hij wakker in de nacht na de uitschakeling van Irak op de Arab Cup door gastland Qatar in Doha. Dat was me het toernooitje wel. Vooraf nam hij de baan van bondscoach over van Dick Advocaat, die ontslag nam. Vervolgens liep hij in blessuretijd van het duel tussen Irak en Oman het veld op, om de nemer van een strafschop aan te wijzen. ‘Op zo’n moment moet je leiderschap tonen.’

De Montenegrijn die Nederlander werd wil bondscoach blijven, mits zijn plan tot hervorming in de smaak valt bij de bond. Momenteel voert hij onderhandelingen in Bagdad. Hij, die vorig seizoen Willem II in de eredivisie hield, sprak met zijn hart, eerder deze week in Doha: ‘Cruijff heeft vaak gezegd: Petje, wij Nederlanders zullen jou nooit begrijpen. Jij komt als een slijmbal over, maar ik begrijp jou.’

Al 56 jaar onafhankelijk

‘Ik ga niets slechts zeggen over Advocaat of Ruud Gullit. In Libanon, Syrië, Irak, waar dan ook, is Cruijff een monument. Vincent van Gogh, Rembrandt, Cruijff. Niet Mark Rutte of Ruud Lubbers, met alle respect. Dan zeggen mensen: daar heb je die slijmbal Petro weer. Ja doe-hoe. Ik hoef niet te slijmen, want ik kan met tien euro leven of met tien miljoen euro. Overal heb ik van geproefd. Ik ben al 56 jaar onafhankelijk.

‘Ik heb één keer gezegd: aan Ruud Gullit geef ik een nier, als hij die nodig heeft. Dick Advocaat heeft niets nodig, maar mijn hele leven sta ik voor hem klaar. Louis van Gaal gaf me de kans om de voorbereiding met AZ mee te maken. Ik belde voor één dag. Hij zei: jij blijft de hele voorbereiding. Dat waren mijn eerste lessen als trainer. ‘s Ochtends luisteren naar zijn uitleg. Dat doe ik nog precies zo. Heb ik bij hem gezien, en dan ging ik na de training snel noteren in mijn kamer.

‘Gullit en Advocaat zeggen: met Petro ga je veilig naar huis. Dat is het grootste compliment in mijn leven. Dat is heilig. Nooit een mes in de rug steken, het allerbelangrijkste voor een assistent. Dick is de enige persoon ter wereld die alles tegen mij mag zeggen. Omdat hij van mij houdt, en ik van hem. Nog elke dag hebben we contact. Ach, hoe vaak wij niet gehuild hebben met zijn tweeën. Als we afscheid nemen, of van iets op televisie. Dick is familie.’

Pannenkoek

Petrovic is assistent-trainer geweest bij clubs als Feyenoord, Hamburger SV, Sunderland en FC Utrecht. Liever is hij hoofdtrainer, want dat past meer bij zijn karakter. ‘Ik ga niet iedere pannenkoek assisteren. Nee, nee. Wij Nederlanders beseffen soms niet hoe groot mannen als Ruud Gullit zijn. Wij accepteren dat iemand zegt dat Marco van Basten een pannenkoek is. Leuk hè, hè, lachen. Nou, dan kolk ik van binnen. Marco van Basten, hallo.’

Bondscoach zijn van Irak, wat vindt hij daar nou zelf van? De 18-voudig international van Joegoslavië lacht om de neiging van Nederland om overal zijn normen heilig te verklaren. Petrovic, bondscoach van een fout land op een toernooi in het foute Qatar. ‘Haha. De volgende keer noteer ik wat Nederland wil, en dan ga ik dat in Irak voorstellen in het parlement. Dít. Wil. Nederland. Hou toch op.’

Hij wenst onderscheid te maken tussen elite en volk. ‘Misschien willen veel mensen in Irak een andere situatie. Zij weten dat het niet zomaar kan. Ik ben er niet voor politiek, maar voor voetbal. Ik ben in Moskou geweest, Londen, Tokio, Hamburg. Ik kom niet uit ploeperdeploepdorp. Wees blij met de vrijheid in Nederland, maar alle, alle vrijheid is soms ook niet goed. Nu met corona zeggen ze in Nederland: laat de leiding eens optreden. Maar nee, iedereen vrijjjjjjj. Democratie. Nu gaan we opeens verplichten. Jij moet gevaccineerd, anders kom je de bioscoop niet in. Dat is het hogere spel. Op lager niveau werkt het lagere spel; voetbal.

‘Ik ben een man van het volk, van de straat. Bij ons komt nooit iemand van de politiek in de kleedkamers. Laat de politiek de politiek doen en de sport de sport. Voetbal is van het volk. De beste voetballers komen uit favela’s of simpele wijken.’

Heel Irak vertegenwoordigen

Geen politiek, was een van de afspraken met de internationals. Hoeveel nationaliteiten en geloven Irak wel niet telt. Katholieken, Joden, soennieten, sjiieten. Koerden. ‘We moeten in het voetbal één familie zijn. Dit zijn de regels. Als je niet akkoord bent, speel je niet. Wij vertegenwoordigen heel Irak.’

Terwijl Advocaat het land meed, woont Petrovic in Bagdad. Structuur is nodig. Betere stadions, steunpunten, een kleinere competitie, meer loopvermogen bij spelers. ‘Ik moet soms uitkijken dat ik geen tetanus krijg van een slangenbeet, als we door de bosschages naar een stadion lopen. Voetbal is populair. Op elke honderd meter in Bagdad staat een kooi. Vier tegen vier. Het land is zo rijk, met olie, maar heeft tijd nodig om te herstellen van oorlog. Alleen die historie. Mesopotamië, Eufraat en Tigris. Gigantisch.’

Hij begreep dat Advocaat vertrok na zes WK-kwalificatiewedstrijden in drie maanden tijd (viermaal gelijk, twee nederlagen). ‘Als Dick het niet goed had gedaan, was ik nooit gebleven. Ik was het honderd procent met hem eens. Voor Dick en Cor (Pot) waren die coronachecks een probleem. Elke twee dagen. Stel dat je positief bent, dan moet je in quarantaine. Dat was voor mannen op leeftijd als Dick en Cor niet makkelijk. Dan kreeg de een al om tien uur het resultaat en de ander nog niet. Was die weer bang. Zo van: het zal toch niet.’

En dan speelt Irak zijn thuisduels nog steeds in andere landen, omdat sommige tegenstanders nog niet in Irak willen voetballen. Intussen probeert Petro uit Podgorica goed werk te leveren. ‘Ik wil Nederlands spelen, met Montenegrijns temperament. Overal in de wereld vertegenwoordig ik de Nederlandse school. Als ze dat van me willen, is het mooi. En anders ga ik weer ergens anders naartoe.’

Dicht bij jezelf blijven, is de kunst. Positief denken, over alles en ook nu, over de opleving van Nederlandse clubs in Europa bijvoorbeeld. Feyenoord won twee keer van Union Berlin. Ach, die kunnen er niets van, hoor je dan. Union staat gewoon vierde in de Bundesliga. ‘Wees nou blij. Jarenlang verloren we van Karabach.’