Overlijden Lara van Ruijven zware test voor het collectief van Jeroen Otter

Shorttrack is vooral een individuele sport, maar in de kleine Nederlandse ploeg draait het om teamgeest. Op de training, tijdens buitenlandse toernooien – de mannen en vrouwen van bondscoach Jeroen Otter opereren als een eenheid. Hoe gaat dit collectief om met de dood van een teamgenoot?

Mentale weerbaarheid en teamgevoel vormen de basis van de successen die de Nederlandse shorttrackers de afgelopen jaren hebben geboekt. Maar hoe weerbaar kan een sportploeg zijn? Na eerdere tegenslagen heeft de groep van bondscoach Jeroen Otter met het overlijden van Lara van Ruijven de grootst denkbare dreun gekregen.

Toen Van Ruijven in het ziekenhuis in Perpignan werd opgenomen en haar situatie snel verslechterde besloten de leden van de nationale shorttrackploeg in Font Romeu, het Pyreneeëndorp waar ze op trainingskamp waren, te blijven. Zo konden ze dicht in de buurt van hun zieke ploeggenoot zijn. En ze bleven dat tot het einde. ‘Ik ben heel dankbaar dat ik haar nog heb kunnen aanraken, een kusje op haar arm heb kunnen geven’, vertelde Schulting zaterdag bij de NOS.

Shorttrack mag in de basis een individuele sport zijn, Otter benadert het als teamsport. Voor een deel is dat uit overtuiging, voor een deel is het noodzaak. Er zijn in Nederland maar weinig shorttrackers. De bondscoach heeft een kleine groep onder zijn hoede en moet daar zuinig op zijn. Een hechte groep is dan belangrijk omdat daarbinnen rijders zich aan elkaar kunnen optrekken.

Dat effect is duidelijk zichtbaar geweest de afgelopen jaren. Suzanne Schulting werd olympisch en wereldkampioen, Yara van Kerkhof veroverde olympisch brons en Van Ruijven wist anderhalf jaar geleden op de 500 meter als eerste Nederlandse WK-goud op een individuele afstand te pakken.

De harde kern

De harde kern van Otters selectie traint al jaren samen en dan ook echt samen. De trainingen op het ijs zijn steevast in aflossingsvorm: een constant gewoel van schaatsers waarbij ze elkaar met een zet op de kont op gang duwen. De mannen en vrouwen trainen met elkaar, delen regelmatig dezelfde kleedkamer. Ze kennen elkaar door en door. Niet voor niets begon het Nederlandse succes op de relay, een teamonderdeel.

Behalve op het teamgevoel, hamert Otter ook op incasseringsvermogen. Op het krappe baantje kan zoveel gebeuren. Je kunt onderuit worden gereden door een tegenstander, om onduidelijke redenen door de jury worden gediskwalificeerd of zelf de fout in gaan, vallen en tegen de boarding klappen. Het heeft geen zin om in gemok te blijven hangen, want de races volgen elkaar tijdens shorttracktoernooien snel op. Binnen een half uur moet je klaar zijn om weer voor je plekje te vechten.

De succesvolste shorttrackers kunnen hun teleurstellingen heel snel afschudden, zoals Sjinkie Knegt, die volgens Otter een ‘goedaardige vorm van Alzheimer’ heeft. Dat probeert de bondscoach zijn andere schaatsers ook bij te brengen. Hij plaatst ze in onmogelijke situaties met als enige opdracht: los het maar op. Zo had hij zijn schaatsers vorig jaar op een reddingsvlot in de Noordzee willen afzetten en een paar dagen willen laten dobberen. Qua aansprakelijkheid en veiligheid ging dat te ver. Hij deed het niet.

Doping en brand

Niet alleen tijdens wedstrijden blijken zijn schaatsers keer op keer weerbaar, ook als er naast de ijsbaan iets misgaat, zijn ze niet snel van hun stuk. En ze hebben alleen al de laatste drie jaar voor zo’n relatief kleine groep heel wat voor de kiezen gekregen.

Eerst de dopingzaak tegen Yara van Kerkhof in 2018. Zij werd in de aanloop naar de Olympische Winterspelen beschuldigd van dopinggebruik. Haar verklaring, dat haar opvallende bloedwaarden samenhingen met een aangeboren hartafwijking, werd geaccepteerd, maar niet voordat het werelddopingagentschap Wada dreigde met een hoger beroep.

Begin 2019 zette Sjinkie Knegt zichzelf thuis voor zijn houtkachel per ongeluk in brand, daags voor zijn ploeggenoten het EK in Nederland zouden rijden. De Fries was op dat moment herstellende van een zware blessure na een ongeluk met zijn vorkheftruck.

De pech zette door. Aan het begin van het afgelopen schaatsseizoen kwam Jasper Brunsmann ernstig ten val, waarbij een schaats van een tegenstander meerdere pezen en spieren in zijn bovenbeen doorsneed. En aan het eind van de winter moest het jonge talent Avalon Aardoom, net lid van de nationale ploeg, haar loopbaan beëindigen vanwege een ernstige hartafwijking.

Telkens richtten de shorttrackers hun blik weer op de toekomst. En nu? ‘Voor veel dingen in de topsport zijn protocollen’, zei Schulting, ‘maar dit heeft helemaal niets met topsport te maken. En topsport is nu ook niet belangrijk. Belangrijker is dat je beseft hoe belangrijk de mensen om je heen zijn en hoe mooi het leven eigenlijk is. En hoe je daarvan moet genieten, want in één klap kan het voorbij zijn.’