Medaillestrijd wordt beslist in Finse sauna

Op de eerste dag van de Europese titelstrijd ging het weer eens over de kilo’s en het teveel eraan. De lichtgewichten mogen traditiegetrouw bij een internationaal niveau altijd het toernooi openen. Het zou namelijk niet van goed fatsoen getuigen hun uitgemergelde lichamen nog een dag langer te tarten.

Een week lang heeft Ruben Houkes voor de EK bijvoorbeeld ‘met een stuk leer in mijn bek’ getraind. Eten en drinken was verboden. Houkes moest de overtollige vier kilo kwijt zien te raken. Toen zijn collega’s donderdagmiddag aanschoven voor een uitgebreide lunch, hield hij het bij een espresso.

Gevoelens van jaloezie schoof Houkes eenvoudig opzij. Afvallen maakt voor hem als sinds zijn jeugd deel uit van het ritueel.

Wat het oplevert? Vrijdag een bronzen medaille in de categorie tot 60 kilogram, zijn tweede al bij een EK. Of het allemaal de moeite waard was? De gelukzalige blik in zijn ogen zei van wel.

Houkes behoefde geen rare capriolen uit te halen om in Tampere 60 kilo schoon aan de haak te zijn. Hij is ervaren genoeg en begint op tijd met zijn vermageringskuur die niet langer is gericht op het verlies van vocht maar op lichaamsvet en maaginhoud.

Bij Dex Elmont verliep het proces deze keer moeizamer dan ooit. Hij had de grootste moeite om donderdag de resterende 1,5 kilo (van de 4,5) af te schudden, verklapte bondscoach Maarten Arens. Elmont moest noodgedwongen de Finse sauna in om vocht kwijt te raken.

Het zou de verklaring kunnen zijn voor de snelle verzuring van zijn afgetrainde lichaam. Elmont, uitkomend in de klasse tot 66 kilogram, stond tijdens zijn eerste partij voortdurend met de handen op zijn knieën uit te hijgen. Het kwam hem in de tweede ronde tegen de Armeen Davtyan duur te staan.

‘Als iemand slecht gewicht maakt, zie je dat meteen’, zei Houkes veelbetekenend. Het wil in judokringen zo veel zeggen dat als een judoka een etmaal voor de wedstrijd nog altijd in gevecht is met zijn eigen lichaam de strijd op de tatami bij voorbaat is verloren. Het verlies aan gewicht gaat gelijk op met het verlies aan kracht en uithouding.

Bryan van Dijk weet er alles van. Het is om die reden dat hij in de klasse van Dex Elmont nooit tot eremetaal reikte. Hij was al leeg voordat een EK of WK was begonnen en kon de discipline niet opbrengen om drie weken voor een groot toernooi al streng naar zijn eetpatroon te kijken. Hij liet het op de laatste week aankomen.

‘En dan vraag je om problemen’, zei zijn coach Theo Meijer, bij wie in de sportschool voor judoka’s tot 18 jaar een verbod geldt op afvallen.

De Nederlandse cultuur en lichaamsbouw zijn er niet voor gemaakt om in het judo veel lichtgewichten voort te brengen. Het is niet voor niets dat in de lichtste klassen maar zelden successen zijn geboekt in het verleden. Patrick van Kalken (-66 kg) is de enige met een Europese titel. In de klassen tot 60 en 73 kilogram won nog nooit een Nederlander. Het zijn de enige hiaten in het palmares van de judobond. In de zwaardere klassen waren de judoka’s zelfs meer dan eens de beste van Europa.

Van Dijk had er vrijdag in de plaatselijke ijshockeyhal verandering in kunnen brengen. Het zou een dubbele triomf zijn geweest als hij met een Europese titel had kunnen aantonen dat een overstap naar een hogere gewichtsklasse – Van Dijk ging van -66 naar -73 kilogram – niet het einde van een carrière hoeft te betekenen.

De mogelijkheden waren er, vond de judoka. Maar hij liet zich in de halve finale door het 17-jarige talent Mammadli door twee kopstoten van de wijs brengen. De teleurstelling overheerste daardoor zijn gevoelens. Maar met brons toonde Van Dijk eigenlijk ook al aan dat het soms beter is de strijd met de kilo’s op te geven en een bezoek aan de Finse sauna aan je voorbij te laten gaan.

Het was voor het eerst dat hij op Europees niveau bij de senioren het podium mocht beklimmen. En het mooie vond de judoka dat hij dat met een gezond lichaam kon doen.

Normaal moest hij met een kop thee en een beschuitje de dagen voor een toernooi zien door te komen. Zes kilogrammen moesten eraf. Zijn nieren gingen protesteren.

Die Europese judotitel, die komt volgend jaar wel, toonde hij zich vastberaden. Van Dijk moet eerst nog een kilo of vier aankomen.