Machteloos Oranje vervalt in gruwelijk gebrei en scoort weer niet

Opsomming van klunzig voetbal: het gehannes van Denzel Dumfries en tal van anderen bij het controleren van de bal. Het collectieve onvermogen om spits Luuk de Jong met een paar fijne voorzetten te bedienen. De stroperigheid, de machteloosheid, het balverlies, de tempoloosheid, het gebrek aan een individuele actie. Brrrr. Het voetbal van Oranje was gruwelijk slecht, tot even na de 70ste minuut.

Het breien van Frank de Boer is terug. Het is alleen geen net werkje dat ontstaat, maar een broddelwerk van voortdurend vallende steken. Pas toen de ploeg van de nieuwe bondscoach het breiwerk in de hoek flikkerde, ontstond voetbal dat enig enthousiasme kon opwekken, met twee kansen van Frenkie de Jong, een schitterend door doelman Sehic geredde kopbal van Luuk de Jong en een vrije kans voor invaller Ryan Babel. Die raakte de bal op typerende wijze: verkeerd. Bijna telkens was invaller Steven Berghuis van cruciaal belang in die aanvallen, waarmee hij het ongelijk van De Boer aantoonde om hem reserve te zetten.

Zelfs geen greintje genot wist het Nederlands elftal op te wekken gedurende een minuut of zeventig. De magie is weg, luidde de opmerking richting Frenkie de Jong, op de avond voor de wedstrijd in een digitale ontmoeting met de pers, die ter plekke vrijwel ontbrak vanwege coronabeperkingen. De Jong antwoordde dat ‘Nederland in de groei is, terwijl we ons soms al kunnen meten met de beste landen van de wereld’.

Juist over die groei zijn momenteel vragen te stellen, nu eerder krimp de trend is. Na het vertrek van bondscoach Ronald Koeman naar Barcelona is het verval aanzienlijk, de neergang van de ploeg die zijn naam vestigde in de vorige Nations League en ook in de kwalificatiereeks voor het EK van 2021. Onder tussenpaus Dwight Lodeweges was in de Nations League nipt gewonnen van Polen en kansloos verloren van Italië, in een wedstrijd die schreeuwde om een harde hand van een bondscoach.

Die hand moet komen van Frank de Boer, die vrij was, inclusief mentale tikken van drie banen in het buitenland met voortijdig ontslag. Hij begon een drieluik met een oefenwedstrijd tegen Mexico (0-1), waarin hij zijn beste spelers op de bank hield vanwege belastbaarheid. Hij was als de cabaretier die bij de première zijn beste grappen niet mocht vertellen.

Zondag mocht iedereen weer meedoen. Het hielp alleen weinig. Het was een wedstrijd die schreeuwde om het einde, waarin Bosnië, 50ste op de wereldranglijst (Nederland 13) zelfs een paar keer in de buurt van een doelpunt kwam, zeker na het invallen van topschutter Edin Dzeko na een uur.

En dan te bedenken dat bondscoach Dusan Bajevic zijn elftal totaal omgooide na de uitschakeling tegen Noord-Ierland in de play-offs voor het EK, afgelopen donderdag. Dzeko en tal van anderen zaten op de bank. Ook De Boer wekte verbazing met zijn opstelling. Niet door de terugkeer naar het vertrouwde middenveld met Georginio Wijnaldum als aanvallende pion, alsmede Frenkie de Jong en Marten de Roon als controleurs, want dat was al zeker.

De verbazing zat in het ontbreken van Steven Berghuis, een van de beteren tegen de Mexicanen en uitblinker in de eredivisie bij Feyenoord. Hij zat op de bank, omdat Donyell Malen en de vormloze Quincy Promes de vleugels bezetten in aanvallend opzicht, als potentiële aangevers voor Luuk de Jong, de vervanger van de geschorste Memphis Depay. Berghuis viel twintig minuten voor tijd in en liet meer zien dan talloze anderen in anderhalf uur.

Malen trok voortdurend naar binnen, waar het toch al druk was, net als Promes dat vaak deed. Zo was het in het centrum barstensvol tegen de defensieve, op de tegenaanval loerende Bosniërs, en kreeg Luuk de Jong vrijwel nooit een voorzet waarmee hij iets kon. De beste kans voor rust was voor Stefan de Vrij, met een mislukte kopbal na vijf minuten. In het moderne voetbal moeten de vleugelverdedigers opstomen, want zij krijgen de ruimte. Ook zij brachten weinig, zeker Dumfries, al was hij in verdedigend opzicht goed toen hij de doorgebroken Kolasinac afstopte.

‘We zullen het veel beter moeten doen’, zei de ontdane aanvoerder Virgil van Dijk na de derde interland op rij zonder doelpunt. Te beginnen woensdag in Italië in Bergamo, de door corona zo getroffen stad waar De Roon, die voetbalt bij Atalanta uit Bergamo, tot zijn verdriet geschorst is vanwege een gele kaart.