Laverend langs omikron en financiële sores verlangt het betaald voetbal naar volle stadions

Om de band met de thuiszittende supporter stevig te houden, smolt Ajax de laatste kampioensschaal om tot 40 duizend sterretjes, geleverd in een mooi doosje met certificaat. Maar ja, niet elke club heeft een kampioensschaal in de aanbieding om de aanhang tevreden te houden. Hoe omarmen clubs hun supporters, nu de stadions ook na versoepeling leeg blijven, omikron loert en de competitie vanwege de drukke kalender geen uitstel verdraagt?

‘ADO Den Haag betekent veel in de stad’, merkt Jesper van den Bosch, commercieel manager van ADO. Hij eet zijn boterham tijdens het gesprek, zo druk als hij is. Donderdag verscheen op internet een bericht over met staking dreigende voetballers, uit onvrede over uitblijvende betalingen. ‘Ze trainen gewoon’, zegt hij geruststellend, tussen twee happen door. ‘Er is alleen onduidelijkheid over premies, maar ook dat lossen we op.’

In het begin van het seizoen, toen de onzekerheid na het vertrek van de Chinese eigenaar groot was, was er sowieso geen geld voor premies. Nu Globalon Football Holdings officieel wacht op goedkeuring van de KNVB voor de overname, is er nieuw elan, gevoed door goede prestaties, een gewonnen periodetitel en aan de horizon glorende promotie. In dat succes willen spelers delen.

Bij ADO komt alle problematiek van het hedendaagse voetbal samen. Overname door de Europese dochter van een Amerikaans bedrijf. Onderhandelingen over een akkoord met crediteuren. Zes punten in mindering vanwege inbreuk op de licentievoorwaarden. Intussen ging de topper tegen Excelsior vorige week niet door vanwege te veel besmettingen bij Excelsior.

Maar de club leeft weer. Van den Bosch: ‘Vorig seizoen, in een leeg stadion, vochten we tegen degradatie. Nu is er nieuwe energie, omdat we meedoen om promotie. Saamhorigheid en verbroedering zijn groot. Iedereen staat schouder aan schouder, door gezamenlijk door deze onzekere periode te gaan.’ En hij verzucht: ‘In Engeland en Spanje is er gewoon publiek. Waarom hier niet?’

Hoe hou je de fans vast?

Elke club beleeft deze tijd anders, maar de hamvraag is: hoe houden we het publiek geïnteresseerd, hoe wentelen we verliezen af met stadions die nu en dan in lockdown gaan, terwijl nooit precies bekend is wanneer ze weer openen. ‘De onzekerheid is het lastigste’, stelt voorzitter annex directeur Philippe van Esch van Helmond Sport. ‘Het gezwabber van de overheid. Het is een tijd van spagaten en dilemma’s.’ Uren na het gesprek meldt hij dat Helmond Sport niet kan en wil spelen tegen Emmen, deze vrijdag, vanwege omikron en blessures.

Voetballen in tijden van een veelomvattende crisis is voor elke club zwaar. Kampioen Ajax is rijk, maar er gaan ook bakken met geld uit. Ajax verkocht David Neres aan Sjachtar Donetsk, huurde Brian Brobbey van Leipzig om het ontbreken van topschutter Sébastien Haller (Africa Cup) op te vangen en wil Steven Bergwijn kopen voor pakweg 20 miljoen. PSV kaapte Joey Veerman weg voor de neus van Feyenoord, na het onverwachte stoppen van Davy Pröpper. Feyenoord wil Riechedly Bazoer van Vitesse. PEC Zwolle gokt op doelpunten van Oussama Darfalou en Max de Waal, om van de laatste plaats af te komen.

Het moet voor elke club binnen begrotingen vol onzekerheden. De hervatting van de eredivisie, nadat vorige week de eerste divisie begon, verdraagt geen uitstel, terwijl omikron om zich heen grijpt. Afgelastingen? Zo weinig mogelijk. Quarantaine, ook als omikron een veredelde griep blijkt? Vooralsnog wel. Clubs vlogen naar huis van hun trainingskamp in het buitenland, of gingen helemaal niet. Ajax, dat de coronaregels negeerde door met besmette spelers terug te vliegen, staat één punt achter op PSV en begint met moeilijke duels, Utrecht-uit en PSV-uit. Feyenoord voetbalt meteen tegen Vitesse, waarvan de spelers in trek zijn.

Onzekerheid over de grilligheid van de omikronvariant en over wanneer het publiek terugkeert, knaagt aan clubs. Of hij een leuke baan heeft momenteel? Nee, stelt Philippe van Esch van Helmond Sport. ‘Verschrikkelijk. De club is een rare combinatie van bedrijf en topsport.’ Hij weet wel hoe te handelen: ‘Maak jezelf klein en beperk de kosten’. Toch staat het ‘water tot aan de lippen.’

Dubbele moraal

Directeur Jan de Jong van de Eredivisie CV voorspelde bij het begin van corona dat clubs zouden omvallen. Dat het niet is gebeurd, is te danken aan de diepe zakken van de overheid. Toch heerst onzekerheid. De Jong filosofeert over het zogenoemde tweede zinnetje dat politici vaak uitspreken, waarnaar ze handelen of juist niet. Buiten sporten tot 17.00 uur als richtlijn, maar dan niets doen als iedereen overdag gaat trainen. Winkels sluiten, maar toekijken als iedereen naar Antwerpen trekt. Geen supporters naar stadions, maar de ogen sluiten als ze daarop wedstrijden in België of Engeland bezoeken. De scholen een week eerder sluiten, en toekijken hoe duizenden op vakantie gaan naar Oostenrijk. ‘Kapitaalvlucht naar het buitenland. Dat is zuur en wakkert het gevoel van onrecht aan.’

Operationeel directeur Martijn Hoogstoevenbeld van FC Twente praatte donderdag tijdens de digitale nieuwjaarsreceptie over de hoop dat een volgend steunpakket van de overheid loskomt. Dat is cruciaal. Hij praat liefdevol over zijn club, met op wedstrijddagen misschien het grootste café van het oosten, stadion Grolsch Veste. De topper eind vorig jaar tegen Feyenoord in een leeg stadion, kostte zo een miljoen. Het is balanceren. ‘Laat alsjeblieft snel weer publiek toe’, vraagt hij.

Intussen proberen clubs creatief te zijn. Supporters krijgen cadeautjes, mails. Clubs gebruiken social media. Er zijn gepersonifieerde berichten van voetballers. Wie zich bij FC Twente meldt, krijgt tegen betaling een broodje beenham en een biertje thuis voor een wedstrijd. De binding is cruciaal. Het draait, net als bij de overheid, om communicatie.

Bij Helmond Sport geven ze geld terug, als supporters wedstrijden missen. Van Esch: ‘Niet leveren, dan kun je geen geld vragen.’ Vier ton was het tekort, afgelopen seizoen in het lege stadion. ‘Deze periode trekt een wissel op onze toekomst.’ De club verstrekte kerstpakketten voor vrijwilligers. Vorige week tegen Dordrecht had trainer Willy Boessen dertien man, vanwege corona. De KNVB zei: voetballen.

Bovenaan de piramide leed Ajax vorig seizoen ruim 8 miljoen verlies. De loyaliteit van supporters is groot. Ajax heeft een wachtlijst voor een seizoenkaart. Niemand zegt op, want dan kom je nooit meer aan de beurt. Zo makkelijk is het niet overal. Clubs merken dat supporters wennen aan andere tijdsbesteding. Bij ADO zagen ze de seizoenkaartverkoop fors teruglopen, mede door de degradatie. Maar Van den Bosch ziet de zon doorbreken: ‘Bij de laatste wedstrijd voor de nieuwe lockdown verkochten we zesduizend losse kaarten.’

Ajax droeg de 35ste landstitel op aan de supporters. Iedere seizoenkaarthouder kreeg eind december een videoboodschap van directeur Edwin van der Sar. En donderdag nam hoofdsponsor Ziggo het hoofdkanaal van voetbalzender ESPN op in het abonnement. ‘Dat is niet alleen goed nieuws voor Ajax-supporters, maar voor alle liefhebbers’, aldus woordvoerder Brinkhuis.