Kramer onaangedaan na laatste meters in Thialf. Zijn carrière eindigt pas in Beijing

Er is vanwege de coronamaatregelen geen publiek welkom bij het EK afstanden in Thialf. De enige geluiden zaterdag tijdens de openingsrit van de 5 kilometer zijn het krassen en klappen van de ijzers, de achtergrondmuziek en de stemmen van de stadionspeakers die de rondetijden melden, in het Engels en het Nederlands. Met de droge melding ‘6.18,11’ zwaaien zij Kramer uit. Even later lezen ze even zakelijk de tijd van zijn tegenstander op: 6.37,29 voor de volslagen onbekende Duitser Fridtjof Petzold.

Als de pers hem er niet attent op had gemaakt, was het de 35-jarige Kramer bijna ontgaan. Hij is zelden sentimenteel of nostalgisch. Zeker nu hij zich voorbereidt op zijn laatste kunstje, de Olympische Winterspelen in Beijing, heeft hij geen tijd om stil te staan bij wat is geweest. ‘Dat neemt de emotie van zo’n dag als vandaag weg.’

De race zelf hield niet over. Hij eindigde ver achter winnaar en Europees kampioen Patrick Roest, die 6.11,54 noteerde. ‘Het was geen superrit.’ Het deerde hem niet. Hij was afgelopen weekeinde vooral met de ploegenachtervolging bezig geweest. Op dat onderdeel lijken zijn kansen op goud groter dan op de 5 kilometer. Al reageerde hij vinnig toen de verslaggever van Omrop Fryslan dat feit aan hem voorlegde.

Hij koestert nog altijd de hoop op eremetaal op zijn lievelingsafstand. Hij putte vertrouwen uit het olympisch kwalificatietoernooi waar hij maar iets meer dan een seconde toegaf op Jorrit Bergsma. Op de EK, waar Bergsma tweede werd in 6.13,47, was dat gat alweer gegroeid was tot bijna 5 seconden. Het deed niets af aan Kramers verwachting in Beijing voor de medailles te kunnen strijden.

Geert Kuiper stond op de kruising. Als bondscoach bij de Duitsers lette hij op zijn pupil Petzold, maar keek met een schuin oog ook naar de man die hij als coach van TVM jarenlang bijstond. Dat doet hij eigenlijk altijd. ‘Ook nu hadden we van tevoren nog even contact. Wij hebben maar één blik nodig.’

Eerste ‘5' was in 2003

Kramers eerste 5 kilometer in Thialf zal even stil voorbij zijn gegaan als zijn laatste. 16 jaar was hij op 3 maart 2003. Op een baanwedstrijd kwam hij tot 6.55,60. Prima voor die leeftijd. Weinigen zullen hebben vermoed dat hij op de 5.000 meter drie olympische titels op rij zou veroveren.

Zijn moeder Elli was een talentvolle kortebaanschaatser, vader Yep ging als langebaanschaatser naar de Spelen en kende later ook nog een succesvolle loopbaan op de marathon. En Thialf ligt vlak bij zijn ouderlijk huis in Oudeschoot. Wie de fiets pakt doet er ongeveer even lang over als een 5-kilometerrace van Kramer: een dikke zes minuten.

Het lijkt vanzelfsprekend dat hij in Thialf groot is geworden. Dat was niet zo. ‘Ik moest niks. Het is puur van mezelf gekomen. Als ik geen zin had om te trainen, zeiden mijn ouders: dan blijf je toch lekker thuis’, vertelde hij een aantal jaar geleden.

Hij had bijna altijd zin. Ook al was hij in zijn jeugd lang niet de beste op het Heerenveense ijs, toch was hij er niet van af te slaan. Uiteindelijk zou hij in zijn laatste jaar als junior al furore maken bij de grote mannen, met de nationale allroundtitel en medailles bij het EK en WK allround. Weinigen verteerden die stap naar sportieve volwassenheid zo eenvoudig als hij.

Schaatscoach Kuiper woont zijn hele leven in de buurt van Thialf. Hij kwam er als kind, als schaatser en was coach bij TVM toen Kramer als tiener prof werd. Hij weet hoe belangrijk de ijsbaan voor Kramer is. ‘Voor ons, kinderen van Thialf, is het thuis.’

WK afstanden in 2015

Op zijn 20ste won Kramer er zijn eerste grote prijs: de wereldtitel allround. Het is een van zijn beste herinneringen aan de baan, vertelt hij desgevraagd. Vergelijkbaar met die keer dat hij bij de WK afstanden van 2015 de 5 kilometer in 6.09,65 afraffelde. Hij zou nooit sneller zijn op zijn thuisbaan.

Zijn relatie met Thialf was wisselvallig. Voordat de hal tussen 2015 en 2017 werd verbouwd kon hij fel zijn over de slechte omstandigheden. En na de renovatie mopperde hij meer dan eens over de ijskwaliteit. Maar toen er in 2013 sprake was van een verhuizing van het topschaatsen naar Almere klom hij op de bres voor zijn ijsbaan. ‘Friesland=Schaatsen=Thialf’, tweette hij in de lente van dat jaar.

Hij toonde zich later een pragmaticus toen de KNSB voor de Almeerse ijsbaan koos. ‘Natuurlijk wil ik hem het liefst in Friesland, maar uiteindelijk moet-ie er gewoon komen en dan maakt het niet zoveel uit waar’, zei hij toen op Radio538.

De ijsbaan in Almere bleek een luchtkasteel en Kramer zou zijn rondes blijven afwikkelen in Thialf, waar het beter toeven was na weer een verbouwing. Uiteindelijk reed Kramer in totaal 58 keer een 5 kilometer op het Friese ijs. Een afscheidswedstrijd na de Spelen ziet hij niet zitten. ‘Ik ga geen wedstrijd voor spek en bonen rijden. Ik rijd met competitie of ik rijd niet.’

Bij Kuiper daalde na de finish van zijn oud-pupil het besef in dat er een tijdperk voorbij was. En hoe mooi het was dat hij er met zijn neus bovenop mocht staan. ‘Het heeft blijkbaar zo moeten zijn’, zei hij. ‘Dit is wel af.’