Kostte vroeg zegegebaar de Jamaicaanse Elaine Thompson-Herah het wereldrecord?

Het zou een hete sprint worden, met misschien verschroeiende tijden, de 100 meter vrouwen, zaterdagavond in het Olympisch Stadion van Tokio. De verwachtingen worden vlak voor de race nog eens opgepompt, als de lichten uitgaan, muziek aanzwelt en de atleten afzonderlijk in de schijnwerpers verschijnen.

Hard gaat het zeker, heel hard, maar dan toch niet harder dan ooit gelopen. De Jamaicaanse Elaine Thompson-Herah (29) katapulteert zichzelf naar 10,61 seconden, een olympisch record. Op één atleet na is niemand in de geschiedenis sneller geweest. Het controversiële wereldrecord van Florence Griffith-Joyner uit 1988 (10,49) houdt stand. Het is voor Thompson haar derde gouden medaille op de Spelen. In Rio de Janeiro won ze zowel de 100 als de 200 meter. Op de laatste afstand bleef ze Dafne Schippers voor.

Op verrassend ruime achterstand komen twee landgenoten over de finish, met toch ook klinkende resultaten: tweevoudig olympisch kampioen 100 meter Shelly-Ann Fraser-Price, vooraf de favoriet, lijkt een misstap te maken bij de start en klokt af op 10,74, Shericka Jackson eindigt op 10,76.

Is het de snelle baan waarover de atleten al na de series spraken? Zijn het de superspikes aan de voeten? Het trio uit de Cariben loopt op Nike, het merk dat net als New Balance en Puma de modernste technologie levert, met carbon en schuimlagen in de zool van sprintschoenen. In de finale blijven twee deelnemers boven de 11 seconden. Aan hun stappers ligt het niet. Teahna Daniels en Daryll Neita hebben ook Nikes aan de voeten .

De schermutselingen vooraf waren al veelbelovend geweest. Marie Josée Ta Lou uit Ivoorkust, zaterdag net buiten het podium, snelde naar 10.78 en verklaarde dat ze ‘in shock’ was. ‘Wow! Wow!’ Fraser-Pryce kwam uit 10,84 en stelde vast dat het tartan ‘supersnel’ was. Zeven van de 54 atleten in de voorronden liepen een persoonlijk record. In de halve finales ging het nog harder. Fraser-Pryce spurtte naar 10,73, Thompson naar 10,76.

Vroeg gebaar

Maar na afloop gaat het niet over de baan of de schoenen. Het is de linkerarm die Thompson al voor het passeren van de eindstreep triomfantelijk omhoog tilt en waarmee ze naar het scherm wijst, waarop haar suprematie wordt weerspiegeld. Was er misschien nog meer mogelijk geweest als ze dat had nagelaten? Had ze dan het record van Griffith uit de boeken kunnen lopen?

Landgenoot en sprintlegende Usain Bolt had er ook al een handje van gehad voortijdig zijn overwinning te vieren. ‘Ik had sneller gekund als ik niet aan het wijzen en aan het vieren was geweest’, bevestigt Thompson. ‘Hopelijk kan ik op een dag die tijd kloppen. Ik ben 29. Niet 30. Niet 40. Ik heb nog jaren te gaan. Ik werk eraan.’

Ook haar coach Stephen Francis sluit niet uit dat het nog sneller kan, al staat de 0,12 seconde die Thompson van het wereldrecord scheidde gelijk aan een meter achterstand op Griffith-Joyner. In Tokio was sprake van een lichte tegenwind, uit onderzoek van World Athletics is gebleken dat de Griffith-Joyner haar toptijd liep met circa 5 meter rugwind. Door een fout van de windmeter is dat niet geregistreerd, waardoor de ongewone toptijd in de recordboeken is beland.

Voor Thompson is het goud een ultieme bekroning van een periode ze sukkelde met haar achillespezen. Op de WK in Doha in 2019 kwam ze niet verder dan een vierde plaats in de 100 meter en strandde ze op de 200 al in de series. ‘Twee maanden geleden had ik niet geloofd dat ik hier zou staan. Maar ik ben kalm gebleven, ik ben in mezelf blijven geloven.’

Verzengende resultaten ten spijt, de kilte sloeg in de gelederen van de snelle vrouwen net zo goed toe. Nog voor de Spelen hoorde de jonge en razendsnelle Amerikaanse Sha’Carri Richardson dat ze niet naar Tokio mocht na een positieve test op het gebruik van marihuana. Het bericht dat de Nigeriaanse sprinter Blessing Okagbare (32), vrijdagavond met 11,05 de snelste in haar serie, de arena moest verlaten, wierp de sprint nog meer terug naar vroegere tijden. Een buiten de competitie afgenomen monster, daterend van 19 juli, bleek sporen van groeihormonen te bevatten.

Volgens de ethische commissie van World Athletics staat de ontdekking niet op zichzelf. Tien van de twintig atleten die toegang tot de Spelen is ontzegd wegens het herhaaldelijk mislopen van dopingcontroles kwamen uit Nigeria. De nationale federatie meent dat er sprake is van administratieve vergissingen en niet van het gebruik van verboden middelen. Het ministerie van Sport stelde vast dat tot het tegen de lamp lopen van Okagbare niemand positief is getest.

Olympisch kampioen Thompson maakt er zaterdagavond verder geen woorden meer aan vuil. Ze komt nog eens terug op haar finish. Helemaal doorgronden kan ze het gebaar niet. ‘Het wijzen, ik weet niet wat het betekende. Laten zien dat het duidelijk was, denk ik.’ Geen zorgen: met die straatlengte van 0,13 seconden voorsprong kon er in de zwoele zomeravond van Tokio geen misverstand over bestaan.