Klaas-Jan Huntelaar stopt met voetbal: hij leefde voor doelpunten

Klaas-Jan Huntelaar (38) maakte deze week in relatieve stilte in het blad Voetbal International bekend dat hij is gestopt met voetballen. De spits speelde onder meer voor Heerenveen, Ajax, Schalke 04, Real Madrid en AC Milan en scoorde 42 keer in 76 interlands.

Het is bloedheet in Fortaleza, op 29 juni 2014, als Klaas-Jan Huntelaar na 75 minuten en 10 seconden Robin van Persie vervangt.

Het WK in Brazilië is gevorderd tot de achtste finales. Mexico leidt met 1-0 in Estadio Castelão. Het Kasteel. De knock-outfase van het toernooi is aangebroken. Alles of niets. Nog een kwartiertje en wat extra tijd, dan is het over en uit voor het Nederlands elftal, dat drie groepsduels overtuigend heeft gewonnen. Voetballend Nederland is in twee weken veranderd van een land dat weinig kansen zag op WK-succes tot een natie vol zelfvertrouwen, een land dat zich heeft gevleid aan de voeten van bondscoach Louis van Gaal en zijn ploeg van verrassingen. Arjen Robben dribbelt zoals hij bijna nooit heeft gedribbeld. De wereldtitel? Waarom niet eigenlijk.

Maar Oranje heeft wel even een probleempje weg te werken. Over een kwartiertje en wat extra tijd kan het over zijn.

Het stadion is uitverkocht. Fortaleza is een fascinerende stad aan de noordkust van Brazilië. Arm, met rauwe wijken en veel problematiek. Een stad met een spectaculaire kustlijn, met volop vertier langs het strand. Hoe verder landinwaarts, des te meer armoede. Het lijkt een beetje op Rio de Janeiro, maar dan inheems en minder toeristisch. Overal langs de kust zijn verlichte voetbalveldjes, waar vooral jongens en mannen tot diep in de nacht spelen.

Pinchhitter

Ze geven elkaar een snel handje, de twee spitsen, na 75 minuten en 10 seconden. Van Persie kijkt naar de grond. In zijn aftocht zit ook teleurstelling. Hij is de aanvoerder van Oranje, op zijn vermoedelijk laatste WK. Hij heeft al gescoord op het WK van 2006, op het EK van 2008, op het WK van 2010 en op het EK van 2012, maar hij is nooit ook maar in de buurt van de topschutters van een toernooi geweest. Maximaal twee goals maakte hij. Nu gaat het beter. Hij heeft een geweldige goal gemaakt tegen Spanje, een onmogelijk geachte kopbal na een pass van Daley Blind, een duikkopbal die eindeloos is gekopieerd in Nederland, in kunstige filmpjes op het internet, tot in zandbakken toe, met duikende kinderen die een bal koppen. Oranje heeft met 5-1 gewonnen van de wereldkampioen. Van Persie scoorde eveneens tegen Australië en is geschorst tegen Chili, na twee gele kaarten. Dat was dus de kans voor Klaas-Jan Huntelaar? Niet dus. Van Gaal stelt dan Jeremain Lens op. Huntelaar kent zijn plaats. Hij is pinchhitter. Het is een ondankbare rol. Hoe minder hij speelt, des te beter het is voor het elftal. Hij zal invallen als de aftocht dreigt.

Louis van Gaal kijkt zeven jaar later terug op de reserverol van Huntelaar. ‘Ik had hem, voordat ik de selectie definitief had gemaakt en dus ruim voor het WK begon, gevraagd of hij als pinchhitter wilde meegaan naar Brazilië. Voor hem was dus duidelijk wat zijn rol zou zijn tijdens het WK. Ook vanwege de resultaten werd hij waarschijnlijk steeds hongeriger om in te vallen. Hij was tijdens het gehele WK een voorbeeldige professional.’

En op 29 juni dient het scenario zich aan voor de pinchhitter. Achterstand. Knock-out. Een paar minuten voetballen. Scoren. Huntelaars haar zit goed als hij invalt. Hij is vol verlangen naar een optreden, naar een goal. Hij leeft voor goals. Hij heeft al zo vaak verteld over hoe het is en hoe het voelt om voetballer te zijn. Om een spits te zijn. Zolang hij voetbalt, voelt hij zich jeugdig. Hij is een apart type uit de Achterhoek. Een natuurmens dat geniet van een ransuil boven een veld vol dauw, een man die kan genieten van extremen. Maar natuurlijk, reserve zijn is eigenlijk niets voor hem. Hij haat de bank. Hij kan dan nukkig worden, een beetje tegen het asociale aan. Maar nu heeft hij duidelijke afspraken gemaakt met Van Gaal. Bovendien is hij net op tijd hersteld van een knieoperatie. Hij is ergens al blij dat hij mee naar het WK mag en hij amuseert zich best. Kijk hoe hij op de foto staat in de kleedkamer in Porto Alegre, met de koning en de koningin, na de wedstrijd tegen Australië. De mond wijd open van enthousiasme.

Hij maakt zijn eerste minuten op zijn tweede WK, als man voor het lenigen van grote nood. Meteen na zijn invalbeurt fluit scheidsrechter Pedro Proença voor een drinkpauze. Het is bloedheet in Fortaleza. De wedstrijd is midden op de dag. Eigenlijk is het te warm om op dit tijdstip te voetballen, maar ja, het WK is tv-sport en in Europa willen ze graag voetbal zien, maar wel een beetje op een christelijke tijd graag. De zon schijnt onbarmhartig en verlegt de schaduwgrens op het veld. Heel langzaam reist de schaduw door het stadion, maar niet snel genoeg om werkelijk voor verkoeling te zorgen.

Missie

Louis van Gaal spreekt de mannen toe tijdens de pauze van drie minuten. Ze drinken, ze wissen zweet af. Ze rusten of wrijven over hun benen. Veel wangen zijn rood aangelopen. Huntelaar staat daar een beetje te staan. Hij heeft geen drinkpauze nodig. Hij is net begonnen aan zijn missie. Hij wil voetballen. Kom op nou. Eindelijk mag hij.

Het stadion zingt. Castelão, volgepakt met ruim 63 duizend toeschouwers, ziet prachtig oranje en groen, dankzij twee legioenen die altijd met duizenden aanwezig zijn. Doelman Ochoa hervat het spel met een uittrap. Ochoa, met zijn kleurrijke tenue en woeste haardos, groeit uit tot uitblinker deze middag. Hij doet het rustig aan, bij de hervatting. Nog een kwartiertje en dan staat Mexico in de kwartfinales. Dat zou geweldig zijn. Mexico is een groot voetballand, maar meestal gaat het te vroeg mis tijdens de eindronde. Zou het deze keer lukken, de kwartfinales bereiken? Na het openingsdoelpunt van Giovanni Dos Santos in de 48ste minuut, een schuiver buiten bereik van doelman Jasper Cillessen, houdt de ploeg dapper stand. Het offensief van Oranje krijgt gestalte, met steeds meer opportunisme.

Huntelaar is vaak reserve geweest in het Nederlands elftal. Zijn cijfers in Oranje zijn desondanks geweldig. Hij staat op deze dag al op 34 doelpunten voor Oranje, waarmee hij Johan Cruijff en Abe Lenstra voorbij is en iconen als Ruud van Nistelrooij en Faas Wilkes tot op één doelpunt is genaderd. Misschien had hij zelfs topschutter aller tijden kunnen zijn van Oranje, maar hij is vaak tweede keus geweest als spits. Van Gaal heeft hem wel eens de beste spits ter wereld in het strafschopgebied genoemd, maar het voetbal van tegenwoordig is een totaalconcept, en het elftal van Van Gaal speelt min of meer op de counter.

In 2006 is Huntelaar door bondscoach Marco van Basten niet meegenomen naar het WK in Duitsland, tot zijn grote teleurstelling. In dat jaar wint hij als revanche de Europese titel met Jong Oranje, met het elftal van Foppe de Haan. In 2008 is hij reserve geweest. In 2010 in Zuid-Afrika ook. Ja, een doelpuntje tegen Kameroen, in de derde groepswedstrijd, als Oranje al zeker is van de volgende ronde. Als hij invalt tegen Brazilië, in de kwartfinales, lijkt hij minder geconcentreerd en verpest hij een paar mogelijkheden. Zo graag had hij willen spelen en scoren in de finale, tegen Spanje, maar het scoreverloop vergooit zijn kansen. Als de 1-0 van Iniesta valt, kort voor tijd, zijn de wissels al opgebruikt. Hij droomde al van een goal in de finale, en dat hij die zou opdragen aan een overleden oom. En in 2014 is hij dus reserve. Brandweerman. Pinchhitter.

In de 79ste minuut, vlak nadat hij is ingevallen, krijgt Salcido een kansje met rechts. Pfff. Als het 2-0 wordt, is alles voorbij.

Vriendenploeg

Nederland speelt steeds meer de lange pass. In de 83ste minuut is Huntelaar voor het eerst even aan de bal. Hij kopt een pass van Bruno Martins Indi door. Niet bijzonder. Het levert niets op. In de 84ste minuut gaat hij samen de lucht in met Dirk Kuijt, die de wedstrijd is begonnen als linksachter maar steeds meer in de spits verschijnt. Ze raken de bal allebei een beetje. Oranje is steeds meer synoniem voor de massale aanval. De hoge bal is de troef, soms wat paniekerig gegeven, want de tijd dringt en de Mexicanen grijpen elke gelegenheid aan om het tempo uit de wedstrijd te halen. Die bal moet toch een keer goed vallen? Het zou toch zonde zijn, die uitschakeling nu, net nu het land gek is van het elftal. Kijk ze staan op de pleinen in Nederland. Met bier in plastic bekers. Dat weet Huntelaar ook. Ze hebben de verhalen gehoord, over het land dat het elftal in de armen heeft gesloten, dat elftal dat totaal geen favoriet was, maar dat echt een elftal is. Een vriendenploeg, hoofdrolspelers in een zomersprookje.

Huntelaar rent op en neer, hij zoekt naar zijn positie, hij wenkt om ballen te krijgen. Waar valt iets te halen? In de 85ste minuut raakt hij doelman Ochoa aan het hoofd met de punt van de schoen, als hij de bal wil intikken. Buitenspel, bovendien.

De tijd tikt en tikt. Hoe lang is het nog? Dan is daar de 88ste minuut. Hoekschop van Robben, vanaf de rechterkant, indraaiend, ver, naar de tweede paal. Daar is Huntelaar. Hij springt, hangt even in de lucht en kopt de bal geweldig terug, want meteen op doel koppen is niet mogelijk vanuit die hoek. Hij kopt bewust en geplaatst, naar de rand van het strafschopgebied. Na de stuit neemt Wesley Sneijder de bal ineens op de schoen: doelpunt, 1-1. Doelpunt. Euforie. Verlossing. Ongekende emotie, vooral bij Dirk Kuijt.

Later, terug in het hotel in Rio de Janeiro, vertelt Kuijt hoe speciaal 29 juni voor hem is. Het was de sterfdag van zijn vader, zeven jaar eerder. Hij zegt het tegen een paar spelers, tijdens het gejuich, dat dit doelpunt van Sneijder een teken van boven is, en dat 1-1 niet genoeg is. Dat ze nog een doelpunt moeten maken, voordat de verlenging aanbreekt. Zo’n verlenging is loodzwaar in de verzengende zon.

Huntelaar is scherp, het hele toernooi al. Dat is ook de verdienste van Louis van Gaal, die spelers kan doordringen van het feit dat hij ze allemaal nodig heeft. Wie weet vallen ze in. Hij heeft voor iedereen een rol in gedachten. En zij die niet spelen, moeten de anderen ondersteunen. Het is net een familie. Van Gaal laat ook de vrouwen invliegen. Hij wisselt veel, hij verrast met zijn opstelling. In maart heeft hij gekozen voor 3-5-2, om achteruit iets meer zekerheid in te bouwen. Van Gaal is eigenlijk van het aanvallende voetbal, maar hoe verder zijn loopbaan voortschrijdt, des te meer hij kiest voor pragmatisme. Hij is vooral een winnaar. In zijn laatste seizoen bij AZ stemt hij het elftal grotendeels af op Mounir El Hamdaoui. En zie: kampioen van 2009 in de eredivisie. Van Gaal schakelt soms naar een ander systeem, af en toe tijdens de wedstrijd. Hij is al een paar keer van 5-3-2, of 3-5-2, naar het traditionele 4-3-3 overgestapt. En nu, tijdens deze achtste finale, is het eigenlijk een systeem van de totale aanval, tegen het einde. Opportunisme. Geluk afdwingen.

Huntelaar weet precies wat Van Gaal van hem verwacht, maar toch is het moeilijk voor hem. Hoewel? Wie hem ziet trainen, twee dagen voor de wedstrijd tegen Mexico, op het schitterende complex bij Flamengo in Rio de Janeiro, is onder de indruk. Machtig is het uitzicht hier, met het beroemde beeld van Jezus op de rots Corcovado. Huntelaar traint bijna bezeten. Van Gaal is bij al die trainingen, ook met alleen reserves. Hij laat ze niet aan zijn assistenten over. Hij wil iedereen aandacht schenken. En wie ‘s avonds een wandeling maakt langs de kustlijn in Rio de Janeiro, heeft kans dat hij Huntelaar tegenkomt. Even wind in de neus voelen, even ontsnappen aan de groep.

Extra tijd

De reguliere speeltijd is bijna voorbij. Zes minuten extra, geeft het bord van de vierde man aan. Er zijn wissels geweest, Mexicaans tijdrekken en de drinkpauze. Nederland wil geen verlenging en blijft drukken. Daar komt hij weer, Arjen Robben, de dribbelaar, over rechts. Hij was de beste speler van de eerste ronde. Beter dan Messi. Weer een dribbel. Nog eentje dan. Hij haalt de achterlijn, kapt de bal terug, dribbelt weer het strafschopgebied in en valt makkelijk over het been van Rafa Marquez. Met enig misbaar gaat hij neer. Strafschop, beslist scheidsrechter Proença, een strafschop die ze in Mexico nog elk jaar op 29 juni in de media bespreken als de hoogste vorm van onrechtvaardigheid.

Arjen Robben zal de penalty zelf nemen. Of toch niet? ‘Ik vroeg aan Klaas-Jan of hij hem wilde nemen’, diept Robben op uit zijn geheugen. ‘Het voelde goed om de strafschop aan hem te laten. En hij wilde wel.’

Natuurlijk wil hij wel. Hiertoe is hij op aarde. Huntelaar pakt de bal. Hij stuit als een basketballer en legt de bal op de stip. Maar het is nog lang niet zover. Mexicanen protesteren. Hij pakt de bal weer op en blijft stuiteren. Hij wrijft door zijn haar. Rood gezicht. Zweet. Het haar al niet meer zo mooi in model als een kwartiertje geleden. Dan legt hij de bal opnieuw neer. Hij neemt een aanloop. Na 93 minuten en 17 seconden in Estadio Castelão in Fortaleza schiet hij onberispelijk in. Doelman Ochoa valt naar links, Huntelaar schiet de bal aan de andere kant binnen. Laag. Onberispelijk.

En dan zien we de oerschreeuw die van hem bekend is. De mond wagenwijd open, op zoek naar een weg om de vreugde te laten ontsnappen. Hij rent richting hoekvlag, springt en geeft de buigzame vlag een schop. De vlag zwiept terug. Hij leunt even op de boarding en juicht met de supporters in de hoek, die over het algemeen een geel shirt dragen. Brazilianen. Het maakt niet uit. Als hij zijn vreugde maar kan delen. De ontlading is totaal onder de spelers en het publiek in oranje. Er zijn schitterende filmpjes op YouTube over de vreugde op Nederlandse pleinen, na die 2-1 van Klaas-Jan Huntelaar tegen Mexico. Omhelzingen, geschreeuw. Rondvliegend bier.

Een paar minuten later is de wedstrijd afgelopen. Nederland staat in de kwartfinales. Huntelaar verschijnt voor de camera van de NOS, vertelt over de kleine jongen die droomt van zo’n ontknoping als deze, en dat het heel bijzonder is als zo’n droom dan gewoon uitkomt. Ja, hij had laatst een strafschop gemist bij Schalke en dat flitste wel even door zijn hoofd, toen hij hier aanlegde.

De verslaggever is bijna net zo blij als de spits en vraagt of Nederland wereldkampioen kan worden. ‘Als het zo meezit, kan het een keer lukken’, antwoordt Huntelaar. Hij zegt ook dat scoren de beste drug is die er is. Hij is zo blij, zo tevreden.

Belangrijk

Dirk Kuijt prijst generatiegenoot Huntelaar opzichtig, tijdens dat gesprek in het spelershotel in Rio, kort na de wedstrijd. ‘Hij bleef wachten op zijn kans. Als ik zie hoeveel energie hij legde in die vijftien minuten die hij meedeed, en dan naar het resultaat kijk; een assist en een benutte penalty. Dan zijn die vijftien minuten zo belangrijk geweest. Als wij wereldkampioen worden, heeft hij een ontzettend groot aandeel geleverd aan de titel.’

Maar Nederland wordt dus opnieuw geen wereldkampioen. Ja, achteraf bezien is het dan jammer dat Nederland twee ronden later de strafschoppenreeks tegen Argentinië verliest, omdat Ron Vlaar de eerste mist en Huntelaar als vijfde niet eens meer aan de beurt komt. Van Persie was al gewisseld. Tegen Costa Rica was alles volgens plan verlopen. Van Gaal

had doelman Tim Krul kort voor de strafschoppenreeks laten invallen voor Cillessen, die niets wist van die tactiek en woedend reageerde. Specialist Krul stopte twee strafschoppen en Huntelaar hoefde niet eens meer te schieten. De volgorde was: Van Persie, Robben, Sneijder, Kuijt, Huntelaar.

Maar tegen Argentinië was Van Persie dus gewisseld en ontstond even onduidelijkheid wie nu de eerste moest nemen. Het werd Ron Vlaar. Hij miste. Messi benutte de eerste voor Argentinië en de anderen konden het niet meer goedmaken. Toen Huntelaar aan de beurt was, was het al voorbij, want ook Sneijder miste. Achteraf keek hij daarop kritisch terug. Eigenlijk was alles perfect geweest, bij dat WK in Brazilië, behalve die reeks tegen de Argentijnen.

Maar goed, zo is het nu eenmaal gelopen. Hij moet het met die ene penalty doen, die strafschop van Fortaleza, na 93 minuten en 17 seconden tegen de Mexicanen.