Kjeld Nuis vat zijn carrière van uitersten samen in een enkele 1.500-meterrace

Dat Kjeld Nuis een man van uitersten is, bleek dit weekeinde weer tijdens het kwalificatietoernooi voor de wereldbeker. Wie anders dan de extraverte schaatskampioen krijgt het voor elkaar om misslag, opgave, diskwalificatie en winst in één wedstrijd te verpakken?

‘Om eerlijk te zijn? Ik dacht: ik kap ermee.’ Het is zaterdag, aan het eind van de middag, als Kjeld Nuis in de eerste ronde van de 1.500 meter met zijn rechterschaats wegglijdt. Met een acrobatische actie lukt het hem om nét op de been te blijven, maar voor de zege is hij uitgeschakeld. Althans, dat denkt hij. Op de 1.500 meter kan één enkele misslag fataal zijn.

In een fractie van een seconde besluit hij er de brui aan te geven. Beide handen gaan op de rug. Maar direct klinkt langs de kant in Thialf een oerbrul. ‘Kjeld: dóórgaan. Ga dóór man!’ Het is zijn coach Jac Orie. Nuis schrikt wakker. Weliswaar is zijn tegenstander Thomas Krol langszij gekomen, maar niet met een snelheid waarvan hij onder de indruk is. Hij begint de achtervolging.

Kjeld Nuis, geboren op 10 november 1989 in Leiden, is een man van uitersten. Himmelhoch jauchzend und zum Tode betrübt; soms zelfs in één race, zoals zaterdagmiddag. Een dag eerder is hij op het kwalificatietoernooi voor de wereldbeker op de 500 meter als zesde geëindigd en daarmee net buiten de boot gevallen. Natuurlijk, het is niet zijn favoriete afstand. Maar toch baalt hij zichtbaar. Een echte kampioen als hij wil altijd winnen. Altijd.

Zaterdag wacht een kans op revanche. In de 1.500 meter komt hij in de slotrit uit tegen Thomas Krol, zijn ploeggenoot en tegenpool. Nuis: extravert, hart op de tong, what you see is what you get. Krol: rustig, gereserveerd, kat uit de boom kijkend. Als hij met zijn vriendin breekt, is dat geen item in showbizzprogramma’s, zoals bij Nuis. Je zou bijna vergeten dat Krol regerend wereldkampioen op de 1.500 meter is.

Niets te winnen

Een paar meter na het startschot overkomt hem waar Nuis zo bang voor is: een misslag maken. Niet voor niets heeft hij ‘rust’ deze winter tot sleutelwoord gebombardeerd. Vanuit die rust wil hij beter worden, een wereldrecord rijden op de WK afstanden in Salt Lake City. Hij mag dan 29 jaar zijn, bijna 30 (‘Dan ben ik een ouwe lul’), hij vindt nog altijd moeilijk om aan de ene kant supergefocust te zijn en aan de andere kant geheel ontspannen. Yin en yang.

De tweede bocht. En ja hoor, hij glijdt weg. Dit is dus wat hij bedoelt. Van tevoren heeft hij al gezegd dat er niets zo moeilijk is als het rijden van een kwalificatiewedstrijd. Er valt niets te winnen. Geen medaille, geen Wilhelmus in een kolkend Thialf. Verliezen des te meer. Aan dat is nu precies wat hij aan het doen is.

Tegenslag heeft hij wel vaker gehad. Als het belangrijk werd, schoot hij in de kramp. Begon hij slordig te rijden, fouten te maken. Zoals op het olympisch kwalificatietoernooi in 2013, waardoor hij de Spelen van Sotsji (2014) miste. Terwijl hij daar met zijn status wel thuishoorde.

Het zou vier jaar duren voordat hij die schandvlek had weggewerkt. In Pyeongchang vond hij de mentale rust die nodig is voor een topprestatie en werd hij eindelijk olympisch kampioen, op de 1.000 en 1.500 meter. Met dank aan zijn mediagenieke optredens had Nederland er ineens een sportheld bij.

Diskwalificatie

Laatste bocht. Nuis heeft een kleine voorsprong op Krol, maar kan diens adem bijna horen. Tong uit de mond. Zij aan zij komen gaan ze op de finish af, het is een man-tegen-mangevecht. De wereldrecordhouder versus de wereldkampioen. Nuis legt zijn hand op zijn linkerbovenbeen. Hij is volledig verzuurd.

Bij het passeren van de finishlijn steekt hij de punt van zijn schaats naar voren en kijkt dan naar het bord. Daarop ziet hij dat hij met 1.44,71 twee honderdsten sneller is dan Krol. Zijn vuisten gaan triomfantelijk de lucht in. Yes! Het is hem toch weer gelukt. Hier rijdt de ware kampioen. Toch?

Maar dan: consternatie op het middenterrein. Op de tv-schermen ziet de jury dat Nuis bij zijn acrobatische actie om niet te vallen door de blokjes is gegaan. Jurylid Loretta Staring besluit tot diskwalificatie. Tien maanden geleden, op de EK sprint in Collalbo, overkwam hem hetzelfde. Door met veel misbaar zijn accreditatie te pakken intimideerde Nuis het jurylid dat hem uit de wedstrijd nam. Het zag er niet fraai uit, moest hij naderhand toegeven.

Staring heeft, zal ze later lachend zeggen ‘voor de zekerheid’ toch maar de accreditatie achter haar jas gestopt. ‘Je bent toch benieuwd hoe hij reageert.’ Maar geleerd van zijn fouten draagt Nuis dit keer de beslissing als een kampioen. Het blijft het bij een beschaafd ‘tsjongetsjongetjonge’.

Zege

Maar dan bekijkt de jury, op aanraden van de waarnemer, de beelden nog een keer en wordt de beslissing teruggedraaid. Nuis kon geen kant op, moet Staring toegeven. En zo krijgt Nuis alsnog zijn zege. Het zal zijn enige overwinning blijven, want zondag eindigt hij – opnieuw door misslagen – als tweede achter Kai Verbij op de 1.000 meter.

Toeschouwers hebben zaterdag de hal al verlaten als Nuis tot winnaar wordt uitgeroepen. In de catacomben komt hij met een grote glimlach binnengelopen. De bruine ogen uitdagend naar de verslaggevers. Wie wil beginnen? En dan: ‘Ik dacht: weet je, laten we het seizoen spannend beginnen.’

Bijna vallen, herstellen, wakker schrikken, knokken, verzuren, winnen, verliezen, toch weer winnen, grapjes maken. De 1.500 meter, zaterdag in Thialf, was de carrière van Kjeld Nuis in een notendop.