Kans voor Afrika
Het grote belang van het negentiende wereldkampioenschap voetbal is gelegen in de plaats van handeling: Zuid-Afrika, een land dat nog niet zolang geleden met de verderfelijke apartheid werd geassocieerd....
Het toernooi heeft, zo lijkt het, tot vermindering van de interraciale spanningen binnen de ‘regenboognatie’ geleid. Alle etnische groepen zijn deelgenoot van het enthousiasme dat het WK heeft teweeggebracht en van de trots over de prestaties die Zuid-Afrika heeft geleverd. In dit klimaat van betrekkelijke harmonie – nog altijd worden in het land zo’n 60 moorden per dag gepleegd – bleven de gevolgen van de gewelddadige dood van de extreemrechtse ‘Boerenleider’ Eugène Terre’blanche, in april, beperkt tot overwegend verbale protesten van blanke Zuid-Afrikanen.
De positieve gevolgen van het WK – hoe bemoedigend ook – markeren echter slechts een tussenstand. Grote sportevenementen leveren op de langere termijn niet per definitie batige saldi op. Voor Griekenland luidden de Olympische Spelen van Athene (2004) het begin van de liquiditeitscrisis in. De slecht georganiseerde Spelen in Atlanta, in 1996, berokkenden de Verenigde Staten veel imagoschade. Het WK voetbal van 1978 droeg allerminst bij aan de legitimering van de militaire dictatuur in Argentinië. Canada vertilde zich aan de organisatie van de Olympische Spelen van 1976.
Omgekeerd kunnen grote sportevenementen ook structurele verbeteringen teweegbrengen in het organiserende land, of kunnen ze bijdragen aan de verhoging van de moraal. De Spelen in Los Angeles in 1984 markeerden de herrijzenis van de Verenigde Staten na de rampzalige gebeurtenissen in het voorgaande decennium (de nederlaag in Vietnam, Watergate, de oliecrisis en de Iraanse gijzelingscrisis). De Spelen in Barcelona (1992) waren een impuls voor de modernisering van Spanje. Australië boekte imagowinst met de Spelen van Sydney in 2000. De Duitsers boekstaafden het WK voetbal van 2006 als ‘het zomersprookje’. Voor het eerst sinds de vestiging van de Bondsrepubliek gaven ze zich over aan massaal vlagvertoon zonder bang te zijn hiermee de buitenwereld voor het hoofd te stoten.
Het is te wensen dat het wereldkampioenschap voor Zuid-Afrika een vergelijkbare betekenis zal krijgen, en dat de chaos van de oefenwedstrijd Nigeria-Noord-Korea in Johannesburg, waarbij twintig gewonden vielen, niet tekenend zal zijn voor het verloop van het toernooi. De beelden die de komende weken de wereld overgaan, zullen worden opgeslagen in het collectief geheugen. Als op de tribunes van de stadions en in de straten van Johannesburg, Pretoria, Kaapstad, Durban, Bloemfontein en de andere WK-steden de harmonie van de regenboognatie heerst, zal Zuid-Afrika niet louter met zijn misdaadstatistieken worden geïdentificeerd. Als de supporters ongehavend naar huis terugkeren, zullen ze terugkomen. Als het toernooi goed is georganiseerd, zal Zuid-Afrika aantrekkelijker worden als vestigingsplaats. En als er mooi wordt gevoetbald, deelt het land in de sportglorie. De glans van een succesvol WK zal op het hele continent afstralen.
Reageren? volkskrant.nl/commentaar
