In het spoor van de mannen zoekt Ireen Wüst haar schaatsgrenzen op. Wie zijn zij?

Wüst, vrijdag een van de favorieten op de 1.500 meter bij de EK afstanden, is altijd heel uitgesproken geweest over het belang van mannelijke ploeggenoten. Ze trekt zich eraan op.

De laatste jaren profiteerde ze van de trainingen met Jos de Vos. De 28-jarige allrounder is er zelf niet bij op de EK, maar hij trekt al lang met Wüst op. ‘Vijf jaar inmiddels. We hebben een goed huwelijk’, grapt hij.

‘Schaatsen is een individuele sport’, legt De Vos uit. ‘Maar bij veel trainingen is het gemakkelijker als je dat als groep kunt doen. Dat doe je om elkaar naar een hoger niveau te tillen.’

Als De Vos of de andere mannen in de ploeg op volle kracht fietsen of schaatsen, sluit Wüst niet aan, maar er zijn genoeg trainingen waarbij dat wel kan. De verdeling is dan steevast hetzelfde: de mannen op kop, Wüst en de andere vrouwen erachter. De Vos: ‘Als je geen wind vangt, dan scheelt dat enorm veel weerstand.’

Wüst is door haar prestaties, haar lange erelijst, de kopvrouw van haar ploeg TalentNED, geeft De Vos toe. Maar dat betekent niet dat hij haar knecht is. Die rolverdeling, zoals in het wielrennen dat kent, komt in het schaatsen nauwelijks voor. De mannen hebben hun eigen trainingsprogramma en de vrouwen mogen in hun zog mee, maar de mannen passen hun oefeningen niet wezenlijk aan om Wüst te ondersteunen.

Even versnellen

Volgens De Vos is dat de beste manier. ‘Alleen trainen met mensen die er voor jou zijn, dat werkt niet. Als ik mijn dromen wil najagen, rijd ik zo hard mogelijk. Daar heeft Ireen uiteindelijk ook het meest aan.’

Rekening houdt hij wel met Wüst en de andere vrouwen in de ploeg, maar dat zit in andere dingen. Als de mannen drie uur moeten fietsen en de vrouwen een uurtje minder, dan kiezen ze een route waarmee ze na die twee uur weer in de buurt van Heerenveen zijn. De vrouwen kunnen dan afslaan naar huis en de mannen rijden door voor nog een lusje.

‘En als Ireen me op het ijs vraagt om nog even voor haar een steigerung, een versnelling, aan te trekken, waarom niet? Dat vind ik alleen maar mooi.’

Freddy Wennemars

De enige keer dat Wüst een echte knecht had, was in het seizoen 2013-2014. Toen werd door TVM speciaal Freddy Wennemars aangetrokken in de aanloop naar de Spelen van Sotsji. De jongere broer van Erben Wennemars had juist zijn schaatscarrière beëindigd. ‘Ik werd gebeld of ik haar een jaartje wilde helpen.’

Hij stond in dienst van de kopvrouw, stemde zijn tempo op de schaats en op de fiets aan op Wüsts wensen. Zijn rol was daarmee anders dan die van de andere mannen waarmee Wüst in haar carrière trainde. ‘Zij hebben vaak nog de ambitie om wereldbekers te halen of de Olympische Spelen. Voor mij was het een bijbaantje.’

De hulp van Wennemars was waardevol voor Wüst, die zichzelf tot koningin van de Spelen in Sotsji kroonde met drie zilveren en twee gouden medailles. Ze toonde zich dankbaar naar haar knecht. ‘Ik vond het bijna te dankbaar’, zegt hij. ‘Bij het sportgala, toen ze sportvrouw van het jaar werd, heeft ze me in haar speech nog bedankt. Maar ze had het aan zichzelf te danken. Als ze niet zo’n harde kop had, had ze ook geen goud gehaald.’

Toen Wüst na de Spelen van Sotsji in de vrouwenploeg van coach Marianne Timmer terecht kwam, miste ze de mannen. Binnen een jaar vertrok ze alweer en zette haar eigen ploeg op. Een van de eersten die ze belde was De Vos. Hij traint hard, is een sociale vent en heeft een fijne slag. ‘Ze vindt het prettig om achter mij aan te rijden.’

Rivaliteit tussen de seksen is niet volledig afwezig, vertelt De Vos. ‘Als Ireen er tijdens rondjes op hoog tempo nog bij zit, wil ik haar toch graag lossen en pijn doen. Ze is - oneerbiedig gezegd - wel een vrouw.’ Het effect van dat gevoel is positief, want op die manier doet Wüst eigenlijk wat terug voor De Vos. ‘Zo daagt zij mij uit om harder te rijden.’

Hard voor zichzelf

Ook Wennemars wilde zijn zwakte niet tonen toen hij in 2014, het seizoen dat Wüst bij Timmer reed, nog eenmalig werd ingeschakeld voor een fietstrainingskamp. ‘Ireen weet dit niet, maar ik heb toen verbloemd dat ik niet heel fit meer was. Ik deed alsof het heel gemakkelijk ging, maar ik reed op mijn tandvlees.’

Trainen met mannen is niet voor alle vrouwen weggelegd, denkt De Vos. ‘Als het niveauverschil te groot is, dan kunnen ze zichzelf kapot rijden in hun poging om aan te haken bij de mannen.’

Wüst is nagenoeg onverwoestbaar. Wennemars: ‘Ze is hard voor zichzelf. Ze zoekt haar grenzen op. Dat is haar mentaliteit. Ze is een beetje een man, zoals ze traint.’