Het Noorden met staartclubs Groningen en Cambuur leeft tussen hoop en berusting

‘Ach, Jezus’, reageert de man met de blauw-gele sjaal van Cambuur tussen twee happen in een croissantje door, als hij hoort van het thema van dit stuk: het verdriet van het Noorden. Qua voetbal dan. De sportieve teloorgang van Cambuur uit Leeuwarden en FC Groningen, als twee mogelijke degradanten uit de eredivisie.

Een uur of zes na zijn verzuchting is één kansloze nederlaag (Cambuur, 0-5 tegen Ajax) en een hoopgevend gelijkspel (Groningen) toegevoegd aan een troosteloze reeks. Euforisch viert Groningen de 1-1 tegen FC Twente. Puntje. Doelpuntje. De bierdouche klatert van de tribune. Zo blij, zo intens blij is de pogoënde menigte met de gelijkmaker van Oliver Antman, een schot van dichtbij dat inslaat via de onderkant van de lat.

Alles is symboliek. De Fin is gehaald door de inmiddels ontslagen technisch directeur Mark-Jan Fledderus, op de laatste dag voordat de winterse markt sloot. Laatste kans. Deadline. Heerlijk opportunistisch speelt Groningen, na rust naar het fanatieke publiek toe. De spelers, onder wie de telkens soevereine, 17-jarige centrale verdediger Thijmen Blokzijl, lopen een ereronde alsof handhaving een feit is. Ze gaan op de foto met een spandoek: Farmer till I die. ‘Als ze zo blijven spelen, blijven ze erin’, denkt oud-trainer Robert Maaskant, als analist van ESPN. Debutant Elvis Manu, model voor aanstekelijk voetbal, draagt de onderscheiding in de vorm van een kroon, als King of the match. Antman is ondanks zijn treffer niet tevreden: ‘Ik was niet zo goed vandaag. Ik ben creatief, snel en heb een goed schot. Nee, dit team heeft echt veel potentie.’

Maar de reis gaat dus eerst naar Leeuwarden, naar Cambuur - Ajax van 12.15 uur (0-5), en dan pas verder, langs oneindig veel omgekeerde Nederlandse vlaggen in de weilanden, ruim 65 kilometer verderop naar Groningen - Twente om 16.45 uur (1-1). Het verschil is levensgroot zondag. Terwijl Cambuur deemoedig buigt voor het onder John Heitinga opgeleefde Ajax, verzet FC Groningen zich tot het uiterste. Het stadion leeft, bruist en veert telkens opnieuw op.

Vertrouwen houden

Het mooie van voetbal is dat veel supporters altijd vertrouwen houden, zeker vóór de aftrap. Ze wandelen naar het stadion, zingen en beschouwen. De man van het croissantje heet Eric Hoedemakers en hij is geen typische supporter van Cambuur, als de vader van middenvelder Mees Hoedemakers uit Zaandam. Dat ‘ach Jezus’ slaat vooral op het thema als geheel. Ja, het wordt lastig voor de clubs uit het Noorden. Maar hij geniet van Cambuur, ondanks alles. ‘Schitterende sfeer. Prachtig stadion.’

Een stukje verderop staat Jeroen Muizer. Hij is al 30 jaar seizoenkaarthouder en verwacht bevliegingen van Navarone Foor, een van de vier nieuwelingen bij de selectie. Maar ja, van die vier zitten er drie op de bank. Ze zijn nog niet helemaal fit. Ruim een uur na zijn praatje staat het al 0-2. Cambuur trekt een muur op, maar Ajax vindt de gaten eenvoudig. ‘Henkie de Jong’, zingt de harde kern, over de trainer die afscheid moest nemen door ziekte en die op de tribune zit.

Cambuur en Groningen zijn zeventiende en achttiende voor de aftrap, en na half zeven is het andersom. Drie punten is de afstand van Groningen tot Emmen, over twee weken op bezoek in de Euroborg. Cambuur heeft minimaal vier punten te overbruggen tot een plek in de play-offs. FC Groningen had zelfs meer verdiend tegen FC Twente, dat snel een voorsprong neemt via Sem Steijn. ‘FC FC Groningen, laat ons weer eens juichen’, klinkt het clublied, maar juist die doelpunten ontbreken meestal.

‘Ze zijn allemaal net niet goed genoeg’, analyseert Jan Dirk Zwerver, een supporter van FC Groningen die eveneens beide duels bezoekt op deze zondag. Hij is bevriend met Dusan Tadic, sinds die in Groningen zijn Nederlandse loopbaan begon. ‘Maar Cambuur voetbalde als een club die degradeert. Het spel van Groningen biedt hoop. Ik geef ze een goede kans.’ Bij Groningen is de stress alleen groter dan bij Cambuur. De technisch directeur, Mark-Jan Fledderus, is vrijdag ontslagen, nadat hij eerst nog nieuwe spelers mocht aantrekken.

Degradatie zou bijna uniek zijn

Voor Groningen zou degradatie bijna uniek zijn. Zo’n grote club. Cambuur won pas één keer na de winterstop, uitgerekend van Groningen, dat een heilzame avond beleeft in tijden van groeiende paniek. De trainer, Dennis van der Ree, lacht breed. Hoe anders is het gesteld met Sjors Ultee. Cambuur voetbalt nog ongeveer een jaar in dat heerlijke stadion in de volkswijk van Leeuwarden, naast de supermarkt. Het is net een museum, met overal klassieke foto's, met de geur van warm vlees op de ochtend, en talloze treetjes bier op de tribune. De perschef vraagt aandacht voor de grote voorstelling in de hal, met een afbeelding van het nieuwe stadion: op naar een Gouden Toekomst, staat daarbij.

Maar ja, eerst nog even volharden in het heden. Ajax dempt zijn eerdere verdriet in de sores van Cambuur, met een simpele overwinning, met een ragfijne combinatie voor de 0-1 van Dusan Tadic. Terwijl Ultee naast de dug-out van Cambuur het wereldrecord hoofdschudden scherper stelt, applaudisseert collega John Heitinga, vrijdag definitief aangesteld als opvolger van de ontslagen Alfred Schreuder, tot op de tribune hoorbaar voor goede acties. Ajax hervindt vertrouwen in een relatief eenvoudige reeks duels, in een wat andere formatie, met Tadic als spits, met Mohammed Kudus en Steven Bergwijn op de vleugels.

Een Fries op de tribune schreeuwt, na de 0-1: ‘Nou, nu een spitsje erbij en voetballen.’ Want Cambuur is, op één moment van Sylvester van der Water na, volstrekt machteloos en krachteloos. Een lauw applausje volgt als na een uurtje spits Bjørn Johnsen debuteert, die eerder voor ADO en AZ speelde. Even later valt het stadion doodstil, als Steven Berghuis met een typisch Berghuis-schot 0-3 maakt. Nog stiller is het bij de 0-4 van Brian Brobbey. De tribune loopt leeg, de hoofden zijn gebogen.

Terwijl Ajax nieuw elan heeft gezien, met jeugdigen onder wie de 16-jarige Jorrel Hato met zijn Ajax-dna, is Ultee bedroefd. Hij heeft het over het plan dat even werkte. Heel even dan. ‘De tactiek oogt op het bord vaak makkelijk, maar de spelers moeten het ook kunnen uitvoeren.’