Het is wel erg stil in Assen nu de 90ste TT op zich laat wachten

Het grootste eendaagse sportevenement van Nederland, de TT van Assen, had in juni zijn 90ste editie moeten beleven. Niet dus. Geen 105 duizend toeschouwers, geen nacht van Assen, geen uitpuilende campings, geen geel gekleurde taluds hopend op een laatste stunt van de Italiaanse halfgod Valentino Rossi. Afgelast.

‘Het voelt als een oorlogsjaar’, zegt TT-voorzitter Arjan Bos. In de jaren 40-45 werd ook niet geracet op wat toen nog een stratencircuit van 28 kilometer was. Sindsdien altijd, op een steeds sterker gemoderniseerde asfaltbaan. Assen, koosnaam De Kathedraal, heeft een hoofdrol in de motorsportwereld, anders dan het lang afgedankte Zandvoort in de autoracerij dat slechts tot leven kwam door het fenomeen Max Verstappen.

Het lege Asser circuit, op de traditionele laatste zondag van juni, ‘het voelt unheimisch’, zegt Bos, geboren Zeeuw, getogen Drent, de directeur van de Hoogeveense verzekeraar TVM die deze erebaan in zijn provincie sinds 2008 mag vervullen. Geen TT op de motorracekalender, het is als een bruiloft zonder bruid, sprak oud-secretaris Johan Wagenaar. Eind april werd de TT, de MotoGP-race van Nederland, geschrapt. Er werd gedacht over een racedag zonder publiek, tot het kabinet het houden van grote evenementen tot 1 september verbood.

Volgens Bos werd daarna nog gesproken om de TT naar half september of zelfs oktober te schuiven. ‘Want je wilt elkaar hepen. De promotor, Dorna uit Spanje, kan de tv-rechten heel goed gebruiken. Carmelo Espeleta, de directeur van Dorna, dacht hierin met ons mee. Maar ten slotte besloten we: dit heeft geen zin. Onze 90ste editie gaat naar 2021.’

Een jaar of tien, vijftien geleden zou dat het faillissement van de stichting hebben betekend. Bos: ‘We hadden toen geen vet op de botten. We hebben toen zelfs met de staatssecretaris van Sport gesproken over een steunfonds voor ons circuit. We wisten: één mond en klauwzeercrisis of een sterfgeval bij het koningshuis zou ons bestaan hebben bedreigd. Een zo’n gemiste TT hadden we toen nooit kunnen overleven. Nu wel. Al voelt het wel alsof we vijf jaar in de tijd zijn teruggegooid. Dat voelt wrang.’

Assen, met een accommodatie die voor zeventig miljoen in de boeken staat en deze winter voor nog eens drie miljoen aan asfalt neerlegde, boekt door het niet doorgaan van het hoofdnummer, de TT, dit jaar een verlies van 3,5 miljoen euro. Bos: ‘Wat we op de plank hadden liggen, die drie miljoen, hadden we net aan de renovatie uitgegeven, toen de corona uitbrak.’

De jaaromzet van het circuit met zijn twintig werknemers en een paar honderd vrijwilligers bedraagt 14 miljoen. Daarvan komt 6,5 miljoen uit de TT, de drukste dagen die Drenthe kent. De oostelijke regio, van Winschoten tot Zwolle, mist bij het niet doorgaan van de race uit de wereldtitelstrijd voor tweewielers liefst 100 miljoen aan inkomsten.

‘Maar financieel kunnen we het aan, dat ene jaar zonder TT’, zegt Bos, in 2008 volgens een lang geheim gehouden afspraak de opvolger van pure motorsportman Jos Vaessen. Hij zegt trots te zijn op het onder hem ontwikkelde financiële beleid van spaarzaamheid gekoppeld aan stevig investeren om Assen in de voorhoede van de circuitwereld te houden.

‘Onze opdracht is om te zorgen dat de TT blijft bestaan. Die kunnen we nakomen. Dit ene gemiste jaar, met een verlies van 43 racedagen en een slordige half miljoen bezoekers, coureurs en andere circuitgebruikers, doorstaan we redelijk comfortabel. Als corona nog een jaar blijft, dan moeten we externe financiering vinden voor dat tweede gemiste jaar. Maar ook dat kunnen we aan’, aldus Bos, groot geworden in het wielrennen aan de hand van zijn vader Ad, bestuursvoorzitter bij verzekeraar TVM. ‘Tot ik in het bestuur kwam, 21 jaar geleden, had ik de TT nooit bezocht. Het was altijd gelijk met de NK wielrennen. Dat ging bij ons thuis voor.’

Sportgeheim uit het noorden

De TT, bezocht door een regiment aan Britten en Duitsers en heel veel traditioneel motorvolk uit Nederland, is een wat stilgezwegen sportgeheim uit het noorden. Het is in Italië en Spanje, waarschijnlijk, bekender dan in Amsterdam. De perszaal, groter dan die van Ajax, puilt immer uit met vertegenwoordigers uit zuidelijke landen.

Toen enkele jaren geleden sportminister Edith Schippers langs kwam om dat noordelijke motorbastion eens te inspecteren, stonden Bos en zijn vier bestuurlijke collega’s voor een dilemma. ‘Het was in de dagen dat het weer ging over de Formule 1 in Nederland. Ik zei: als mevrouw Schippers hier komt dan kunnen we de vraag verwachten of ons circuit zich kandidaat kan stellen voor de Formule 1-race in Nederland. Mijn mening was dat als je zoveel investeert en je behoort tot de topcircuits van de wereld, dan kun je eigenlijk geen nee zeggen. Dan moet je je hand opsteken. Toen al wetende dat we eigenlijk een motorcircuit zijn waar ook autoraces worden gereden.’

Het was gedurfd. ‘Want we wisten dat de concurrentie van Zandvoort zou komen. Zo is het ook gelopen. Zandvoort heeft de voorkeur gekregen. Wij hadden veel pluspunten, maar de historie telde voor de Amerikanen van de F1 zwaar. Onder de Brit Ecclestone was dat misschien nog anders geweest. Die hechtte heel veel waarde aan faciliteiten en accommodatie. Liberty (eigenaar F1, red.) liet andere zaken prevaleren. Wij hadden alles rond, tot en met de financiering. Als ze gezegd hadden, we doen het, dan had het hier gekund.’

Het had Drenthe op zijn kop gezet, topraces en wereldaandacht begin mei en eind juni. ‘Wat vooral bleek was dat die Formule 1 bij de samenleving hier veel trots teweeg bracht. Noorderlingen zijn nogal nuchter en bescheiden. Opeens was er het besef: potjandikkie, hier staat wel iets heel bijzonders. Als wij de Formule 1 hadden gekregen, dan was dat uniek geweest. Dan hadden we alles van de snelheidssport: MotoGP, F1, Superbike, DTM (Duitse merkenrace, red.) en MXGP, het WK motorcross. Dan waren we het meest bijzondere circuit van de wereld geweest.’