Een Nederlands-Russische damtitel

Een beetje zenuwachtig is Olga Kamyshleeva zondagochtend wel. Nog één partij niet verliezen en ze zou wereldkampioene dammen zijn. Enigszins bevreesd neemt ze daarom om elf uur plaats achter het bord in de speelzaal van het Beach Hotel in Zoutelande. Tegenover haar zit Jelena Milsjina.

Kamyshleeva ziet de fotografen. Ze hoort hier en daar wat gegiechel. Debutante Anita Seppa uit Estland, achter haar, kan af en toe haar lachen niet houden temidden van al die aandacht. Nina Hoekman-Jankovskaja, hoogzwanger, zit er op haar speciale comfortabele stoel heel wat rustiger bij. Die heeft dit spektakel vaker meegemaakt.

Kamyshleeva is nerveus maar blijft serieus. Zo kort voor haar – en Nederlands – eerste wereldtitel mag er niets meer fout gaan. Ze heeft fantastisch gespeeld in Zoutelande, een keer veel geluk gehad (tegen de Russin Tatjana Teterina – 'ik stond eigenlijk verloren'), maar Zoja Goloebjeva en Olga Baltasji kunnen altijd nog langszij komen.

Ruim anderhalf uur later haalt de uit Minsk afkomstige speelster, die in 1996 naar Nederland kwam en als kersverse nationale titelhoudster op het laatste moment aan het deelnemersveld van het WK was toegevoegd, opgelucht adem.

Door de remise zonder complicaties met Milsjina – haar opponente stelt zich ook snel tevreden met een punt – is ze onbereikbaar geworden voor de concurrentie.

Voor het eerst is een Nederlandse vrouw de beste van de wereld in het spel op de honderd velden met twintig schijven.

Gelukwensen, felicitaties, klapzoenen. Van haar vriend en haar twee jaar oude dochter Darja. Van koningin Beatrix, zojuist opnieuw oma geworden, komt een telegram: 'een mooie prestatie op deze bijzondere dag'.

NOC*NSF-voorzitter Erica Terpstra reikt later in de middag de prijzen uit, duizend euro voor de eerste plaats. Op weg naar Zoutelande informeert Terpstra nog snel naar de precieze schrijfwijze van de naam van de winnares.

Dat krijg je met sporters die van ver komen. Veertien deelnemers zijn er, onder wie vier Nederlandse, allen hebben een Sovjet-achtergrond. Russisch is daarom de voertaal in het hotel. Onder de speelsters is dit element nauwelijks van belang. Hoekman, ervaren en tevens jeugdcoach in Nederland: 'Die geluiden hoorden wij bij het NK ook al. Wij zouden de doorstroming van Nederlands talent tegenhouden. Onzin. Dan moeten die talenten maar zorgen dat ze beter worden dan wij.'

Behalve bij Kamyshleeva staan in Zoutelande Nederlandse vlaggetjes naast de borden van Tanja Chub (33), Nina Hoekman-Jankovskaja (39) en Vitalia Doumesh (38). De eerste twee hebben hun roots in Oekraïne, Doumesh in Letland. Het drietal figureert bij dit WK.

De hoofdrol is voor Kamyshleeva, die de pers te woord staat in het Nederlands, tenslotte woont ze hier al zeven jaar. Heerlen is haar thuisbasis. Ze vertelt over hoe het begon in Wit-Rusland toen ze negen was. Dat ze meer verdiende dan haar ouders samen. Haar moeder was boekhouder, haar vader expert op het gebied van bodemonderzoek.

Ze vertelt hoe ze leerde dammen van grootmeester Vatoetin. Zes dagen per week had ze les, drie uur per dag. Hoe ze van hem leerde dat je niet altijd hoeft te winnen, maar je niet mag verliezen. En hoe ze in 1992 LimburgerBrion Koullen leerde kennen tijdens een toernooi in Minsk en vier jaar later naar Heerlen verhuisde.

In Wit-Rusland was ze prof, hier is dammen een veredelde hobby. Een trainer heeft ze niet. Ze wil geeneens beroepsspeelster zijn; ze werkt immers drie dagen per week, bij een automatiseringsbedrijf in Brunssum. Voor dit WK heeft ze haar vakantiedagen moeten aanspreken. Kamyshleeva heeft wel een A-status van NOC*NSF, tot 1 januari 2005. Daarna vervalt die vermoedelijk.

Daarover gaat ze het met Terpstra zeker niet hebben. 'Ik ben zo blij', klinkt het 'en ook zo moe. Ik heb natuurlijk wel eens eerder aan grote titeltoernooien meegedaan, maar bijna altijd kreeg ik dan op een bepaald moment een inzinking. Nu niet. Ik heb me niet extra voorbereid op dit toernooi. Dat kon ook nauwelijks, het NK ligt nog maar net achter ons. Misschien is dat wel het geheim van mijn succes. Dat ik ontspannen kon blijven spelen. Alleen tegen het einde werd de druk groter en raakte ik vermoeid.'

De nieuwe wereldkampioene moet haar titel verdedigen in een match met de in Zoutelande onttroonde Tamara Tansikkoetsjina, die het na de nederlaag tegen Kamyshleeva in de negende ronde rustig aan doet. 'In zulke partijen heb ik het altijd moeilijker dan in toernooien. We zullen wel zien hoe het afloopt.'

Oud-wereldkampioen Harm Wiersma is een van Kamyshleeva's idolen. Hij komt zondagmiddag kijken en is vol lof. 'Ik volg haar al sinds 1992. Ze heeft een duidelijke speelstijl, het is een lust om haar partijen te analyseren. Ik denk dat ze, als ze aan het Nederlands kampioenschap voor mannen zou meedoen, ergens in de middenmoot zou eindigen.'

Kamyshleeva hoort niet wat Wiersma over haar zegt. Ze staat met dochter Darja op haar arm te wachten op de huldiging. Het meisje begrijpt niets van alle commotie rond haar moeder. Maar er is iets belangrijks gebeurd vandaag, dát snapt ze best.