Een middag experimenteren met voetbal: onbeperkt wisselen, zuivere speeltijd, indribbelen en de zogenoemde self pass

Stel dat onbeperkt wisselen in voetbal echt bestond. ‘Dan had ik nu nog gevoetbald’, zegt Kenneth Perez verlekkerd. De voormalige aanvaller, 43 inmiddels en acht jaar geleden gestopt als kampioen met FC Twente, wijst op zijn gouden traptechniek. Hij zou wel terug willen naar de toekomst: invallen, vrije trap nemen, weer naar de kant. Dat kan een voetballer lang volhouden.

Onbeperkt wisselen. Zuivere speeltijd. Indribbelen of intrappen in plaats van inwerpen. Self pass, de pass naar jezelf dus als in het hockey. Variaties op de regels openen nieuwe perspectieven op voetbal, maar zo ver is het nog lang niet. De voetbalwereld is een conservatief bolwerk. Vandaar een experiment, als initiatief van een aantal voetbaldenkers onder wie Maarten Vreuls en verslaggever Michiel de Hoog van de Correspondent, gesteund door de KNVB.

Dat de ‘Wedstrijd van de toekomst’ tussen de Suriprofs en Fortuna Sittard (5-2) zich zaterdag voltrekt op het wat stroeve, ouderwetse kunstgrasveld van Excelsior, is op zich vrij apart. Verder is het een nuttig experiment, met als doel: sneller spel, minder onderbrekingen, met bedoelde voordelen voor de aanvallende partij.

Twintig extra hoekschoppen

Voor wie de vooruitgang wil zien, is de wedstrijd nuttig. Al zijn de opinies talrijk. Jan Smit, voorzitter van de rvc van de KNVB: ‘Ik vind het een beetje oneerlijk. Je kunt zo tien, twintig extra hoekschoppen krijgen.’ Immers: de inworp mag een intrap zijn. Elke inworp diep op de flank kan een soort extra hoekschop zijn, hoewel ook niet helemaal. Want de bal moet binnen vijf seconden genomen zijn als die op de zijlijn ligt. Er is geen tijd om de specialist helemaal naar de bal te laten lopen. Anderzijds is de kans groot dat de defensie nog niet goed is georganiseerd als de bal wordt genomen, en dat zo het aantal kansen toeneemt.

Marco van Basten, de officiële spelvernieuwer van de Fifa, is opvallend afwezig in Kralingen. Hij had graag willen komen, maar zijn bazen hebben hem met klem gevraagd thuis te blijven. Van Basten is namelijk wel heel enthousiast over geteste spelvernieuwingen als indribbelen, zuivere speeltijd, onbeperkt wisselen en eventuele shoot-outs bij een gelijke stand. De Fifa vindt het best dat het vooruitstrevende Nederland wat uitprobeert, maar het moet niet te gek worden. Secretaris-generaal Gijs de Jong van de KNVB: ‘Marco heeft in de rust al gebeld.’

Het spel oogt anders dan normaal, hoewel niet overdreven anders. Het is sowieso een vrij trage wedstrijd zonder al te veel opwinding tussen een ploeg van spelers die net bijeen zijn, de bonte verzameling Suriprofs, en een elftal dat net is gepromoveerd (Fortuna) en uitbolt, doch twee keer trainde met de aangepaste regels.

Voordeel van de aanvallers

Af en toe zijn de vernieuwingen te bespeuren. De snelle dribbel na een vrije trap, binnen vijf seconden; het is een kwestie van voortdurend opletten. Verdediger Dammers van Fortuna: ‘Er is minder tijd om de organisatie neer te zetten.’ Dat kan in het voordeel zijn van de aanvallers.

Het is trouwens opvallend hoe snel voetballers de bal intrappen in plaats van inwerpen, waarmee is gezegd dat het gebruiken van de voeten voor een voetballer natuurlijk is. Gijs de Jong: ‘Je ziet hoe snel ze dat oppakken.’

Veel jeugd speelt al met de aanpassingen. De Jong is sowieso enthousiast. ‘Het gaat erom dat we het spel eerlijker en aantrekkelijker maken. Zelfgenoegzaamheid is nooit goed.’

Jeugd haakt eerder af, ook bij voetbal, mede omdat jongeren snelheid gewend zijn, ook in spelletjes op de computer. De Jong: ‘Als we met aanpassing van de regels mensen kunnen vasthouden, moeten we dat niet nalaten.’ Bovendien heeft hij al informatie uit bijvoorbeeld Italië. Met de invoering van de videoarbiter, ook getest bij Excelsior, is in Italië de zuivere speeltijd van 50 naar 51 minuten toegenomen. ‘Dat lijkt weinig, maar het is best veel. Er zijn ook minder protesten en het aantal schwalbes neemt af.’

Effect op speeltijd

Trainer Mike Snoei van Telstar, uitgeroepen tot trainer van het seizoen in de eerste divisie, is vooral benieuwd naar het effect op de speeltijd. Een half uur zuivere speeltijd in plaats van drie kwartier. Dat valt tegen. De eerste helft duurt bruto 41 minuten, met 30 minuten zuivere speeltijd. In de tweede zijn meer onderbrekingen, die duurt ruim 48 minuten, zodat samen gewoon bijna 90 minuten is gespeeld.

Snoei: ‘De klok staat gelijk stil bij een onderbreking. Dat is goed. Het heeft weinig zin om tijd te rekken. Maar er gebeurt in deze wedstrijd natuurlijk niet zo heel veel. Misschien dat 35 minuten zuivere speeltijd beter blijkt te zijn.’ Voormalig profbasketballer uit de NBA Francisco Elson stelt dat meer snelheid in het spel nooit kwaad kan. Hoe sneller, des te beter.

Scheidsrechter Rob Dieperink draagt een camera, aanvoerders een microfoon. Dat is ook zo gedaan om het aantrekkelijk te maken voor Foxsports, dat de wedstrijd uitzendt. Soms is de communicatie te horen, tot in de huiskamer. Dieperink: ‘Het snellere spel is het aantrekkelijkst. Dat is even wennen, ook voor ons. Ik was continu bezig.’