Een jaar na de Spelen wordt de knoop doorgehakt: doorgaan of niet

Hun antwoorden kwamen de laatste weken, meestal na geslaagde toernooien, in vlot tempo. 'Ja, ik wil doorgaan tot en met de Spelen van Tokio 2020.' Sanne Wevers, de gouden turnster, en Marit Bouwmeester, de gouden zeildame, hadden dat al eerder laten weten.

'Ik ga door', sprak Van Rijsselberghe afgelopen weekeinde ferm. Hij was in Tokio, hij had gevaren op het olympische zeilwater en hij was overtuigd geraakt van zijn mogelijkheden.

De Texelaar, 28, vader van een dochter, echtgenoot van een drukke zakenvrouw, wees bij het interview naar de jachthaven van Enoshima. 'Dit is mijn kantoor. En om de hoek, dat is mijn lunchruimte. Wie heeft dit? Er zijn weinig mensen die zo mogen leven.'

Het voorrecht van de topsporter, een leven als een trektocht over de wereld, met stops voor trainingen en wedstrijden - Van Rijsselberghe onderstreept het.

André Cats, technisch directeur van de nationale zwembond KNZB, zag ook met genoegen en instemming het filmpje van Van Rijsselberghe, de surfdude die alles er zo gemakkelijk laat uitzien. Van hem werd verwacht dat het na zijn tweede plankzeilgoud, Londen en Rio, genoeg was geweest. Dus niet. 'Het is niet zo gemakkelijk afscheid te nemen van het mooie leven van topsporter', stelt Cats vast.

De oud-coach, sinds vorig jaar aan de knoppen bij de KNZB, beleefde de voorbije maanden het genoegen dat drie van zijn beste pupillen, openwaterzwemmer Ferrry Weertman, sprinter Ranomi Kromowidjojo en estafettemotor Femke Heemskerk, besloten door te gaan. Weertman en Kromowidjojo plaatsten hun piketpaal in Tokio, voor een vaarwel bij de Olympische Spelen van 2020. Heemskerk denkt nog in etappes.

Cats: 'Femke gaat door tot 2018. Dat heeft ze besloten. Dan ben je natuurlijk al weer halfweg met het oog op Tokio. De afstand is dan te overzien, zullen we maar zeggen. Dat is ook een beetje de tactiek. Wij houden graag grote zwemmers aan boord. De WK van Boedapest van deze zomer hebben weer laten zien dat alle medailles werden gewonnen met de inbreng van Ranomi. Op die van Ferry Weertman en Sharon van Rouwendaal in het openwater na.'

Dat toppers niet zomaar van het internationale toneel weglopen heeft meerdere oorzaken. Een ervan is passie. Cats: 'Het zijn natuurlijke ontzettende liefhebbers. Femke is nu 30, maar nog altijd houdt ze enorm van haar sport. Ook bij Ranomi is die liefde een drijfveer. Ik zie dat ook aan Epke Zonderland. Want als je niet meer van je sport houdt, dan houd je dat topsportleven niet vol.'

De blijvers op leeftijd gaan ook door omdat ze voor zichzelf de bevestiging hebben gekregen nog het hoogste niveau aan te kunnen. Manager Ralph van Baasbank van House of Sports begeleidt Ranomi Kromowidjojo al jaren en wist van haar voornemen na de WK van Hongarije bekend te maken dat zij zou doorgaan tot Tokio 2020.

Van Baasbank: 'Daar hebben we vaak en lang over gesproken. Voelen en proeven. Of ze zich nog kon verbeteren. Haar besluit was genomen. Maar als Ranomi op de WK echt was weggezwommen door de concurrentie had ze anders beslist. Dat weet ik bijna zeker. Het mooie was: ze bleek nog steeds wereldtop te zijn.'

Volgens Van Baasbank wordt de keuze tussen topsport en maatschappelijke carrière een steeds subtielere. 'Jongeren studeren in hoger tempo af. Als ex-topsporter moet je bepalen hoeveel later je aan je tweede loopbaan wilt beginnen.'

Volgens Cats is juist de verhevigde samenwerking tussen het onderwijs en topsport de sleutel tot verlengde sportloopbanen. Hij wijst op FLOT, een actieplan van NOCNSF en bijna dertig hogescholen en universiteiten. Er is maatwerk. Zonderland die al tien jaar studeert voor chirurg; vroeger had het niet gekund. Cats: 'Nu kan het wel.'

Cats noemt het aanblijven van de wereldtoppers 'de toegenomen professionalisering'. Het overbrengen van ervaring is een belangrijk bijproduct. Cats: 'Vroeger stopten zwemsters na één olympiade. Ranomi en Femke beginnen aan hun vierde.'

Wat meespeelt is de toegenomen financiële zekerheid in de Nederlandse topsport. De toppers hebben hun contracten met tal van bedrijven. Maar dat zovelen hun loopbaan verlengen, 'het verrast me', zegt Van Baasbank.