Dressuur is voor dromers, springruiters zijn nuchter

Vrouw of man, dat maakt in deze sport niet uit. De discipline wel. Dressuurruiters zijn nauwelijks te vergelijken met springruiters. In de praktijk gaan ze ook niet veel met elkaar om. Bij de EK in Aken is de eerste week voor de dressuurruiters. Als hun collega's van het springen vandaag uitkomen in de finale van de landenwedstrijd zijn zij al vertrokken. De verschillen tussen deze olympische disciplines.

Karakter

Volgens de Nederlandse trainer Sjef Janssen zijn dressuurruiters dromeriger. Springruiters staan meer met beide benen op de grond. Hij kan het weten. Janssen is getrouwd met dressuuramazone Anky van Grunsven, hij coacht de Belgische dressuurploeg en de Duitser Matthias Rath, tot dinsdag de ruiter van Totilas.

Springruiters staan bekend als relaxter en opener. Dat is niet zo vreemd, zegt Maarten van der Heijden, technisch directeur van de KNHS. 'Dressuur is een jurysport, die wereld is delicater, gevoeliger.'

Bij een blessure van een paard, zal een dressuurruiter dat volgens Van der Heijden minder snel naar buiten brengen. 'Stel je voor dat alle aandacht van de jury naar een net hersteld linkerbeen gaat. Dat wil je niet.'

Paardenkenner Jacob Melissen: 'Springruiters staan veel reëler in het leven.' Dat komt doordat zij niet worden beoordeeld door een jury. 'Ze hoeven niet de hele tijd aardig te zijn.'

Dressuurbondscoach Wim Ernes Ernes gelooft niet in een verschil in karakter tussen dressuur- en springpaarden. 'De essentiële eigenschap bij een toppaard is dat hij leergierig is en meewerkt met een ruiter.'

Waarde

In beide disciplines geldt: toppaarden zijn miljoenen waard. Melissen: 'Wat opvalt is dat kopers bereid zijn om voor dressuurveulens veel te geven. Soms het driedubbele van de waarde van een jong springpaard. Waarom dat is? Springruiters baseren zich voor een belangrijk deel op realiteit, dressuurruiters voor een belangrijk deel op hoop.' Op latere leeftijd trekken de bedragen gelijk.

De toekomst van een paard wordt al in de fokkerij bepaald. Twintig jaar geleden zijn de stoeterijen zich gaan specialiseren. Springpaarden hebben geen ouders die dressuur lopen, andersom komt wel voor. Bondscoach Ernes: 'Springbloed bevat eigenschappen die je bij dressuur kunt gebruiken, zoals een goede galop, energie, hardheid. Bij springpaarden kun je die menging wel vergeten.'

Wedstrijdprogramma

'Terwijl springruiters elke week de competitie opzoeken en een nomadenbestaan leiden, rijdt de top in de dressuur hooguit acht wedstrijden per jaar', legt Ernes uit.

Voor springruiters staat er daarom misschien iets minder druk op een wedstrijd. Technisch directeur Van der Heijden: 'Valt er een keer een balkje, is het toch iets minder erg.'

Aan de andere kant: een dressuurruiter kan een fout makkelijker compenseren, juist omdat paard en ruiter op zo veel onderdelen worden beoordeeld. Melissen: 'Een springruiter wordt keihard afgerekend op zijn fouten.'

Uiterlijk

Ruiters worden atletischer, ziet bondscoach Ernes. 'Maar het lichaam van een ruiter is niet essentieel voor succes', zegt hij. Neem de 46-jarige Duitse amazone Isabell Werth. Ernes: 'Je kunt haar niet vergelijken met een ruiter van 25. Zij bewijst dat het gevoel van een ruiter doorslaggevend is.'

Een ruiter met een lang bovenlichaam ziet er volgens de normen van dressuur mooier uit. Ook is de ruiter gebaat bij lange, dunne benen. Melissen: 'Dan kun je met je botten direct inwerken op het paard. Aan de andere kant hebben de handen van Anky van Grunsven de fijne mechaniek van een harpiste. Ook daarmee kun je tot grote prestaties komen.'

Voor een springpaard maakt het niet uit hoe het dier eruitziet. Melissen: 'Als hij maar met z'n poten van dat hout van die hindernis afblijft.

Bij dressuur weegt de esthetische kant zwaar. Daar helpt het als het paard er ook nog eens ongelofelijk mooi uitziet.' Wat dat precies inhoudt? Een ranke bouw, hoge benen, veel hals en een expressief hoofd.

Populariteit

De populariteit van springen is groter. Doorgaans wordt alleen de springwedstrijd georganiseerd in het hoofdstadion en wijkt de dressuur uit naar een kleinere arena. Voor de EK in Aken besloot de organisatie het risico te nemen en een tijdelijke dressuurbak aan te leggen. Melissen: 'Springen is voor de veelvraat, dressuur voor de lekkerbek.' Iedereen ziet het wanneer een balk valt, het beoordelen van een dressuurproef is moeilijker.

De organisatie nam het risico niet voor niets. Zondag, bij de kür op muziek, zat het stadion bijna vol. Naar verwachting is het vrijdag en zondag tijdens het EK springen uitverkocht.