Doping: de Sovjet-Unie deed het beter

De recente ARD-documentaire over doping in Rusland laat weinig ruimte voor twijfel aan het bestaan van een even verfijnd als doortrapt staatssysteem. Aan de effectiviteit van die sportieve fraude wijdt de onthullende film weinig woorden. Journalist Hajo Seppelt volstaat met de mededeling dat Rusland de meeste medailles veroverde bij de Winterspelen in Sotsji en bij de WK atletiek, in 2013 in Moskou. Hij suggereert dat doping die score heeft bepaald. Die conclusie blijkt, bij nadere beschouwing van de Russische resultaten, aan de simpele kant.

Neem Sotsji. Rusland won het landenklassement met 33 medailles, waarvan 13 gouden. Het eindigde voor Noorwegen (26 medailles, 11 gouden), Canada (25 en 10), Amerika (28 en 9) en Nederland (24 en 8). Maar Rusland veroverde slechts twaalf medailles in sporten waarvan het verleden heeft uitgewezen dat doping het verschil kan maken: langlaufen, biatlon en schaatsen.

Van de 33 medailles werden er bovendien vijf veroverd in het shorttrack, en door twee sportimmigranten die pas in de aanloop naar Sotsji de Russische nationaliteit verkregen. Viktor An, die in 2006 als Ahn Hyun-soo driemaal goud won voor zijn geboorteland Zuid-Korea, won vier plakken: driemaal goud en eenmaal brons. Vladimir Grigorev, geboren in Oekraïne, pakte zilver.

Sportimmigrant

Ook bij het snowboarden zorgde een sportimmigrant voor Russische winst. De Amerikaan Vic Wild, getrouwd met een Russin, veroverde zelfs twee plakken voor zijn nieuwe vaderland.

In de sleesporten skeleton, rodelen en bobsleeën veroverde Rusland zes medailles. In het kunstrijden vijf: bij het paarrijden (2x), de ploegenwedstrijd, het ijsdansen en de vrouwencompetitie. Die laatste medaille was controversieel: de jury zou de Russin ten onrechte hebben gekozen boven een Zuid-Koreaanse rivale.

Misschien helpen verboden middelen in shorttrack, snowboarden, kunstrijden en sleesporten beter dan tot nu toe is aangenomen, maar het valt te betwijfelen of al die olympische medaillewinnaars in een Russisch dopingsysteem zijn opgenomen.

In de sleesporten konden de Russen vooral uitblinken omdat zij maandenlang in het olympische ijskanaal mochten oefenen en hun concurrenten hooguit een paar weken. Bij kunstrijden komt veel meer kijken dan met verboden middelen kan worden bereikt. En shorttrack en snowboarden zijn behendigheidssporten. Bovendien, zouden de Russen hun illegale geheimen prijsgeven aan drie buitenlanders die op grond van hun zeldzame talent werden aangetrokken?

Alleen de inbreng van de drie sportimmigranten stelt de dopingsuggesties van de ARD al in een ander daglicht. Rusland zou zonder hen in het medailleklassement als vierde zijn geëindigd, net voor Nederland. Bij het langebaanschaatsen, waar doping nuttig kan zijn, stelde Rusland in Sotsji zwaar teleur met drie medailles (geen goud).

Ook de uitslag van de WK atletiek in Moskou is minder eenduidig dan de documentaire voorstelt. Rusland won zeven gouden medailles, één meer dan Amerika, al was het totaal aantal medailles lager: 17 om 25. De disciplines waarop de Russen uitblonken, wekken niet de indruk dat de staatsdoping voortreffelijk werkt.

Ze veroverden geen goud op de prestigieuze loopnummers. Snelwandelen was het succesvolste nummer, met vier medailles, waarvan twee gouden. Op de 4x400 meter estafette kwamen Russische atleten tot goud en brons. Winnen deden ze verder bij het polsstokhoogspringen, hoogspringen, kogelslingeren en verspringen.

Op de sprint, de middellange afstanden en de technische nummers voor vrouwen - de klassieke dopingnummers uit de atletiek - viel nauwelijks succes te noteren. Het bleef bij brons en zilver op de 400 en 800 meter en tweemaal brons bij het speerwerpen.

Nauwelijks goud

Hetzelfde beeld gaf de EK atletiek deze zomer. Rusland behaalde slechts één medaille minder dan Groot-Brittannië en Frankrijk (23 en 23 om 22), maar won nauwelijks goud. De Russen kwamen tot drie gouden medailles, evenveel als Nederland. De prijzen vielen bij het snelwandelen, polsstokhoogspringen en de 110 meter horden. Met hun zeges op de sprint en 1.500 meter blonken Dafne Schippers en Sifan Hassan uit op de prestigieuze onderdelen die vroeger werden geassocieerd met gedrogeerde Russinnen.

Bij de beoordeling van de vraag of Russen dopingfraude plegen, doet hun succes er niet toe. Bedrog is bedrog, of het nu werkt of niet. Maar als de conclusies van de ARD-documentaire juist zijn, dan is de vraag waarom de resultaten van de huidige dopingstructuur niet meer in lijn liggen met die uit de hoogtijdagen van de Sovjet-Unie.

De documentaire laat één mogelijke verklaring onvermeld. In geen land zitten volgens de internationale atletiekfederatie IAAF zo veel atleten een dopingschorsing uit in Rusland: 54 op dit moment.

undefined

Een andere mogelijkheid komt wel terloops aan de orde. De bestuurders en trainers die de atleten dwingen tot doping, zijn afkomstig uit het Sovjettijdperk. Zij zijn ervan overtuigd dat verboden middelen voor Russische atleten noodzakelijk zijn om de wereldtop te halen.

Die denkwijze wekt de indruk dat de trainingsleer de afgelopen decennia nauwelijks is veranderd. De Russen lijken achterhaalde methoden gebruiken. Veel en hard trainen is belangrijker dan slim maatwerk leveren, de sleutel tot het Nederlandse succes.

Hoe gering het vertrouwen in de atletische aanleg van Russen is, liet oud-Sovjet-trainer Valentin Balakhnitsjev, de huidige voorzitter van de Russische atletiekbond, in de zomer blijken. Na de voor Rusland mislukte EK atletiek zei hij dat zijn land slechts op één manier tot de toplanden zou kunnen behoren: door zo veel mogelijk zwarte atleten te naturaliseren. En dat meende hij.