De ‘oudjes’ doen het nog best in Göteborg

De opmerking van de achtvoudige olympische medaillewinnares, die woensdag op een haar na als 46-jarige de finale van de 100 meter miste, zal menig EK-deelnemer uit het hart zijn gegrepen. In Göteborg doen 72 atleten mee die ouder zijn dan 35 jaar. Ze behoren volgens de vorig jaar gepresenteerde indeling van de internationale atletiekbonden tot de ‘veteranen’, in het Engels de ‘masters’ genoemd.

Van die omvangrijke groep zijn er 15 ouder dan 40 jaar. Aan de marathon doet zondag zelfs een 51-jarige loper mee, een Israëlische atleet van Ethiopische oorsprong die zijn persoonlijke record drie jaar geleden op 2.14,21 bracht. Hij is de oudste deelnemer in negentien EK-edities.

Veel van de 35-plussers zijn serieuze deelnemers die spotten met de gedachte dat topsport is voorbehouden aan jongelui. Velen ervaren het als een belediging dat zij sinds vorig jaar deel uitmaken van een aparte leeftijdscategorie met eigen records.

Ottey werd afgelopen week door de stadionspeaker op vileine toon gepresenteerd als de wereldrecordhoudster (11,41) bij de 45-plussers. Drievoudig olympisch kampioen speerwerpen Jan Zelezny (40), met 86.07 meter recordhouder in de categorie 40-plus, nam woensdag afscheid met de bronzen medaille. Het Europese record op de 3000 steeple, dat Simon Vroemen (37) vorig jaar aanscherpte tot 8.04,95, geldt tot zijn afschuw ook als het masters-record.

De ‘veteranen’ zijn vooral actief op de langere loopnummers en de werpnummers. Vijfvoudig wereldkampioen discuswerpen Lars Riedel (39) kan zaterdag de oudste winnaar in zijn discipline worden. In de vrouwenfinale discus eindigde Franka Dietzsch (38) gisteren als tweede, waardoor zij nu geldt als de oudste medaillewinnares.

Sportieve ambitie is voor menigeen de drijfveer. Speerwerper Zelezny verlengde zijn loopbaan tot dit EK, omdat alleen die titel op zijn palmares ontbrak. Op zijn onderdeel is hij nu de oudste medaillewinnaar. ‘Ik heb iedereen laten zien dat ik me, ondanks mijn leeftijd, kan meten met de jongens. Ik was in 1986 voor het eerst bij een EK. Toen werd ik zeventiende, nu derde. Ik ben nu veel beter.’

Simon Vroemen, de oudste steeple-finalist uit de EK-geschiedenis, hoopt in Göteborg zijn loopbaan te bekronen met de winst. In de herfst stopt hij, aangezien er pas over vier jaar weer een EK is. Bij WK’s is hij kansloos tegen de Afrikanen. ‘Het heeft geen zin langer door te gaan, al zou dat fysiek misschien best kunnen.’

Ook Ottey, die sinds 2002 uitkomt voor Slovenië, jaagt op medailles. Zij overweegt door te gaan tot de Spelen van Peking – het zou de zevende olympische deelname worden voor de sprintster, die in 1980 voor Jamaica debuteerde in Moskou. ‘Als anderen 11,4 lopen, kan ik meedoen. Ze zetten de deur voor mij open. Als ze 11,0 lopen, heb ik geen kans meer.’

Naast de sportieve ambitie zijn de financiën voor veel atleten een reden door te gaan. Veel oudere deelnemers komen uit het voormalige Oostblok en zijn volgens de toenmalige politieke leer klaargestoomd voor een sportieve carrière. Ze hebben weinig keus. Vaak beoefenen ze disciplines waarin een hoge leeftijd geen nadeel is.

Duuratleten bereiken hun piek vaak na hun 35ste. Werpnummers vereisen een zeer specifiek talent – dat Zelezny sigaretten rookt, heeft zijn succes nooit in de weg gestaan. Vele volhouders zijn bovendien gezegend met een ongewoon sterk lichaam. Ottey: ‘Wie op Jamaica wordt geboren, heeft sterke genen. Het is een arm land. Je wordt er vanzelf sterk en taai.’

Toch doen de jaren zich bij iedereen voelen. Het lichaam herstelt langzamer van inspanningen. Zelezny: ‘Voor mijn leeftijd ben ik in een tamelijk goede conditie, maar niets doet het meer perfect.’ Vroemen wordt de laatste tijd geplaagd door een pijnlijke achillespees: ‘Als ik ’s ochtends uit bed kom, loop ik een paar passen kreupel. Het schijnt ook zo te zijn dat de doorbloeding van de kuitspier en de achillespees bij mannen boven de 35 jaar significant afneemt.’

Ottey heeft ondervonden dat terugkomen na een blessure zwaar is. Zij werd vorig jaar geopereerd en stond maanden buitenspel. Sindsdien heeft ze moeite te bepalen wat haar lijf aan trainingsarbeid kan verstouwen. ‘Je kunt niet meer trainen alsof je 20 of 30 bent. Je moet je grenzen kennen, maar soms leer je die pas kennen als je in de fout bent gegaan.’