Alleen Nilis valt bij Belgen uit de toon

GEORGES LEEKENS had bijna twee maanden geleden een vileine glimlach om de mondhoeken, bij de presentatie van zijn boek Winnen door Teambuilding. Hij had het eerste exemplaar daarvan willen uitreiken aan collega Guus Hiddink, met wie hij goed kan opschieten. Hiddink was verhinderd, maar de geste was tekenend voor wat zich de laatste dagen heeft afgespeeld in beider trainingskampen.

De aanloop naar de 120ste Derby der Lage Landen werd gekenmerkt door hoffelijkheid. Hiddink constateerde gisteren dat België onder Leekens gedurfder is gaan voetballen. Met Nilis, Oliveira en Wilmots heeft hij drie schakels in zijn elftal die vrijwel louter aanvallend denken. Achterin staan de Belgische spelers vaak op één lijn en dat is wel eens anders geweest bij de Rode Duivels. 'België is een heel scherp, gevaarlijk team. Daarom belooft het een interessante ontmoeting te worden', voorspelde Hiddink.

Leekens liet op zijn beurt niet na te benadrukken dat Nederland geweldig veel indruk heeft gemaakt in de serie oefenwedstrijden. In deze vorm is de ploeg naar zijn mening een kandidaat voor de wereldtitel. 'Als Nederland normaal voetbalt en wij ook, dan kunnen we niet winnen', zei hij nog eens.

Leekens mist in het Stade de France verdediger Vidovic en middenvelder Van Kerckhoven. Het duo is geblesseerd. Hiddink zal de medisch weer fit verklaarde Bergkamp niet in de basisopstelling opnemen. De aanvaller van Arsenal komt nog wedstrijdritme tekort. Over de inzetbaarheid van aanvoerder Frank de Boer, die in de aanloop kampte met een enkelblessure bestaat geen twijfel meer. Hij is er gewoon weer bij. Grote verrassing vormt de opstelling van Jerry Hasselbaink in de basis ten koste van Wim Jonk.

In het kwalificatie-toernooi kwamen beide ploegen elkaar twee keer tegen. In Brussel won Nederland eerst met 3-0; met die overwinning leidde Nederland het ontslag van bondscoach Wilfried van Moer in.

De Belgische deeltijd-kastelein was een introvert type; Van Moers opvolger Leekens is daarentegen een druk heerschap. Sinds hij in februari 1997 het coachschap overnam is alles anders in voetballend België, hoewel ook het tweede kwalificatieduel, in Rotterdam, nog met 3-1 verloren ging. Hiddink verwacht daarom in Saint-Denis een veel moeilijker wedstrijd dan in september. Vooral ook omdat de Belgen hun zelfvertrouwen weer terug hebben en nu een veel positievere kijk op de zaken hebben gekregen.

Alleen de goede zin van Luc Nilis is, voorafgaand aan het WK, enigszins aangetast. De Belgische media stelden weer vast dat de aanvaller te weinig scoort, en dat de broers Mpenza klaarstaan om hem te vervangen. De PSV'er ergert zich aan de vertegenwoordigers van de pers die zijn grote daden kennelijk alweer zijn vergeten.

Leekens geeft Nilis vooralsnog vertrouwen, ondanks diens slechte seizoen bij PSV. Het succes van de trainer is mede te verklaren door de teambuilding waaraan hij zijn ploeg onderwerpt, en waarin hij zich bedient van managersjargon. Hij heeft het bijvoorbeeld over de ontgoochelingsfase na een nederlaag, de oplossingsfase wanneer het licht in de tunnel zichtbaar is, en de groepsontwikkeling en tweerichtingsaanpak.

Steeds meer Belgen (Boffin, Wilmots, Scifo) lieten, als een uiterlijk teken van saamhorigheid, de tondeuse over het hoofd glijden en lijken gabbers op voetbalschoenen. Leekens mag het graag zien, zoals hij ook de tekst van het volkslied in zijn WK-dossier stopte. Wat zou hij graag willen dat Vlaams- én Franstaligen de Brabançonne samen zouden zingen.

Veelvuldig bediende Leekens zich van teamcohesietechnieken - nog zo'n woord uit zijn boekje -, waarin hij trouwens ook ruimte laat voor het individu. Bij de lancering van het boek zei hij: 'We moesten eens ophouden te zeggen dat Nilis te traag is en een te dik achterste heeft, dat Oliveira een zwakke Braziliaan is die vooral op het vliegtuig naar Italië wacht. Hem moet ik eens extra over de schouder wrijven, een ander juist niet.'

Van primadonna-gedrag moet hij niets hebben. Vandaar dat hij zo'n liefhebber is van middenvelder Franky van der Elst, de veteraan van Club Brugge die 'de 100 meter in 86 dagen loopt, maar wel een geweldige teamspeler is.' Hij gunde juist Van der Elst zijn doelpunt in een oefenwedstrijd tegen Roemenië in Brussel als geen ander. Het was een prachtig schot van afstand. 'Voor hetzelfde geld had hij het Atomium overhoop geschoten.'

Een speler mag van Leekens best een ster zijn, als diens gedrag maar geen negatief effect heeft op de groep. 'Soms ontbolsteren anderen als sterren vertrekken. De wereld is vol van egoïsten. Daaraan gaat een team kapot.' Hij maakte al ruzie met De Bilde en met Scifo. Kortom: met de grote spelers van België.

Leekens eist dat voetballers zich bewust zijn van hun voorbeeldfunctie en hamert op discipline. Voor een mobiele telefoon die op een verboden moment afgaat, moet een speeler tweeduizend francs in de boetepot stoppen.

In zijn beste voetbaljaren werkte de sobere en nietsontziende verdediger Mac the Knife Leekens onder de legendarische Ernst Happel en die zette bij Club Brugge rustig vedetten als Krieger of Vandereycken op de bank. Maar de teambuilding van Happel was toch van een andere tijd dan die van Leekens. 'Toen ík eens op hem afstapte, zei hij alleen maar Danke und auf Wiedersehen.'

Opstelling België: De Wilde; Crasson, Staelens, Verstraeten, Borkelmans; Clement, Van der Elst, Wilmots, Boffin; Nilis, Oliveira.