Alfred Schreuder geldt als een geboren regisseur, die zo nodig met de vuist op tafel slaat

‘Er is altijd plek voor jou bij Ajax,’ zei directeur Marc Overmars toen Alfred Schreuder Ajax medio 2019 na een extreem succesvol seizoen (winst dubbel en bereiken halve finale Champions League) verliet om hoofdcoach van het Duitse Hoffenheim te worden. De belofte werd binnen drie jaar ingelost. De 49-jarige Schreuder die vertrok als assistent van Erik ten Hag is per volgend seizoen de opvolger van de naar Manchester United vertrekkende Ten Hag. Schreuder tekende voor twee jaar.

Behoorlijk kronkelig was de weg terug naar Amsterdam voor Schreuder, als profvoetballer trouwens spelend in Feyenoord-, maar vooral in RKC- en NAC-kledij. Komende zondag ontmoeten Overmars en Schreuder elkaar weer rond FC Antwerp-Club Brugge. Overmars moest weg bij Ajax vanwege seksueel grensoverschrijdend gedrag en is nu directeur bij Antwerp. Schreuder stapte na negen maanden op bij Hoffenheim en werd na een toevallige ontmoeting op Ibiza met Ronald Koeman diens assistent bij Barcelona. Na hun ontslag aldaar eind oktober tekende hij in januari bij Club Brugge als hoofdcoach.

Bij Ajax waren er meer mensen enthousiast over Schreuder dan Overmars. Aanvoerder Dusan Tadic bijvoorbeeld. ‘Hij is mijn beste coach ooit.’ En oud-spits Klaas-Jan Huntelaar, die samen met Gerry Hamstra in het gat is gesprongen dat Overmars achterliet. De beide Gelderlanders wisselden graag ervaringen uit, werkten allebei lang in de Bundesliga, lijken karakterologisch ook op elkaar. Huntelaar was een compromisloze spits en openbaart zich nu ook zo als onderhandelaar. Schreuder passeerde recentelijk sterspeler Noa Lang bij Club Brugge, omdat die hem negeerde na een wissel. ‘Het team gaat boven alles.’

Sociale kwaliteiten

In die zin is de Barnevelder harder geworden, al had hij als speler al graag de regie in handen. Tegelijkertijd wordt Schreuder immer geroemd om zijn sociale kwaliteiten. ‘Ali’ noemden ze hem bij NAC omdat hij overweg kon met de eigenzinnige Hongaar Babos, de zachtmoedige Brabander Penders, maar zeker ook met de temperamentvolle Marokkaanse internationals Diba en Boussaboun.

Hij was toen al het verlengstuk van zijn coaches, leerde, net als Feyenoord-coach Arne Slot trouwens, veel van Henk ten Cate bij NAC. Dat was zijn beste periode als voetballer, hoewel de strateeg zelf hoopte op een topcarrière. Feyenoord pikte hem op samen met zijn oudere broer (en huidig PEC-coach en mogelijk assistent straks bij Ajax) Dick bij amateurclub SDVB uit Barneveld waar Schreuder nog steeds woont.

De broertjes wisselden naar PSV, maar toen Alfred daar niet doorbrak forceerde hij een terugkeer naar Feyenoord, leidend tot een arbitragezaak. Schreuder was 17, het zegt iets over zijn sterke wil. Hij was een middenvelder die zelf de tactiek wijzigde als de wedstrijd daarom vroeg. Die met zijn vuist op tafel sloeg als hij vond dat hem sportief of financieel onrecht werd aangedaan, maar bij het nalezen van een interview het liefst de scherpste kantjes eraf gevijld zag worden.

De ambitieuze tiener kreeg ook bij Feyenoord geen kans, maar werd op zijn 30ste door trainer Bert van Marwijk alsnog gelanceerd als bouwsteen in De Kuip. Beginnende, wispelturige profs als Robin van Persie en Hossam Ghaly leerde hij meer na te denken over het spel en het profleven. Ghaly: ‘Alfred gaf me voortdurend adviezen en toonde zich een vriend. Snapte ik niet, want hij had veel meer ervaring en was mijn concurrent. Ik zal dat nooit vergeten.’

Zieke dochter

Het was in die tweede Feyenoord-periode dat bij Schreuders oudste dochter Anouk een hersentumor werd ontdekt. Ze overleed op 6-jarige leeftijd. Zijn profielfoto bij What’s app is een foto van Anouk met een hoofddoekje op. ‘Ook in mijn hoedanigheid als trainer is ze heel belangrijk voor me', vertelde hij tijdens een interview in 2014. ‘Ik geloof niet in God, ik geloof in Anouk. Haar kracht, haar spirit is mijn inspiratie. Het hoofdtrainerschap is een ongelooflijk complexe baan tegenwoordig. Maar het is natuurlijk niets vergeleken met het dal dat we gekend hebben. Erger dan dat wordt het nooit meer. Die wond gaat nooit weg. Maar een sterk team overleeft. Dat is in de voetballerij zo. Dat is vrijwel overal zo.’

Vrouw Esther is zijn baken. Zijn hoofd zat al vol voetbal toen hij haar op zijn achttiende ontmoette op de kermis in Barneveld. Schreuder werd nooit dronken en probeert elke noviteit uit die hem beter kan maken. Maar zware blessures en de zorgen en rouw om Anouk stonden hem als voetballer in de weg.

Dan maar als trainer een topper worden. Als assistent van Steve McClaren bij FC Twente werd in 2010 direct een landstitel gevierd. Onder Preud’homme, Adriaanse, opnieuw McClaren en Jansen drukte hij steeds meer zijn stempel. Toen hij zijn hoogste diploma haalde in 2014 werd hij direct officieel hoofdcoach. Maar Twente was financieel in verval geraakt. De spelers die Schreuder waren beloofd, kwamen niet, de resultaten vielen tegen en de druk van de achterban op ‘die Barnevelder met zijn grote hoofd’ werd immens, leidend tot ontslag.

In de leer bij Nagelsmann

Hij koos daarna voor het assistentschap van de gelouterde Huub Stevens bij Hoffenheim, ervaring in het buitenland ontbeerde hij immers. En Duitsland is voor coaches tegenwoordig hét gidsland. Hij leerde vooral veel van de piepjonge Julian Nagelsmann die Stevens opvolgde.

Via Schreuder konden ook tal van andere jonge Nederlandse coaches komen kijken naar trainingen van de whizzkid die continu probeert het brein van spelers te prikkelen, onder meer door met verschillende kleuren ballen te trainen, continu de spelregels te veranderen en trainingsweken rigoureus anders op te bouwen. Nagelsmann is thans trainer bij Bayern, de club die Ajax wil ontdoen van zijn parels.

Bij Ajax en later Barcelona moest Schreuder die nieuwe trainingsvormen introduceren als assistent. Maar Ten Hag en Koeman waardeerden hem ook om zijn tactische intellect en omgang met spelers. Op Ten Hag heeft Schreuder voor dat hij makkelijker communiceert in de media, al wordt hij om zijn goede band met journalisten ook juist bekritiseerd.

De timing van de aanstelling is apart. Club Brugge heeft onder Schreuder koploper Union Saint-Gillois achterhaald. Maar de beer is met drie punten voorsprong en twee duels te gaan nog niet geschoten.

Er is trouwens best veel kritiek in België op het ‘saaie’ spel van de grootste club. Saai moet het in Amsterdam zeker niet worden, stelt Schreuder hardop in een persbericht van Ajax. ‘Ik wil in Amsterdam graag prijzen winnen met een team dat attractief voetbal speelt.’