Op zoek naar het Nashville van vóór het toerisme met americana-girl Sheryl Crow

Sheryl Crow (57), zangeres en americana-girl, stopt met lange buitenlandse tournees en hoopt zich te kunnen terugtrekken, thuis in Nashville. De binnenstad van dé countrystad is weliswaar ‘een soort pretpark’ en de buitenwijken zijn verhipt, maar het oude Nashville bestaat ook nog volop, aldus Crow.

Voor ze over haar thuisstad Nashville gaat vertellen, halen Sheryl Crow en de Volkskrant-journalist even wat Tilburgse herinneringen op. Want daar zijn we, in Tilburg, in een hotel aan de Heuvel. Die avond zal ze optreden in popzaal 013, even verderop.

Terug naar 13 februari 1999. Het fonkelnieuwe 013 was drie maanden open en liep vol voor Sheryl Crow, twee dagen na haar 37ste verjaardag. Ze was een wereldster: de vrouw van All I Wanna Do (1994), miljoenen verkochte exemplaren van haar eerste drie albums, winnares van een lading Grammy Awards. De nieuwbakken Volkskrant-recensent zou twee dagen na het concert 24 worden.

‘Wat waren we jong hè?’, zegt Sheryl.

Zeg dat wel. Het werd trouwens niet zo’n enthousiast stukje.

‘Dat is je vergeven’, zegt ze. ‘Ik was uitgeput in die tijd, altijd op tournee, een beetje somber, ongelukkig in de liefde, op zoek naar geborgenheid. Achteraf kun je zeggen: op weg naar het zwarte gat.’

Daarover zong ze die avond het prachtige Home: ‘Afraid of feeling nothing, no bees or butterflies.’

De depressie sloop om haar heen en zou haar nog wel krijgen.

Twintig jaar later. Opnieuw Tilburg, misschien voor het laatst, want Sheryl Crow (57) heeft te kennen gegeven dat haar elfde album Threads (dat 30 augustus verschijnt en waaraan vijf singles vooraf gingen) haar laatste zal zijn. Ze blijft wel liedjes uitbrengen en optreden, maar dichter bij huis. Geen albums en lange tournees meer.

Threads bevat duetten en samenwerkingen met collega’s die met elkaar gemeen hebben dat ze eerder met Crow samenwerkten: oude rotten als James Taylor, Emmylou Harris, Bonnie Raitt, Mavis Staples en Keith Richards, maar ook jongeren die je haar opvolgers in de Amerikaanse countryrock zou kunnen noemen, zoals Chris Stapleton, Brandi Carlile en Jason Isbell.

Er is ook een duet met een overledene. Johnny Cash (1932-2003) nam ooit een versie van Crows Redemption Day (1996) op. Ze kreeg de opnamen van de familie en zong met hem mee. Het is het enige oude lied op het album. De rest is nieuw.

‘Ik heb er drie jaar aan gewerkt, wanneer die mensen maar even tijd hadden. Als ik het eindresultaat beluister, word ik een beetje emotioneel. Al die stemmen. Aan elke persoon bewaar ik herinneringen: ze hebben iets voor me gedaan en betekend, onderweg.’

We moeten het zo zien: ze blijft actief in de muziekgemeenschap, maar met Threads verlaat ze de muziekindustrie.

‘Anders dan twintig geleden ben ik nu wél gelukkig. Ik wil meer thuis zijn en genieten van de fantastische plek waar ik woon.’

Nashville

Die plek is, sinds een jaar of dertien, de historische countrystad Nashville in Tennessee. Ze streek er neer in 2006, in een moeilijke periode in haar leven. Haar relatie met wielrenner Lance Armstrong was stuk gelopen, een breuk die in de media breed werd uitgemeten. Diezelfde maand kreeg ze in het ziekenhuis te horen dat ze borstkanker had. Ze genas volledig, na een operatie en zeven zware weken bestraling.

‘Ik ben opgegroeid in Missouri (ten noordwesten van Tennessee) en woonde als muzikant bijna twintig jaar in Los Angeles, maar daar heb ik nooit echt wortel geschoten. Nu wilde ik settelen. Mijn zus woont al heel lang in Nashville, het grootste deel van mijn familie in de directe omgeving. Er woonden ook bevriende muzikanten: Emmylou Harris en Amy Grant, bijvoorbeeld. Ik was er meteen thuis.’

De eerste jaren woonde ze een half uur westelijk van Nashvilles zuidelijke zusterstad Franklin, halverwege de weg naar Memphis. De titel van haar album 100 Miles from Memphis (2010) verwijst ernaar.

Ze kreeg twee zoontjes, Wyatt (2007) en Levi (2010), beiden geadopteerd bij hun geboorte. De single mom en haar gezin verhuisden naar West Nashville. Ze kocht er een huis, een boerderij eigenlijk.

‘Dat kan in Nashville: vijf minuten buiten de binnenstad kun je landelijk wonen op 50 hectare grond. We hebben drie paarden en twee langhoornkoeien, maar wonen vijf minuten van The Mall at Green Hills. Daar begint echt de stad.’

Voortschrijdende gentrificatie

Nashville is veranderd sinds ze er kwam wonen. ‘Destijds was het een kleine, oude, wat vergrijzende stad. Jonge mensen vertrokken naar elders. Nu is Nashville booming, trendy, de gentrificatie schrijdt voort. Buurten als 12 South, Germantown en East Nashville waren gevaarlijk in de tijd dat ik in de stad kwam wonen. Nu zijn het uitgaansgebieden: opgeknapt, hip en duur.’

Nashville is ook gegroeid: de compacte, zuidelijke provinciestad is een stad met zevenhonderdduizend inwoners geworden in een agglomeratie van bijna twee miljoen. De stad Franklin lag twintig jaar geleden nog een eind buiten Nashville. Nu zijn het met elkaar vergroeide zustersteden en wonen in Franklin jonge, gezinnen. Sheryl Crow mag in de knusse oude binnenstad van Franklin graag antiek kopen, in Winchester Antique Mall of de Franklin Antique Mall.

‘Downtown Nashville is een beetje een pretpark geworden, een populaire bestemming voor vrijgezellenfeestjes en muziektoeristen. Het probleem is: het is nog steeds een kleinschalige, oude stad met oude, nauwe straten. Het is er dus druk. Veel files. Maar ik wil niet mopperen over gentrificatie en toerisme. Het oude Nashville is nog springlevend in veel buurten, zeker ook in de muziekgemeenschap. Ondertussen is het culturele leven enorm opgeleefd. Ik weet zeker dat Nashville over de groeipijnen zal heenkomen.’

Als voorbeeld noemt ze, toch verrassend uit de mond van een rockende americanameid, het plaatselijke symfonieorkest Nashville Symphony, dat jaarlijks 140 concerten verzorgt in het neoklassieke Schermerhorn Symphony Center in de binnenstad. Ze gaat af en toe kijken. De ster van het orkest is de voorbije vijftien jaar spectaculair gerezen.

Of neem het Frist Art Museum, tegenover het klassieke Union Station (bijgenaamd The Common) aan Broadway, tegenwoordig een hotel. Toen ze er voor het eerst binnen liep was ‘The Frist’ niet veel meer dan een galerie, nu is het een bloeiend museum dat steeds vaker prestigieuze tentoonstellingen naar Nashville haalt.

En als we dan toch aan Broadway staan: de drukke hoofdader van downtown Nashville is nog altijd de ruggegraat van de plaatselijke countrygemeenschap. Hier zitten alle beroemde honkytonkbars, zoals Tootsies Orchid Lounge, met een lila façade die je niet missen kunt.

‘Bij Tootsies komen ook toeristen, maar het is er nog net als vroeger. Er is eigenlijk altijd wel een vreselijk goed optreden aan de gang op een van de drie podia, van iemand van wie je je afvraagt: waarom is die niet beroemd? Tootsies heeft tegenwoordig een filiaal op het vliegveld. Zelfs dáár staat altijd een goede singer-songwriter te spelen.’

Even achter Tootsies, aan Fifth Avenue, ligt de legendarische americanatempel die vroeger Grand Ole Opry House en tegenwoordig Ryman Auditorium heet. Crow komt er vaak, als optredend artiest (laatst nog tijdens een tribute-avond voor Mavis Staples) of als bezoeker (laatst nog bij Eddie Vedder).

‘The Ryman is wereldberoemd, alle groten spelen er, maar toch merk je juist daar ook heel goed hoe sterk de cultuur van het oude Nashville is. Nashvillians hebben het niet zo op sterren die komen koketteren met de countrytraditie van de stad. Wees muzikant en de hartelijkheid zal enorm zijn, maar kom beroemdheid uithangen en je zult op dichte deuren stuiten.

‘De stad kent een sterke burgerlijke, filantropische reflex: Nashville moet een stad voor gezinnen blijven, voor gewone mensen en muzikanten die echt voor de muziek komen. Zodra je er komt wonen, wordt er een beroep op je gedaan: doe iets voor de stad. Er zijn altijd fondsenwervers en benefietavonden. Die horen bij Nashville als de Eiffeltoren bij Parijs. Doe mee en je wordt omarmd; negeer ze en je blijft buitenstaander.’

Die beschermreflex heeft als plezierig effect dat Nashville kindvriendelijk is. Als Crow erover vertelt, is het niet moeilijk om in haar verhaal een beschrijving te horen van een dag zoals ze die voor zich ziet als ze straks een musicerende huismoeder wordt, ná Threads en de laatste tourverplichtingen.

‘De natuur is altijd dichtbij. In Nashville kun je fantastische wandeltochten maken in het natuurgebied van Radnor Lake of in Percy Warner Park, een enorm park dat ook aanvoelt als een natuurgebied, compleet met een berg. We wonen er dichtbij en gaan er graag op onze paarden naar toe, mijn jongens en ik.’

Hongerig geworden van de wandeling? Dikke kans dat Wyatt en Levi smeken om een bezoekje aan Shake Shack in Green Hills: de beste patat en hamburgers van de stad, vinden ze.

‘Of we gaan naar Barbara’s Home Cookin’ aan Old Hillsboro Road. Daar eet je echt zuidelijk, in een oud woonhuis met een heerlijke tuin als terras. Nashvillians eten bij Barbara graag een Meat and Three: een portie vlees met drie bijgerechten. Pork chops of chicken tenders met aardappelpuree, een maïskolf en verse doperwten, bijvoorbeeld. De jongens zijn er dol op.’

Middagbesteding? Een sportwedstrijd! Nashville stond nooit zo bekend als topsportstad, maar ook dat is veranderd. Crow balt de vuist en grijnst: ‘Tegenwoordig hebben we de Preds!’

Ze bedoelt de ijshockeyers, de Nashville Predators, die hun thuiswedstrijden spelen in de grote Bridgestone Arena, niet in een buitenwijk maar hartje downtown aan Broadway. De ‘Preds’ hebben het hete, zuidelijke Nashville warempel op de kaart gezet als ijshockeystad, met prima prestaties in de Stanley Cup. De stad heeft ook een ‘Triple A’-honkbalploeg: de Nashville Sounds, óók in de binnenstad, zij het niet in de Major League Baseball maar één niveau eronder. Ook de honkballers komen Crow en haar zoons graag toejuichen, een honkbalpet met de rode N van Nashville op het hoofd.

Ze mag Wyatt en Levi, nu 12 en 9 jaar oud, natuurlijk ook graag een dagje overdragen aan de nanny of aan hun tante. Dan spreekt ze met vriendinnen af in de uitgaanswijk The Gulch, bij een heerlijk restaurant als Virago of een knus eethuis als The Catbird Seat, waar je uitstekende zuidelijke gerechten eet aan een U-vormige bar.

Of ze gaat naar Parnassus in Green Hills, de prachtige boekwinkel van schrijfster Ann Pratchett, waar ze uren kan rondneuzen en graag vriendinnen treft.

‘Je zou eigenlijk eens op de nationale feestdag 4th of July naar Nashville moeten komen. Onze viering hoort de laatste tijd echt bij de beste van het land, met een openluchtconcert van de Nashville Symphony in het Ascend Amphitheater en aansluitend een geweldige vuurwerkshow in Riverfront Park. Mijn jongens kijken er elk jaar naar uit, al heb ik een dubbel gevoel bij de feestdag vanwege de bedenkelijke ontwikkeling die het land doormaakt onder Donald Trump.

‘Nashville is tegenwoordig een overwegend progressieve, Democratische stad, net als Austin in Texas, maar rijd een uurtje de stad uit en je zit in Trumpland. Er is nauwelijks nog een middenklasse: in de stad zitten welgestelde jonge mensen, daarbuiten heerst veel armoede en zijn de tegenstellingen groot. Mensen die zich in de steek gelaten voelen stemmen Trump, terwijl ze door hem juist erger in de steek gelaten worden. Nashvillians zorgen gelukkig vrij goed voor elkaar. Het is misschien wel de minst gesegregeerde stad van het Amerikaanse zuiden.’

De twee albums die Sheryl Crow tot dusver als Nashvillian uitbracht, hebben de veelzeggende titels Feels Like Home (2013) en Be Myself (2017). De stad heeft haar veranderd, zegt ze.

‘Ik ben er moeder geworden, ben er de 50 gepasseerd, bewoon er een droomhuis en heb er na 22 jaar Los Angeles een muziekgemeenschap gevonden waarin ik me thuis voel. Ik leef een normaal, rustig leven, kook graag en houd ervan iets voor de gemeenschap te doen. En ja, ik ben nog steeds vrijgezel en dus een officiële mislukkeling in de liefde. Zelfs daar heeft deze Nashvillian nu vrede mee.’