Waar moet je wezen? Wat moet je zien? theatermaker Nick Teunissen gidst ons buiten de gebaande paden in de stad waar hij nu drie jaar woont.
De vriend van theatermaker Nick Teunissen (37) komt uit Bosnië, uit de hoofdstad Sarajevo. Hij is tijdens de Bosnische oorlog, in 1994, naar Nederland gevlucht. ‘Zoals zoveel Bosniërs had Ismir de oorlog diep weggestopt’, vertelt Teunissen. Het duurde tot 2016 tot ze toch samen terug gingen naar Ismirs geschiedenis. Ze verhuisden naar Sarajevo en Nick ontwikkelde de voorstelling Enkeltje Holandija, die zowel in Nederland als in Sarajevo werd (en wordt) gespeeld. Over Bosnië, de oorlog en ‘de vraag, hoe het kan dat in slechts elf jaar tijd bevolkingsgroepen die altijd harmonieus samenleefden zo tegen elkaar opgestookt zijn. Een angstaanjagend idee.’
Teunissen: ‘Maar wat een prachtige stad is Sarajevo. Stad op de grens van oost en west, waar zoveel weer is opgebouwd. Stad van ongelooflijk veerkrachtige mensen. Stad vol sporen van de geschiedenis, van het Ottomaanse rijk tot de socialistische tijd onder Tito. Een stad waar nog altijd de minaretten naast de synagoges staan.’
Oude stad
Nick Teunissen: ‘De oude stad is Sarajevo’s drukste gedeelte, maar toch niet overslaan hoor. Omdat het uitzicht vanaf het plateau Žuta Tabija over de vallei zo mooi is; de minaretten en kerktorens pieken boven de stad uit. Vlakbij is kabelbaan, die sinds de oorlog niet meer werkte, maar sinds kort gaat-ie weer de berg op. En Klein Istanbul, de wijk Baščaršija, ook dichtbij en geweldig. Met de fontein op het plein. Als je daar uit drinkt, kom je altijd weer terug. Een perfecte plek om Bosnische koffie te drinken en Bosnische worstjes, ćevapčići, te eten.’
Žuta Tabija (Yellow Bastion), Jekovac, kruising Pod bedemom
Sarajevska žičara, Hrvatin
Baščaršija
Stadhuis naast moordbrug
‘Het mooie Habsburgse gebouw Vijećnica, dat Ottomaans oogt, was vroeger het stadhuis en later een bibliotheek. Het werd in de oorlog gebombardeerd, alle boeken verloren. Ik herinner me goed het beeld van de Bosnische cellist Vedran spelend op de puinhopen. Vijećnica is gerestaureerd en nu stadhuis en museum ineen. Ernaast is de Latijnse brug, waar in 1914 aartshertog Franz Ferdinand werd vermoord, het begin van de Eerste Wereldoorlog. Daar is een vrij koddige attractie, waar je in een auto kunt rijden in het kostuum van Franz Ferdinand en -spoiler- met een klappertjespistool wordt beschoten.’
Vijećnica en Latinska ćuprija(Latijnse brug), Obala Kulina Bana
Pannekoeken aan de rivier
‘Talks & Giggles is het café van een Bosnische vriendin van me. Fatima heeft deze koffiewinkel geopend in het geelgroene ‘papegaai’-gebouw vlak aan de rivier. Lichte, witte, plek. Om taart en pannekoeken met aardbeien te eten en in de schaduw te zitten. Met uitzicht op de Habsburgse gebouwen aan de overkant.’
Talks & Giggles, Hamdije Kreševljakovića 61
Bosnisch lamsvlees
‘Het lijkt wel de Jordaan, de oude volkswijk, waar Kibe Mahala, een van de beste restaurants van Sarajevo, te vinden is. Supersmalle straatjes en uit het raam hangende vrouwen. Kibe Mahala is een restaurant op de bergflank met een prachtig uitzicht en Bosnisch lamsvlees op de kaart. Natuurlijk een flink glas rakija erbij. Ik zou een taxi nemen om niet zelf door de straatjes te hoeven laveren. Taxi’s kosten niets hier.’
Kibe Mahala, Vrbanjuša 106
Tunnel en kinderoorlogsmuseum
‘De oorlog heeft veel sporen nagelaten. Zoals de Tunnel, gegraven door de Sarajevanen. Die liep van de belegerde stad onder het door de VN gecontroleerde gebied van de luchthaven door naar het vrije territorium. Zo is mijn vriend ontsnapt. Het War Childhood museum is ook heel bijzonder. Een museum over hoe het is voor kinderen om in een oorlog op te groeien. Op een simpele manier verteld, door middel van objecten. Erg aangrijpend.’ Tunnel van Sarajevo, Tuneli 1
War Childhood Museum, Logavina 30-32
Kitschcafé
‘Zlatna Ribica vond ik een ontdekking. Een bijzonder kitschcafé, van onder tot boven volgehangen en volgestouwd met lampjes, schilderijtjes, vaasjes, glaasjes en honderdduizend dingen. Heel leuk om wat te gaan drinken. Zeker even het toilet aandoen.’ Zlatna Ribica, Kaptol 5
Waar de rivier ontspringt
‘Vrelo Bosne is een schitterend natuurpark aan de rand van de stad. Hier ontspringt de rivier de Bosna, die Bosnië haar naam gaf. Er zijn watervalletjes en beekjes en meren met zwanen en door lindebomen omzoomde lanen en oude villa’s van de Habsburgers.’ Vrelo Bosne, Ilidža
