NieuwsZwitsers referendum
Zwitsers zeggen ‘ja’ tegen werknemers uit Europa
De Zwitserse kiezers hebben zondag in een referendum een voorstel verworpen om de immigratie van werknemers uit de Europese Unie te beperken. Het voorstel was ingediend door de populistische Zwitserse Volkspartij (SVP). Volgens de exitpoll stemde 62 procent van de kiezers tegen.
‘Voor de Zwitserse economie is deze stemming goed nieuws’, schreef de krant Tagesanzeiger uit Zürich. Algemeen wordt aangenomen dat economische motieven de doorslag hebben gegeven bij de afwijzing van het anti-immigratievoorstel. Zwitserland is geen lid van de Europese Unie, maar conformeert zich aan de belangrijkste Europese regels, zoals het vrije verkeer van werknemers. Daardoor heeft het vrijwel onbeperkte toegang tot de interne Europese markt. Volgens een vorig jaar verschenen studie van de Duitse denktank Bertelsmann Stiftung profiteert geen enkel land zo sterk van de interne markt als Zwitserland. De gemiddelde Zwitser zou elk jaar bijna 3.000 euro rijker worden van Europa.
Als Zwitserland het vrije verkeer van werknemers aan banden zou leggen, waarschuwde Brussel, zou ook de toegang tot de interne markt in gevaar komen. Minister van Justitie Karin Keller-Suttner noemde een ja-stem daarom ‘erger dan Brexit’. Zeker in coronatijd voelden de Zwitserse kiezers niets voor zo’n experiment.
Volgens de Zwitserse regering is het vrij verkeer van werknemers hard nodig om te voldoen aan de behoefte aan arbeidskrachten in een economie die, in elk geval tot de coronacrisis, heel goed draaide. Inmiddels telt Zwitserland 1,5 miljoen Europese immigranten op een bevolking van 8,6 miljoen.
Volgens de SVP leidt tot dat overbevolking, uitputting van milieu en infrastructuur en overmatige aanspraken op de sociale zekerheid. Haar tegenstanders stellen dat de immigranten economisch hard nodig zijn, in grote meerderheid een baan hebben en daardoor allerminst de sociale fondsen ‘plunderen’.
Verkwanseld
In 2014 stemden de Zwitsers met een krappe meerderheid van 50,3 procent voor een SVP-voorstel om de immigratie uit de EU aan banden te leggen. De Zwitserse regering was bevreesd voor economische schade en probeerde een compromis te vinden. Bedrijven werden verplicht bij vacatures eerst te kijken of er een Zwitserse staatsburger beschikbaar was. De SVP vond dat de regering de volkswil had verkwanseld en legde een nieuw voorstel in een referendum aan de bevolking voor. Dat is nu met ruime meerderheid afgewezen.
De afgelopen jaren verloor de SVP ook al een volksstemming over een voorstel om criminele buitenlanders automatisch uit te zetten, en over een plan ‘tegen vreemde rechters’, waardoor Zwitserse rechters zich niet meer aan het oordeel van internationale gerechtshoven hoefden te storen. De SVP is nog altijd de grootste partij van Zwitserland, met 25 tot 30 procent van de kiezers. Zij heeft echter moeite om kiezers te mobiliseren die niet tot haar trouwe aanhang behoren.
Raamverdrag
‘We zullen blijven vechten voor het land en de controle terugwinnen over immigratie’, zei de leider van de SVP, Marco Chiesa. Laura Zimmermann, copresident van de liberale actiegroep Operation Libero gelooft echter dat ‘het Zwitserse kiezersvolk duidelijk tot uitdrukking heeft gebracht dat het verder wil meewerken aan het Europese politieke project.’
Volgens de kranten Tagesanzeiger en Neue Zürcher Zeitung moeten pro-Europeanen als Zimmermann niet te vroeg juichen. De Zwitsers blijven sceptisch staan tegenover een ‘raamverdrag’ waarover Zwitserland en Brussel nu al zes jaar moeizaam onderhandelen. De Zwitsers willen graag economisch samenwerken met Europa, maar politieke toenadering ligt gevoelig. Op zijn beurt verdenkt Brussel de Zwitsers ervan de krenten uit de pap te willen pikken, aldus de Tagesanzeiger.
