Zo verliep het contact tussen oud-Shell-topman Jeroen van der Veer en de Volkskrant

Daarom geef ik even opheldering over de gang van zaken, zodat de feiten in ieder geval kloppen bij het debat. Voormalig Shell-topman Jeroen van der Veer heeft in drie e-mails aan mij op zondag en maandag bevestigd dat Halbe Zijlstra de anekdote van hem had, dat de strekking klopte in die zin dat het over Groot-Rusland was gegaan. Maar zijn interpretatie van Poetins woorden verschilt van de lading die Zijlstra eraan gaf.

Van der Veer: 'Qua strekking wel, dus Groot Rusland is (historisch gezien) groter dan huidig Rusland. Hoe ik de specifieke landen destijds aan Zijlstra heb verteld, herinner ik mij niet. ('Nice to have' is niet een zegswijze van mij).'

Zijlstra heeft de woorden van president Poetin over Groot Rusland volgens Van der Veer agressiever geïnterpreteerd dan hij ze zelf destijds had gehoord in de datsja. 'Inderdaad is mijn herinnering dat de opmerking van President Poetin historisch bedoeld is', mailde Van der Veer. Zijlstra verbond aan Poetins uitlatingen de constatering dat de Russische leider uit is op herstel van Groot-Rusland en waarschuwde voor oorlog. Van der Veer hierover, in een mail op maandag: 'Andere interpretaties (in agressieve zin) zijn niet aan mij noch mijn woordgebruik.'

'Kazachstan is nice to have' was het Poetin-citaat waarmee Halbe Zijlstra zijn verhaal over Poetins ambitie om Groot-Rusland in ere te herstellen nog het meeste kleur gaf. Van die woordkeus distantieert Van der Veer zich volledig.

Je kunt dus gerust stellen dat Zijlstra het verhaal dat Van der Veer hem had verteld, en dat ging over een conversatie in 2006, in 2016 flink aangedikt en van agressieve lading voorzien opdiste aan het partijcongres van de VVD (met het verzonnen feit dat hij het zelf uit de mond van Poetin had gehoord).

Omdat de e-mail op zondag nog vragen opriep en Van der Veer verzocht off the record te blijven, hebben we er niet uit geciteerd toen we op maandagochtend het nieuws brachten over het verzonnen verhaal van Zijlstra. We maakten, zoals we aan Zijlstra hadden beloofd en Van der Veer had verzocht, geen melding van het feit dat we in contact waren met zijn bron.

Tot onze verbazing onthulde Zijlstra zelf op maandagochtend dat de Volkskrant met zijn 'bron' had gesproken en dat die Zijlstra's verhaal had bevestigd. Zo maakte Zijlstra misbruik van onze off the record belofte om ons als een soort getuige à decharge, om hem te ontlasten, op te kunnen voeren. Voor die rol past de Volkskrant uiteraard. Daarom heb ik maandag weer contact opgenomen met Van der Veer, hem uitgelegd dat we het door toedoen van de minister niet meer off the record konden houden, en hem om nadere herinneringen gevraagd. Vervolgens mailde hij bovenstaande citaten, die bij ons verschenen in een voorpagina-artikel onder de kop 'Zijlstra legde woorden Poetin verkeerd uit'.

Vanochtend had ik telefonisch contact met Jeroen van der Veer, en hij is tevreden over de manier waarop het vanochtend in de krant stond. Nadere toelichting vindt hij daarom onnodig.

Later vandaag dook een foto op van Van der Veers vertrouwelijke mail aan mij op zondag, volgens ingewijden verspreid door BZ, met de interpretatie dat Van der Veer wel degelijk de strekking van Zijlstra's verhaal onderschreef. Maar die ene mail geeft dus een onvolledig beeld. Het volledige beeld is dat Zijlstra de Van der Veer-anekdote in 2016 flink heeft aangedikt om zijn gehoor voor oorlog te waarschuwen.

Voorts vertelde premier Rutte vandaag aan RTL wat Zijlstra hem had beloofd toen hij weken geleden de leugen over de datsja opbiechtte: 'Toen Halbe het mij vertelde, zei hij erbij dat hij er in de Volkskrant, die ermee bezig was, mee naar buiten zou komen. Ik hechtte daar zeer aan.' Rutte vervolgt: 'Hij moest gewoon openheid van zaken geven. Helaas zaten daar nog een paar weken tussen.'

Wij hebben van deze bereidwilligheid aan de zijde van Zijlstra weinig gemerkt. Maandenlang heeft de minister gelogen. Op enig moment heeft hij daar ook zijn woordvoerders bij Buitenlandse Zaken bij betrokken. Zij wisten naar eigen zeggen al van Zijlstra's leugen, maar hielpen hem om de boot af te houden zodat wij niet nog voor zijn vertrek naar Moskou vragen konden stellen over zijn datsja-verhaal. Dat lukte pas op het allerlaatste moment, toen wij al een heel artikel hadden opgestuurd met alle bewijs erin dat Zijlstra gelogen had, plus de aankondiging dat we nu zouden gaan publiceren als er geen inhoudelijke reactie kwam. Na langdurig onderhandelen kwam de interview-afspraak voor zaterdagochtend tot stand tussen de minister en verslaggeefster Natalie Righton.

_{Philippe Remarque
Hoofdredacteur}

Halbe Zijlstra heeft jarenlang gelogen over een ontmoeting met Vladimir Poetin. In tegenstelling tot zijn eerdere beweringen was de minister van Buitenlandse Zaken in 2006 niet aanwezig op een bijeenkomst met de Russische president in diens buitenhuis.

In een gesprek met de Volkskrant zegt Zijlstra het verhaal te hebben 'geleend' om zijn bron te beschermen. Dat noemt hij onverstandig, maar volgens Zijlstra klopt de informatie. 'De inhoud is gewoon waar.'

De bron van Zijlstra, Shell-topman Jeroen van der Veer, zegt in een toelichting dat de minister de uitspraken over Groot-Rusland verkeerd heeft geïnterpreteerd. 'Hoe ik de specifieke landen destijds aan Zijlstra heb verteld, herinner ik mij niet. Maar de term 'nice to have' is niet een zegswijze van mij.'