NIEUWS
Zo moet kansongelijkheid in het onderwijs worden bestreden: hele systeem moet fundamenteel anders
Kleinere klassen, betere randvoorwaarden voor leraren en brede brugklassen: om het ‘veelkoppige monster’ van kansenongelijkheid aan te pakken is het hele onderwijssysteem aan fundamentele verandering toe. Dat stelt de Sociaal-Economische Raad (SER) in een uitgebreid advies dat vrijdag uitkomt.
Nu de coronacrisis de al bestaande kansenongelijkheid in het onderwijs heeft vergroot, is de urgentie nog hoger geworden om structureel te investeren in de kwaliteit van het onderwijs, schrijft de SER in het rapport Gelijke kansen in het onderwijs. Structureel investeren in kansengelijkheid voor iedereen.
Hoeveel de onderwijsveranderingen de samenleving moeten gaan kosten staat niet in het SER-advies vermeld. Daar zou de focus ook niet op moeten liggen, zegt Steven van Eijck, die als SER-kroonlid bij de publicatie betrokken was. ‘We betalen als samenleving en op de lange termijn verdient het geld zich terug.’
Ontdek hier hoe de onderwijskansen voor kinderen zijn verdeeld en bekijk op de kaart de kansen in uw wijk.
Op verzoek van onderwijsministers Ingrid van Engelshoven en Arie Slob boog de SER zich de afgelopen jaren over de effecten van kansenongelijkheid. Van Eijck: ‘We keken naar die effecten over een bredere linie: van geboorte tot de arbeidsmarkt. Je ziet dan dat het onderwijs een belangrijke sleutel is om achterstanden door gebrekkige kansen aan te pakken. Maar in de praktijk wordt de kansenongelijkheid vaak juist vergroot door het onderwijssysteem.’
De adviezen die de raad doet om deze kansenongelijkheid tegen te gaan, zijn in lijn met recente SER-publicaties over onder meer de kinderopvang. Ze sluiten ook aan bij adviezen van de Onderwijsraad en de Onderwijsinspectie over kansenongelijkheid en segregatie op scholen.
Maar Van Eijck benadrukt dat dit rapport niet het zoveelste rapport is dat ‘even over de schutting bij de politiek’ wordt gegooid. ‘Dit rapport kijkt breder dan naar het onderwijs alleen. Bovendien blijven we de komende jaren de kansenongelijkheid in het onderwijs monitoren. Zolang de problemen niet zijn opgelost, gaan wij door en laten wij van ons horen.’
Kwaliteit
Een belangrijke pijnpunt is volgens de SER het verschil in kwaliteit tussen scholen. Door ‘onder-advisering’ stromen met name leerlingen met laagopgeleide ouders vaker door naar een lager onderwijsniveau dan leerlingen met vergelijkbare leerprestaties. Kwalitatief goede scholen bieden leerlingen voldoende lesondersteuning om eventuele achterstanden in te halen. Zwakkere scholen kunnen die extra ondersteuning niet bieden. Eenmaal op de arbeidsmarkt zijn die achterstanden vervolgens moeilijk in te halen.
De SER pleit ook voor meer ‘diversiteit en inclusie in de klas’ en ‘het aanpakken van het lerarentekort’ om kansenongelijkheid recht te trekken. Open deuren, geeft Steven van Eijck direct toe. ‘Maar wel bewezen effectief. Als de politiek zich nu niet gaat inzetten om de problemen in het onderwijs aan te pakken, dan is het een enorme gemiste kans. De nood is hoog. Als je de mensen die wij hebben gesproken hoort vertellen over wat ze allemaal hebben moeten overwinnen om alsnog te slagen in hun leven, dan houd je het niet droog.’
