Zes studenten van de leenstelselgeneratie over hun schuld: ‘Ik ben 67 als ik volledig heb afgelost’

Naam: Iris Kok (26)
Studie: master comparative literature
Schuld: 35 duizend euro

‘Aan het begin van mijn master moest ik een hoog eigen risico van mijn zorgverzekering betalen, net op een moment dat ik 2 euro op mijn rekening had staan. Toen begon ik een beetje te lenen: 300 euro. Daarna wilde ik graag mee op studiereis en schroefde ik - klik, klik, klik - mijn lening ietsje op. Een tijdje later stopte ik tijdelijk met werk en leende ik - klik, klik - nog wat meer.

‘Nu schaam ik me voor mijn studieschuld. Op een gegeven moment ben ik mijn bankgegevens gaan checken: had ik iets geks gedaan? Maar ik heb het niet verbrast. Het allergrootste deel is opgegaan aan huur, boodschappen, schoolboeken, studiereizen en collegegeld. Mijn ouders betaalden een deel van mijn collegegeld en ik heb het grootste deel van mijn studententijd een bijbaan gehad.

‘Kun je nagaan hoe hoog de schuld is van generatiegenoten met ouders die niets kunnen bijdragen, of van geneeskundestudenten die niet kunnen werken naast hun co-schappen. Daarom vind ik dat iedereen die onder het leenstelsel studeerde het misgelopen bedrag aan basisbeurs terug moet krijgen, al zullen er ook mensen zijn die alles in cryptomunten hebben gestoken.

‘Ik wil een gegeven paard niet in de bek kijken, maar de 1.000 euro die ons nu wordt beloofd, is niet te vergelijken met de 14 duizend euro aan basisbeurs die de generaties studenten vóór en na ons kregen en krijgen. Als ik klaar ben met het aflossen van mijn schuld, ben ik 67 jaar. Regel iets wat onze toekomst niet in de weg staat.’

Daphne de Jonge (23)
Studie: criminologie en psychologie
Studieschuld: 43 duizend euro

‘Mijn ouders geven liefde, maar geen geld. Ik had twee opties: óf geld lenen om op kamers te gaan, óf niet lenen en elke dag vijf uur pendelen tussen Vlissingen en Rotterdam. Ik ben maximaal gaan lenen, ook omdat ons destijds werd beloofd dat een hoge schuld geen invloed zou hebben op een hypotheek. Vier jaar later blijkt daar niks van waar.

‘Het geld dat ik maandelijks leen, gaat op aan mijn huur van 500 euro, boodschappen, collegegeld, schoolboeken, en af en toe een avond uit. In de zomervakanties werk ik vijf à zes dagen per week om te sparen. Ik heb vakanties afgezegd door geldgebrek. Dat is niet zielig, maar het is wel waar.

‘Ik hoop dat 15 duizend euro van mijn schuld wordt kwijtgescholden. Dat is het bedrag dat we anders aan basisbeurs gekregen hadden. Dat is maar een derde van mijn schuld, maar het zou een boel schelen. Het kabinet moet ook denken aan de mensen die koste wat het kost een hoge schuld wilden voorkomen. Ik ken mensen die thuis bleven wonen, of zich mentaal de pestpokken in hebben gewerkt om naast hun studie te blijven werken.

‘Ik denk al twee jaar lang elke dag aan mijn studieschuld. Toch had ik geen andere keuzes gemaakt als ik het opnieuw mocht doen. Dan had ik nu nog bij mijn ouders gewoond, was ik minder zelfstandig en had ik minder vrienden gemaakt in mijn studententijd.’

Naam: Sarissa van Hetten (23)
Studie: docent Engels
Studieschuld: 25 duizend euro

‘Ik leid helemaal geen extravagant leven. Ik werk en krijg een aanvullende beurs. Daarnaast leen ik, de ene maand meer dan de andere maand. Het geld gaat op aan huur, boodschappen, kleren en soms uitjes, al is dat nu natuurlijk minder dan vóór corona. In het begin vond ik het heel heftig om zo veel te moeten lenen, maar op een gegeven moment denk je: iedereen doet het, ik heb het nodig om rond te komen: het zal wel normaal zijn.

‘Onder Ruttes bewind zijn huisvesting en onderwijs een ondergeschoven kindje geworden: zaken die juist voor de jeugd belangrijk zijn. De 1.000 euro die het kabinet nu belooft als compensatie voor de leenstelselgeneratie, is een druppel op een gloeiende plaat. Het voelt alsof ik achterloop op de rest. Ik kan voorlopig bijvoorbeeld wel fluiten naar een hypotheek.

‘Ik denk dat studenten onder het leenstelsel naar rato gecompenseerd worden: scheld een bepaald percentage van ieders schuld kwijt en geef de mensen die uit angst voor de lening besloten hebben om thuis te blijven wonen bijvoorbeeld voorrang bij huisvesting. Achteraf had ik liever minder geleend, maar wat had ik anders kunnen doen? De regering had het anders moeten doen.’

Naam: Michiel van Maaren (24)
Studie: Design Academy Eindhoven
Studieschuld: 45 duizend euro

Naam: Noor Bootsma (25)
Studie: Design Academy en master politicologie
Studieschuld: 25 duizend euro

Michiel: ‘Toen ik 18 was, had ik geen idee wat deze lening voor mijn toekomst zou betekenen. Ik heb geleend met de intentie om het in mijn studie en mezelf te stoppen, als verrijking. Het geld ging voornamelijk op aan huur. Geprivilegieerd als ik ben om een kunstschool te gaan doen, kocht ik soms dure latex voor een opdracht, of liet ik houten planken door de Gamma thuisbezorgen, in plaats van ze op te halen.’

Noor: ‘Het is een grote verantwoordelijkheid om een lening af te sluiten. In televisiereclames word je altijd gewaarschuwd: geld lenen kost geld, maar als het op studeren aankomt, kan je eigenlijk niet anders.’

Michiel: ‘Door deze schuld kan ik de komende tien jaar geen huis kopen en ik ben op mijn 60ste nog bezig met het afbetalen ervan. Dat klopt gewoon niet. Het wordt ook moeilijker om in het buitenland te werken: ik kan me bijvoorbeeld voorstellen dat ik met tienduizenden euro’s schuld niet zomaar een creditcard kan aanschaffen in Amerika.’

Noor: ‘Ik kom uit een geprivilegieerde omgeving: mijn ouders kunnen financieel bijspringen als dat nodig is. Dat geeft rust. Maar ik weet dat er genoeg mensen zijn die dat niet hebben en echt in de problemen kunnen komen. Ik snap dat politiek destijds voor het leenstelsel heeft gekozen om geld vrij te maken voor educatie, maar onze generatie merkt nog niets van die kwaliteitsverbetering. Bovendien gaat het geld voornamelijk naar de werving van nieuwe studenten, weet ik van mijn vader die in het onderwijs werkt. Het is aan alle kanten scheef.’

Michiel: ‘Voor de nieuwe generatie studenten die wel weer een basisbeurs krijgt, ben ik blij. Voor ons voelt het alsof we onderdeel waren van een experiment: laboratoriumratten in een kooitje die nu nog een paar laatste korrels toegeworpen krijgen in de vorm van 1.000 euro compensatie. Ik vind dat het kabinet ons het bedrag dat we niet hebben gekregen aan basisbeurs, moet kwijtschelden.’

Naam: Floris Siks (23)
Studie: Docent theater Zwolle
Schuld: 30 duizend euro

‘Ik ben bang dat ik me altijd maar zal moeten afvragen: heb ik wel genoeg geld om deze maand mijn schuld af te betalen? Moet ik nu extra hard werken? Had ik dan minder moeten lenen?’

‘Ik vind het dus spannend om nu zomaar te lenen wat ik wil, maar ik heb wel geld nodig om rond te komen. Ik woon op mezelf; reizen van mijn ouderlijk huis naar mijn studie is niet te doen. Ik leen nu 700 euro per maand, dat besteed ik aan huur, school en eten, zodat ik niet alleen maar boterhammen met pindakaas hoef te eten. Het geld dat ik verdien met werken, gaat naar mijn vrije tijd. Al de studiedruk soms te hoog is, werk ik een paar maanden niet. Ruimte om te sparen is er niet.

‘Ik vind het bizar dat onze generatie nu wordt afgescheept met 1.000 euro compensatie. Ik wilde graag studeren, ook omdat de samenleving dat van je verlangt. Als Nederland zich voor wil doen als kenniseconomie, dan zou moet je investeren in je studenten, in de toekomst.

‘Nu valt onze generatie net buiten de boot, waardoor we met een achterstand beginnen. Ik vind dat het kabinet iedere leenstelselstudent moet compenseren volgens het oude stelsel: ongeveer 15 duizend euro voor vier jaar studeren. Alles daarboven is mooi meegenomen.’