Zeker drie doden bij massaal protest van Venezolanen tegen 'dictator' Maduro

Volgens president Nicolás Maduro wil de oppositie een staatsgreep plegen. Hij roept zijn aanhangers op om 'koste wat kost de soevereiniteit te beschermen'.

Er vinden al wekenlang anti-regeringsprotesten plaats in Venezuela. Het land verkeert in een diepe economische crisis, criminaliteit rijst de pan uit en er heerst extreme schaarste aan voedsel en medicijnen. Na zeventien jaar 'socialisme van de 21e eeuw' verlangen de Venezolanen naar verandering. De oppositie heeft sinds begin 2016 een meerderheid in het Congres, maar wordt door regering en hooggerechtshof monddood gemaakt. Eind vorig jaar zouden provinciale en gemeenteverkiezingen plaatsvinden, maar die zijn voor onbepaalde tijd uitgesteld.

'Dictatoriaal regime'

De oppositie roept de bevolking op de straat op te gaan, om een einde te maken aan 'het dictatoriale regime' van president Nicolás Maduro. In hoofdstad Caracas proberen demonstranten vanuit 26 verschillende punten het kantoor van de Ombudsman te bereiken, maar veiligheidstroepen blokkeren de toegangswegen en houden de mensenmenigte tegen met traangas. In het wit geklede politici lopen met de handen omhoog voor de mensenmassa uit. 'Vrijheid voor Venezuela', scanderen ze. Jongeren met gasmaskers gooien stenen en molotovcocktails naar de politie.

'Ik vertrouwde Nicolás Maduro', zegt een hevig geëmotioneerde vrouw in Caracas tegen televisiezender VPI. Haar ogen zijn dik van het traangas, om haar heen zoeken andere demonstranten een veilig heenkomen. 'Ik heb op hem gestemd, maar hij heeft een dictatuur gemaakt van ons land.' De vrouw barst in huilen uit. 'We hebben honger, dit land is helemaal kapot', zegt ze. 'En als je daarover klaagt noemen ze je een couppleger.'

Plan Zamora

Volgens Maduro zijn de demonstraties onderdeel van een couppoging. Dinsdagavond activeerde hij het 'Plan Zamora', een calamiteitenplan bedoeld om Venezuela te beschermen tegen een buitenlandse invasie of andere ernstige veiligheidsdreigingen. 'De Verenigde Staten hebben groen licht gegeven voor een brute staatsgreep in Venezuela', aldus Maduro. 'Ik heb besloten het speciale civiel-militaire plan in werking te stellen, om het functioneren van het land te garanderen.'

Een dag eerder kondigde de president aan dat hij milities zou inzetten om het land te beschermen tegen de 'coupplegers'. Milities zijn burgerwachten, in het leven geroepen door de in 2013 overleden oud-president Hugo Chávez om de Bolivariaanse Revolutie te beschermen. Het gaat om honderdduizend burgers, veelal ouder dan veertig jaar, die wanneer nodig kunnen worden opgeroepen. Maduro liet weten dat aantal uit te breiden tot een half miljoen, en beloofde hen allemaal van geweren te voorzien.

Intimidatie

Ook zijn colectivos op de been tegen de 'vijanden van de revolutie'. Colectivos zijn gewapende groeperingen, opgericht om de revolutie te beschermen maar uitgegroeid tot paramilitaire bendes die terreur zaaien in met name de sloppenwijken. Net als bij eerdere demonstraties rijden leden van colectivos op motors rond om de oppositie te intimideren. In Caracas opende een van hen het vuur, volgens ooggetuigen nadat demonstranten hem met stenen bekogelden. Een zeventienjarige jongen kreeg een kogel in zijn hoofd en stierf aan zijn verwondingen.

De regering hield een tegendemonstratie in het centrum van Caracas, maar bracht aanzienlijk minder mensen op de been dan de oppositie. Ook in het buitenland kan Maduro op steeds minder steun rekenen. De voorzitter van de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) heeft Maduro herhaaldelijk opgeroepen verkiezingen uit te schrijven en geen geweld te gebruiken tegen vreedzame demonstranten. Vanuit de Europese Unie en de Verenigde Naties klinken soortgelijke geluiden, en ook mensenrechtenorganisaties uiten felle kritiek op het socialistische regime.