Ze zijn niet alleen lelijk, het zijn er zo v

Wat kan Nederland lelijk zijn! Noud de Vreeze rijdt rondjes op bedrijventerrein Noorderveld in Wormerveer. Af en toe slingert hij een beetje, zo wordt hij in beslag genomen door zijn omgeving: kale loodsen gescheiden door minuscule groenstrookjes, braakliggend terrein overwoekerd door onkruid, hier en daar een kantoortje.'Dit is zo gruwelijk. Moet je nou toch kijken wat een lelijkheid. Dit is stedenbouwkundige fastfood.' Hij schudt zijn hoofd. 'Het gaat niet eens om een enkel halletje, het gaat om de hoeveelheid. Hoe kunnen we het ons veroorloven zo met grond te spetteren? Alsof we genoeg hebben.'

De Vreeze presenteert vandaag als directeur van de stichting Welstandszorg Noord-Holland de resultaten van een onderzoek naar bedrijventerreinen in zijn provincie. De centrale vraag: waarom zijn bedrijventerreinen zo lelijk? Onderzoeker Harkolien Meinsma bestudeerde vijf locaties in Noord-Holland en wijst de gemeenten als hoofdschuldige aan. Die lokken bedrijven met lage grondprijzen en doen niet moeilijk over lelijke ontwerpen.

'Alleen aan de kant waar een of twee insprekers wonen, houden ze een beetje rekening met het ontwerp', zegt Meinsma, van huis uit sociaal geograaf en planoloog. 'Voor de rest trekken ze wat stippellijnen en zorgen ze voor wat groen. Meer is het niet. Daar schrok ik heel erg van.' Bijna alle bedrijven zijn tegenwoordig welkom, terwijl vroeger alleen milieuonvriendelijkewerden toegelaten. Het gevolg: bedrijven trekken weg uit de binnenstad waar de huisvesting duurder is.

Eenmaal binnen de gemeentegrenzen betalen de bedrijven belasting en bieden ze werkgelegenheid. Lokale politici kunnen daar vervolgens goede sier mee maken. Ze voelen er niets voor hun bedrijventerrein samen te voegen met dat van een buurgemeente, want dat brengt hun inkomsten in gevaar. De provincie keurt dit alles doorgaans stilzwijgend goed. 'Van haar conerende rol komt heel weinig terecht', moppert De Vreeze. Maar ook zijn eigen rol laat te wensen over. Als directeur van de stichting Welstandszorg Noord-Holland heeft hij honderden loodsen en hallen beoordeeld en stuk voor stuk een voldoende gegeven. 'We zijn overbodig geweest. Ik doe daarom een oproep tot schaamte; we hebben het niet goed gedaan.'

Hij stuurt zijn Volvo langs de achterkant van het bedrijventerrein, waar druk wordt gewerkt aan weer een nieuwe staalconstructie. Het maakt de bedrijven niet uit hoe ze hun grond indelen, legt De Vreeze uit. 'De grond is veel te goedkoop. Bedrijven zeggen gewoon: doe me er nog maar een paar vierkante meter bij.' Een rijtje jarendertigwoningen staat verloren in de weilanden. Tot drie jaar geleden keken de bewoners uit op weiland, maar nu staat er het Noorderveld. Zo gaat het vaak, weet De Vreeze. 'Je let even niet op en ineens zie je een witte zandopspuiting. Even later is er weer een nieuw terrein bij.' Toch lijkt dat maar zo. In werkelijkheid is het areaal bedrijventerreinen, door de economische recessie, de laatste jaren amper gestegen.

Een groot probleem is dat veel oude bedrijventerreinen er verlaten bij liggen. Bedrijven betrekken liever een nieuw onderkomen dan dat ze hun oude behuizing aanpassen. Aan de overkant van de provinciale weg N8 ligt zo'n terrein in verval. Een bord biedt kantoorruimte aan vanaf nul euro. Achter roestige hekken staan roestige containers. Van sommige loodsen bladdert de kalk af, andere staan leeg. Hoewel het terrein pas vijftien jaar oud is, voldoet het nu al niet meer. Zo zijn de bochten te smal voor grote vrachtwagens. 'Schrijnend', vindt De Vreeze. 'Dit wordt als stedenbouwkunschoonheid van het zwaar gaat wegen.'

dig afval aan zijn lot overgelaten.'

De Vreeze houdt zijn hart vast. Minister Dekker stelt nog meer bedrijventerreinen in het vooruitzicht. Wethouders kloppen vertwijfeld bij De Vreeze aan. 'Ze zeggen: ik zit ook in de mallemolen, zeg het maar, hoe moet het anders. Niemand die het weet, maar uiteindelijk hoop ik dat de landschap