Zandstra schiet weinig op met fladderen

Van onze verslaggever

Tim Overdiek

BERLIJN

De wereldbeker-ouverture in Berlijn bracht op de 1500 meter de verrassende winnaar Neal Marshall voor het voetlicht, een Canadees met een Friese moeder. En op de 5 kilometer meldde Keiji Shirahata zich als aanvoerder van een veelbelovende Japanse lichting allrounders aan de frontlinie, direct gevolgd door het Russische talent Vadim Sajoetin.

Rintje Ritsma was met een riante voorsprong van ruim zes seconden op Shirahata oppermachtig op deze afstand, en gaf zaterdag met een sterke (niet meetellende) 500 meter (38,36) blijk van zijn allround-aspiraties die vorig seizoen al de Europese titel opleverden. Met het wegvallen van drievoudig Olympisch kampioen Koss (studie) en Ids Postma (ziekte van Pfeiffer) is Ritsma nu reeds de uitgesproken favoriet voor de komende klassementswedstrijden.

Natuurlijk is het nog te vroeg om verregaande conclusies te verbinden aan de resultaten in Berlijn, maar de twee negende plaatsen van Falko Zandstra zijn op zijn minst zorgwekkend te noemen. In weinig lijkt de Fries op het onbevangen natuurtalent dat in 1993 zowel Europees- als wereldkampioen werd maar door een zwak vervolg in Olympisch Hamar begin dit jaar pijnlijk op zijn snufferd ging.

Hij beloofde beterschap, trainde afgelopen zomer harder dan ooit maar oogde tijdens de eerste internationale confrontatie verkrampt en futloos. En dat terwijl Zandstra de voorgaande twee jaar in Berlijn telkens goed was voor een podiumplek. 'De vorm ontbreekt nog', zegt hij zelf. 'Geef hem wat tijd, het komt vanzelf wel', zeggen zijn huidige en vorige coach, respectievelijk De Vegt en Krook.

De excuses zijn in zekere zin dooddoeners. Van Zandstra is weliswaar bekend dat hij er staat wanneer het er echt om gaat spannen, maar de anonieme rol van afgelopen weekeinde duidt op problemen die niet zomaar door geduldig wachten op betere tijden zijn op te lossen. De hem zo typerende zorgeloosheid is verdwenen, al trachtte Zandstra quasi-nonchalant de sportieve tegenslag te relativeren.

Als gevolg van een bar slechte slotronde verspeelde hij zaterdag een goede klassering op de 1500 meter (1.57,08), zijn favoriete afstand. En op de 5 kilometer daags erna zakte Zandstra langzaam maar zeker weg, ondanks 'enkele fikse woorden' van De Vegt na 3000 meter. Zandstra: 'Het probleem is dat ik tijdens het schaatsen ga nadenken, terwijl het vroeger altijd vanzelf ging. Je wilt dat het beter gaat, maar het lukt gewoon niet.'

De Vegt houdt het erop dat de Olympische knock-out nog altijd nadreunt. 'Falko weet precies wat er nu moet gebeuren, maar is nog zoekende bij het bundelen van de fysieke en mentale kracht.' Het lijkt erop alsof de voormalig sprinttrainer zelf niet goed weet welke weg precies te volgen, en subtiel bijsturen zoals Krook zijn werkwijze met Zandstra eens omschreef is er evenmin bij.

Zandstra liet zich wat betreft gistermiddag kritisch uit over De Vegt. 'Wopke is als trainer wel goed, maar niet uitstekend. Hij heeft nog te weinig oog voor de kleine details, en zoiets beheersen duurt nog wel anderhalf jaar. Ab Krook kende ons door en door, wat ons voor De Vegt natuurlijk geen gemakkelijke ploeg maakt.'

Krook, inmiddels ploegleider van de vrouwen, voelt er weinig voor zich inhoudelijk te bemoeien met de aanpak van zijn collega, al zijn de schaatstechnische haperingen van het grootste talent sinds Ard Schenk hem allerminst ontgaan. Ritsma toonde zich verbaasd over 'het slechte rijden' van zijn ploegmaat. 'Normaal gesproken fladdert Falko over het ijs, maar nu is het wel heel erg. Bovendien raakt hij zijn afzetten niet meer, is de snelheid verdwenen.'

Komend weekeinde, als op Zandstra's thuisbaan Thialf de tweede World Cup-ronde wordt gehouden, kan het allemaal weer anders zijn. Dat houdt Zandstra zich tenminste maar voor. Het is te voorbarig om nu al bij de pakken neer te gaan zitten. 'Ik blijf gewoon hard doortrainen, en zal pas vlak voor de NK afstanden gas terugnemen. Misschien dat ik er momenteel iets te makkelijk over denk, omdat deze wedstrijden nog niet zo belangrijk zijn. De echte vechtlust moet namelijk nog komen.'

Volop strijd heerst er in de nationale subtop, waarvan Ritsma zaterdag op de mijl met een vijfde plaats een gewillig slachtoffer werd. Hij reageerde niet alert genoeg in de openingsronde, 'de echte spirit mis ik nog', en vond zich met 1.55,56 terug achter Jeroen Straathof (vierde) en Martin Hersman (derde). Het verschil tussen dit tweetal èn de Noorse specialist Adne Sndral besloeg slechts zeshonderdste van een seconde.

De opmerkelijke prestatie van Hersman werd zondagmiddag gevolgd door een teleurstellende 5 kilometer (21ste in 7.06,20) en geeft aan dat de lange afstanden nog een onontgonnen terrein vormen voor de pas twintigjarige Sassenheimer. Net als Postma beleefde de heao-student vorig jaar bij de nationale afstandskampioenschappen zijn doorbraak, maar miste hij Olympische afvaardiging toen een selectiewedstrijd op de 1500 meter in het voordeel van de mentaal stabielere Straathof uitpakte.

De twee jaar oudere juniorenwereldkampioen van 1992 greep gistermiddag opnieuw koelbloedig zijn kans door op de 5 kilometer buiten mededinging een sterke tijd neer te zetten. Op ongeprepareerd ijs verbeterde hij zijn persoonlijk record tot 7.01,56, en werd hij direct na afloop ten koste van Hersman voor deze afstand aangewezen voor de World Cup komend weekeinde in Heerenveen.

Daar kan ook de kracht van de Noren pas op de werkelijke waarde worden ingeschat, en valt te bezien in hoeverre de stunt van bijvoorbeeld Marshall al dan niet structureel van aard is. Serieuze klassementsrijders herbergt de ploeg van de nieuwe Noorse bondscoach Svein-H'avard Sletten nog niet. Steinar Johansen wordt een grote toekomst toegedicht, maar de jeugdige Petter Andersen uit Oslo gaat inmiddels door het leven als de nieuwe Koss.

Sndral speelde afgelopen zomer serieus met de gedachte er in navolging van Koss de brui aan te geven. Al was de overweging met een teleurstellend Olympisch optreden totaal anders. Geir Karlstad overreedde hem door te gaan en zich ook op de lange afstanden te richten. Vorige week versloeg Sndral de kleine stayer Storelid op de 3000 meter, maar ziekte van de laatste lag daaraan ten grondslag.

Gistermiddag herstelde Storelid de hiërarchische verhoudingen door op de 5 kilometer als vierde te eindigen en Bart Veldkamp plus twee andere Nederlanders voor te blijven.