Ye Yonglie mag het werkelijke Noord-Korea niet beschrijven

SHANGHAI Alsof je beste vriend je gemeen tegen de schenen schopt, zo moet het jongste boek van de Chinese schrijver Ye Yonglie zijn ontvangen door de leiders in Pyongyang. Volgens Het echte Noord-Korea, zoals het werk heet, is het land van opperste leider Kim Jong Il te vergelijken met China in een van zijn donkerste periodes.

Noord-Korea is hard aan hervormingen toe, het zou zich moeten openstellen naar de wereld zoals China dat dertig jaar geleden deed onder leiding van Deng Xiaoping, is de opvatting van Ye, die vorig jaar in het bevriende buurland op bezoek ging. Hij schreef er een lang essay over, dat dit voorjaar in de Chinese staatsboekwinkels lag.

De Chinese openheid over zijn achtergebleven buurtgenoot duurde niet lang, want de Noord-Koreaanse ambassade in Peking diende meteen een klacht in. In het kader van de goede betrekkingen verdween Het echte Noord-Korea uit de schappen, en werd de tekst van de grootste Chinese internetsites gehaald.

Pyongyang, dat deze zomer de glorieuze viering beleefde van de zestigste verjaardag van de ‘Democratische Volksrepubliek Korea’, zoals het door voedseltekorten en systematische repressie geteisterde land zich officieel noemt, kon tevreden zijn. Maar het zal zich ook zorgen maken over de kritische geluiden uit China, die erop wijzen dat je zelfs van je trouwste vrienden geen eindeloos begrip kunt verwachten.

In de septemberuitgave van het Chinese tijdschrift Open doet Ye Yonglie, een schrijver uit Shanghai die een reeks populaire historische boeken op zijn naam heeft, verslag van zijn Noord-Koreaanse avontuur. Omdat hij als schrijver geen visum kon krijgen, ging hij mee met een Chinees toeristengezelschap. Vanaf het moment dat hij de grens overstak, werd hij in de gaten gehouden door veiligheidsagenten, maar dat verhinderde Ye naar eigen zeggen niet een goed indruk te krijgen van de problemen in het land van Kim.

Ye observeerde wat in het vrije Westen al ruim bekend is, maar voor veel Chinezen nog als een onthulling geldt: dat de Noord-Koreanen gebukt gaan onder een regime dat een rampzalig ouderwets socialistisch beleid voert, met allerlei tekorten en harde onderdrukking. Net zoals China meer dan dertig jaar geleden, toen het nog onder de dictatuur van Mao zat. Ook de persoonsverheerlijking van Kim lijkt op die van Mao.

‘Ik beschrijf hoe Noord-Korea er werkelijk voor staat. Maar zoals iemand die de spiegel kapotslaat omdat hij daarin zijn gehavende gezicht ziet, zo heeft Noord-Korea mijn boek aangepakt’, aldus Ye. Hij is bijzonder teleurgesteld dat de Chinese autoriteiten gehoor hebben gegeven aan de druk uit Pyongyang. Hij had immers zelf al de ‘gevoeligste’ passages vooraf geschrapt.

Boeken verbieden werkt overigens niet meer in het internettijdperk, stelt Ye. Volgens hem is Het echte Noord-Korea nog steeds te lezen via niche-sites in China die nu hun lezersschare omhoog zien vliegen.