Wreed en teder

theater


van Martin Crimp door Toneelschuur Producties, regie Michiel de Regt


Schouwburg, Arnhem, 4/12. 5 t/m 8/12 in Bellevue, Amsterdam. Tournee t/m 18/12: wreedenteder.nl


De man van Amelia, een generaal in het leger, neemt de war on terror mee naar huis. Terwijl de generaal in een niet nader genoemd Afrikaans land terroristen uitrookt, zit Amelia in het thuisland te wachten op zijn terugkomst. Dat doet ze in een metalen bunker, want de generaal wordt verdacht van oorlogsmisdaden en moet terechtstaan zodra hij terug is. In haar bunker vecht ze voor haar huwelijk en haar gezin.


In Wreed en teder (2004) laat de Britse toneelschrijver Martin Crimp op microniveau zien wat de gevolgen kunnen zijn van een wereldomvattende oorlog. Hij beschrijft een hardvochtig drama rond een gezin dat erdoor wordt verscheurd.


Regisseur Michiel de Regt, die vorige jaar een revueachtige Antigone maakte, heeft van Crimps tekst een bijzonder vlotte en onontkoombare voorstelling gemaakt. Dit keer met minder revue, maar des te meer mooie dialogen. En bovenal: een uitmuntende groep acteurs.


Wreed en teder zit, zoals de titel al aangeeft, vol effectieve tegenstellingen. Aan de ene kant is er Crimps kunstmatige (verhullende) taalgebruik, aan de andere kant de realistische oorlogshorror. Er zijn mooie Duitse liederen, gezongen door personages met lelijke motieven. Het knapst is hoe De Regt het loodzware onderwerp op precies de juiste momenten weet te verlichten met invallen van absurdisme en gepaste komedie.


De personages representeren ieder een belanghebbende partij in de oorlog. Amalia voert in haar bunker conversaties met twee mondige huishoudelijke hulpen, gespeeld door Rosa da Silva en Hanna van Vliet, de een met een Twents accent, de ander met een nagelvijl. Zij representeren het volk. De generaal staat voor het oorlogsgeweld zelf.


Middelpunt van alles is Alejandra Theus als de achtergebleven generaalsvrouw. Een fenomenale rol, doordat de actrice haar naïeve ik-weet-het-ook-allemaal-niet-blik consequent afwisselt met een lichaam dat schuld en medeplichtigheid verraadt. Amelia staat voor ons allemaal. De achterblijvers met de kop ferm in het zand, die zich zorgeloos in rijkdom en mooie mantelpakjes kunnen hullen, terwijl de generaals vuile handen maken. We zijn allemaal getrouwd met de oorlog.