Winkelen op internet doet milieu steeds minder kwaad

Nieuwe hardloopschoenen nodig? Een zonnebril voor op vakantie, of toch eindelijk die iPad? Je kunt natuurlijk doen wat onze voorvaderen altijd hebben gedaan: de stad in. Een archaïsch ritueel van winkel in, winkel uit, tot de juiste keuze is gemaakt. Om vervolgens beladen met tassen en dozen huiswaarts te keren.

De moderne mens pakt het anders aan. Drie keer klikken voor elf uur 's avonds en die hardloopschoenen zijn morgen in huis. Niet gek dat het aantal onlineaankopen al jaren stijgt. Vorig jaar winkelden negen op de tien Nederlanders weleens digitaal. Daarbij gaven ze gemiddeld 1.100 euro per persoon uit, verdeeld over tien aankopen. In totaal werden in 2014 meer dan 190 miljoen pakjes aan de deur bezorgd, een verdubbeling ten opzichte van het jaar ervoor. Dit jaar bestelden we in het eerste kwartaal 19 procent meer op internet dan in de eerste maanden van 2014.

Ecologische voetafdruk

Het gaat dus rap. Maar wat betekenen al die internetaankopen eigenlijk voor het milieu? Op het eerste gezicht: niet veel goeds. Meer pakketjes aan huis bezorgd betekent meer bestelbusjes en daarmee meer uitstoot van kwalijke gassen. Aan de andere kant: een afgeladen busje dat veel adressen aandoet, is efficiënter dan één enkele boodschap per auto. Bovendien gaan bezorgbedrijven steeds duurzamer werken, waardoor het uiteindelijke effect van online shoppen weleens positief uit kan pakken. De vergelijking tussen digitaal en analoog winkelen is geen makkelijke. Want wat wordt er precies vergeleken? Een nieuwe koelkast en wasmachine in een keer thuisbezorgd, versus met de auto een kropje sla halen? Of de onlinebestelling van een pakje exclusieve koffiekuipjes versus op de fiets de stad in voor een tas vol boodschappen? Het type aankoop, de afstand tot de winkel of distributiecentrum, het vervoermiddel, de verpakking: alles speelt een rol.

De complete ecologische voetafdruk van online winkelen is tot nu toe niet uitgerekend, zegt Walther Ploos van Amstel, lector citylogistiek aan de Hogeschool van Amsterdam. Er bestaan wel allerlei onderzoeken die een deel van het traject berekenen, of op basis van een aantal aannamen een vergelijking maken. Eén ding is in zeker: in duurzaamheidsopzicht is het nog altijd het best om aankopen lopend, op de fiets of met het openbaar vervoer te doen. 'Op die manier stoot je nagenoeg niets uit', aldus Ploos van Amstel. 'De winkel is in dat opzicht verschrikkelijk duurzaam.'

Maar zodra er een auto in het spel komt, pakt de vergelijking heel anders uit. Dat maakt een in mei verschenen onderzoek van Branchevereniging Thuiswinkel.org duidelijk.

Wat blijkt? Gemiddeld genomen heeft de bezorging aan huis minder invloed op het milieu dan zelf de stad ingaan. Dat komt omdat winkelaars in zeker 40 procent van de gevallen de auto pakken om nieuwe spullen te kopen. Een vol bestelbusje vervoert pakketjes vele malen efficiënter. Per saldo betekent dat minder uitstoot per pakje. Een kleine kanttekening: de onderzoekers gaan ervan uit dat consumenten per shopsessie maar één aankoop doen. Dat mag waar zijn voor internetbestellingen, in de stad doen de meeste mensen meerdere boodschappen tegelijk. Bovendien nemen ze aan dat de consument speciaal naar de stad gaat om aankopen te doen, terwijl het net zo goed om een gecombineerde trip kan gaan.

Toch komen verschillende internationale onderzoeken tot dezelfde conclusie. Daarbij speelt afstand tot de winkel een rol. Zo onderzocht een groepje Duitse wetenschappers een kledingzaak die zowel online als in de winkelstraat verkoopt. Wonen mensen binnen een straal van 14 kilometer van de winkel, dan is fysiek winkelen net iets minder milieubelastend. Maar op grotere afstand blijkt thuis bezorgen duurzamer.

Retourpercentages

Probleem is dat dit soort onderzoeken niet altijd rekening houden met mislukte bezorgpogingen of producten die worden teruggestuurd. 'Een webwinkel als Zalando heeft een retourpercentage van 70 procent', zegt Ploos van Amstel. 'Een regelrechte duurzaamheidsnachtmerrie.' Klanten bestellen kleding vaak in meerdere maten en kleuren om thuis uit te proberen.

Maar webwinkels werken hard aan verbeteringen, zegt Margreeth Pape van Thuiswinkel.org. 'Retourpercentages en mislukte bezorgpogingen liggen nu al een stuk lager dan een jaar geleden. Bij Bol.com is het retourpercentage bijvoorbeeld sterk gedaald.' Winkels geven steeds betere informatie over producten en maten op de website, waardoor er minder miskopen zijn. Door klanten keuze te geven in het aflevermoment en te werken met ophaalpunten daalt ook het aantal mislukte bezorgingen.

Dan is er nog de verpakkingskwestie. 'Een verbeterpunt', volgens Pape. Pakketjes worden vaak omslachtig in karton en plastic gestoken. Maar ook daar wordt aan gewerkt. 'Wehkamp en Bol.com werken aan een nieuwe productlijn die de verpakking van het product precies op maat maakt.' Als het aan de branchevereniging ligt, gaan leden bovendien zo veel mogelijk over op bioplastic.

Winkelen op internet wordt kortom steeds duurzamer. Daar komt bij dat grote vervoerders als DHL en PostNL investeren in elektrische bestelwagens. Ook zijn er nieuwe bezorgdiensten in opkomst die binnen de stad fietskoeriers inzetten. Het Gentse eco-vervoerbedrijf Bubblepost (ook in Nederland actief) werkt bijvoorbeeld met een combinatie van elektrische auto's en fietsen.

Vragen over milieuvriendelijk gedrag of tips voor deze rubriek?

Mail naar groen@volkskrant.nl.

undefined