'Willy' viert zijn verjaardag sober

Gelukkig, er wordt nog gehapt. Geen koek weliswaar, maar toch. Prins Pieter-Christiaan hapt in een speciaal gebakken 'koningsbrood' van bakker Ton van der Breggen en prinses Marilène bijt zelfs in een frikadel. Die snack is een Dordtse uitvinding, vandaar, legt Cees Timmermans van DeliCees uit. Hij heeft er voor de gelegenheid een 'frikadel royale' van gemaakt.

De ontmoeting op het Scheffersplein met de Dordtse detailhandel is het derde van de vijf onderdelen waaruit deze Koningsdag nieuwe stijl bestaat en eindelijk hebben de Oranjes rechtstreeks contact met de onderdanen. Minder spelletjes en oude ambachten, geen koekhappen en wc-pot gooien meer. Dat was een van de uitgangspunten. Maar Koningsdag is al anderhalf uur onderweg, voordat de verjaardag van koning Willem-Alexander (48) wat minder afstandelijk en statisch wordt.

Gek idee

Vraag aan Pieter-Christiaan: 'Is het een gek idee, Koningsdag zonder uw vader en moeder?' Behalve prinses Beatrix zijn ook prinses Margriet en Pieter van Vollenhoven immers voor het eerst thuis. 'Een nieuw idee, zou ik zeggen', antwoordt de prins. En op dezelfde vraag, nu over Beatrix aan prins Constantijn: 'Ik vermoed dat mijn moeder wel televisie kijkt, hoor.' Prinses Annette, echtgenote van prins Bernhard, weet: 'Die zitten thuis allemaal te genieten.'

Of er wel genoeg aanraakbaarheid is, luidt dan de vraag aan Constantijn, die zijn voorhoofd fronst en de netelige kwestie doorspeelt aan het volk dat achter hem tegen de dranghekken drukt. 'Is er genoeg aanraakbaarheid?' roept hij. 'Jaahaa!' gilt het publiek terug. Het moet gezegd, voor Constantijn is geen selfie te veel. Zelfs als een foto mislukt, neemt hij de tijd om 'm over te doen. Maar anders dan zijn wat lossere imago doet vermoeden, ligt dat met de koning zelf toch een slag anders.

De dag is om elf uur begonnen met een 'grande parade'. Willem-Alexander heeft voor alles 'de contouren' bedacht, zegt burgemeester Arno Brok. De aftrap is een knipoog naar het defilé onder koningin Juliana. Dordrecht mocht overal zijn eigen invulling aan geven.

Waterbus

Samen met de andere Drechtsteden is gekozen voor een optocht van schepen op het knooppunt van drie rivieren, langs de kade aan het Groothoofd. De Oranjes zijn verderop, bij de Koninklijke Dordrechtse Roei- en Zeilvereniging aan het Wantij, in een waterbus gestapt. De drie prinsesjes, Amalia, Alexia en Ariane, zijn erbij. Prins Floris en zijn vrouw Aimée laten verstek gaan - vrijdag overleed de vader van Aimée.

Na het aanmeren neemt het gezelschap plaats op een tribune voor hotel Bellevue. Het is koud, maar droog en zonnig - veel beter weer dan voorspeld. Voor alle gasten liggen Oranjedekens klaar, als voor verstokte rokers op een winters terras. Wat volgt is een stoet van baggerboten en containerschepen die moeten illustreren hoe de regio haar geld verdient. Hollands glorie en een grote STER-reclame voor het Nederlandse bedrijfleven, koninklijk goedgekeurd door koning-koopman en oud-watermanager Willem-Alexander.

Hallo Willy

Maar in plaats van een half uur duurt het vijftig minuten en dat is erg lang. Bovendien kan het op afstand gehouden publiek de royals nauwelijks zien. Het is bedoeld voor televisie, zoveel is duidelijk, niet om hier aan de waterkant met elkaar een feestje te bouwen. 'Hallo Willy', roepen de omstanders als het gezelschap ten lange leste met de elektrische Dordtevaar richting binnenstad vaart. 'Willy' is veel gehoord vandaag - Lucky TV is nergens ver weg.

In de Grote Kerk is een besloten programma met muziek van Bach en Händel. Ook met dit tweede deel van Koningsdag schiet het publiek weinig op. De jonge prinsesjes hebben rust gekregen na de vaartocht en moeten door de toeschouwers op straat gemist worden als het per elektrische bus door het historisch centrum naar het Scheffersplein gaat. Overal staan hekken, nergens is het mogelijk spontaan op de royals af te stappen - nog afgezien van de massale beveiliging.

Vierkante ring

'Deze is voor mensen met vierkante vingers', grapt de koning op het plein tegen goudsmid Jochen Thiele, wijzend op een vierkante ring in de uitgestalde collectie van deze ambachtsman. Relativerende lol, hier lijkt de dag nog het meest op de oude koninginnedag. Ook doordat het vanaf het plein voor het eerst lopend, via de Voorstraat, verder gaat. De opening van het museum Hof van Holland, het volgende onderdeel, is opnieuw besloten, juist op het moment dat de jonge prinsesjes zich dan weer bij het gezelschap hebben gevoegd. Voor de media maakt dat niet uit, die zijn overal bij, maar toeschouwers buiten hebben het nakijken.

Het publiek moet het aan het slot doen met een soort 'Tros Muziekfeest op het Plein', in dit geval het Statenplein, waar kinderen dansen en de lokale singer-songwriter Nielson zijn hitje (Ik voel me) sexy als ik dans vertolkt. De koning beweegt mee met zijn door Máxima ooit als 'een beetje strak' omschreven heupen. Hier schieten de woorden te binnen van de Dordtse dichter Jan Eijkelboom (1926-2008), over het water van zijn stad: 'Meedeinen, kijken, laten gaan, zelf vloeibaar worden en dat registreren.'

In zijn slotwoord registreert Willem-Alexander 'continuïteit en verandering' op de nieuwe Koningsdag. 'Jullie hebben de lat heel hoog gelegd!' De deftige omschrijving is dat het een eclectische dag was, de minder deftige dat de mix misschien nog wat bijstelling behoeft. Met een uitloop van een dikke drie kwartier verlaat het gezelschap Dordrecht.