Willekeurige verhalen over onbekenden

De statische beginbeelden van de documentaire De Oversteek worden begeleid door een lang historisch verhaal, voorgelezen door documentairemaker Cherry Duyns. Hij vertelt over de grote stroom Nederlandse immigranten aan het begin van de vorige eeuw, de boten van de Holland-Amerikalijn, het verschil tussen de eerste, de tweede en de derde klasse.

Het duurt lang voordat duidelijk wordt waar de documentaire over gaat. Je vraagt je af: Heeft die SS Potsdam de overkant van de oceaan misschien niet gehaald? Is een van de inzittenden misschien een belangrijk persoon uit de geschiedenis? Maar dit blijkt niet aan de hand.

De maker wil een eeuw later op zoek naar 'de mensen achter de namen' op de pasagierslijst van mei 1900. Wie waren zij, hoe zagen zij eruit, wat waren hun beweegredenen en welke sporen zijn er nog te vinden?

Een deel van het gesproken verhaal blijkt afkomstig uit de geschriften van de Fries Klaas Stienstra, een van de duizenden Nederlanders die gedreven door armoede hun hoop op Amerika hadden gevestigd. De andere namen die Duyns' nieuwsgierigheid hebben gewekt zijn Willem Geurders, stoker van de SS Potsdam, Albert Zuiderhof die samen met zijn zeven kinderen uit Groningen vertrok en Roelff Abbingh Alingh.

In de hoop de namen tot leven te brengen, bezoekt Duyns de nazaten, allemaal woonachtig in Amerika. Maar de enigen die altijd erg benieuwd zijn geweest naar het verhaal van hun opa, zijn de kleinkinderen van Stienstra. Zij zijn dan ook aangenaam verrast te horen dat hun opa stukken voor theater schreef en dat een van zijn verhalen zelfs is verfilmd. Bij het zien van de film komt het verleden naar boven.

Voor de andere kleinkinderen behoort het verhaal van hun groot- of overgrootvader tot het verleden, waardoor de verhalen van deze onbekende mensen ineens iets willekeurigs krijgen. De een heeft zijn opa nooit gekend, de ander heeft geen foto's om te laten zien, de derde heeft geen band met Nederland. Je vraag je als kijker steeds af waarom Duyns voor deze mensen heeft gekozen. Er is maar weinig bekend. Ineens blijkt dat er niet dat spannende verhaal achter de namen schuilgaat waarop Duyns heeft gehoopt en waarop je als kijker zit te wachten.