Will om te leren

Hoe slim is Will.i.am? Ik zou zeggen: verdomd slim. Goed, hij komt af en toe over als een overactieve kleuter die te veel limonade heeft gedronken - wanneer hij bijvoorbeeld zijn toekomstvisie ontvouwt waarin we allemaal muziek zullen luisteren via onze kleding, 'We hebben dan geen koptelefoons meer! We dragen slimme stoffen die verbonden zijn met onze zenuwuiteinden.'

Of wanneer hij praat over álles wat met technologie te maken heeft. Het is zijn favoriete onderwerp en hij gaat ervan stuiteren in zijn stoel, wild gebarend terwijl hij retorische vragen stelt en zich bedient van allerlei stemmetjes. Wat hij overigens fantastisch kan, die stemmetjes - je zou zijn Michael Jackson moeten horen.

Maar wie denkt dat Will.i.am (37) gewoon een of andere rapper is die als jurylid in een talentenjacht zit (The Voice op BBC1), waarbij hij zich rijkelijk bedient van hedendaags slang (Ik vind haar dope! Zij is gruwelijk!), die heeft een beetje gelijk, maar zit er ook een beetje naast. Hij mag dan overkomen als een rap-ster, met die hele entourage om hem heen (waaronder een cameracrew die alles filmt wat hij doet) en met die nogal enge manier van naar je staren als je een vraag stelt die hem niet bevalt, maar dat is slechts een klein deel van wat hij is.

Hij is ook een van de gewildste producers in de muziekindustrie, en een van haar meest geslepen zakenlieden. En hoewel zijn laatste project, Scream & Shout, een nummer met Britney Spears, op iTunes meteen de toppositie bereikte in zowel Engeland als de Verenigde Staten, en nu al drie weken op één staat in de Mega Top 50, is de muziekindustrie het láátste wat hem bezighoudt.

'Muziek is cool, maar ik ben veel meer geboeid door technologie. Het is weer alsof ik 13, 14 jaar ben. Toen ik 12, 13, 14 was, wilde ik alleen maar muziek maken. Nu ben ik wat ouder en denk ik alleen aan technologie en gadgets. Begrijp me niet verkeerd, ik maak nog steeds muziek. Maar muziek maken is voor mij nu net zoiets als ademhalen.'

Muziek vormde het startschot voor het succes van Will.i.am, maar is momenteel maar een kleine tak van zijn bloeiende imperium. Hij predikt nu technologie en spreekt op de meest prestigieuze bijeenkomsten - the Clinton Global Initiative, Google events - voor de elite van de wereld. Hij heeft zijn eigen lijn van iPhone-accessoires en zijn eigen liefdadigheidsinstellingen die kinderen aan een opleiding en gezinnen van hun hypotheekschuld afhelpen.

Afgelopen augustus werd hij de eerste muzikant van wie een muziekstuk was te horen op Mars. De Curiosity van NASA straalde Reach for the Stars, een liedje dat hij voor die gelegenheid had geschreven, terug naar het laboratorium in Pasadena. (Hij zei dat hij een orkest had gebruikt, 'omdat het niet goed voelde om een computerbeat naar Mars te sturen'.)

Dat was alleen nog maar het afgelopen jaar, waarin hij ook op het jubileum van de Engelse koningin optrad en al twitterend de olympische vlam droeg. En 515 duizend euro van zijn eigen geld doneerde om jonge mensen uit Brixton en Oost-Londen te helpen zich te specialiseren in technologie.

Maar Will.i.am is dan ook niet alleen een ongebruikelijke rapper, hij is sowieso erg ongebruikelijk. Hij werd geboren als William James Adams in de verpauperde buurt East Los Angeles, had een alleenstaande moeder, en begon op de middelbare school met het maken van muziek. Later vormde hij The Black Eyed Peas, die vanaf het begin een duidelijke strategie voor ogen hadden. Ze negeerden het gangsta-rappubliek en in plaats daarvan richtten ze zich op de universiteitscampussen, totdat 'iedere student' ze zou kennen en ze vervolgens een platencontract zouden krijgen.

Er heeft altijd een strategie achter gezeten. Toen door het downloaden geen platen meer verkocht werden en de platenmaatschappijen in paniek raakten, was Will.i.am al bezig met andere bronnen van inkomsten. En met een uiterst commerciële en succesvolle benadering van de muziekindustrie. Hij zag The Black Eyed Peas niet als band maar als merk en hij benaderde bedrijven met ideeën over samenwerking.

Op het eerste gezicht lijkt hij daarmee ver verwijderd van het verzet tegen de gevestigde orde waar popmuziek doorgaans nog steeds mee wordt geassocieerd. Maar hij heeft het slim gedaan. Hij heeft zijn artistieke vrijheid behouden, zijn eigen weg gezocht en nu past hij dezelfde strategie toe op technologie.

De i.am-camera die hij vorige maand lanceerde (en waarvoor de videoclip met Britney Spears leek te dienen als het promotiemateriaal - wat natuurlijk ook gewoon zo is), is niet een manier om snel geld te verdienen met zijn naam. De camera is ontworpen en ontwikkeld door Will.i.am zelf, en dat is de kern van de zaak: hij wil kinderen aansporen ook te gaan ondernemen in technologie. Hij is in gesprek met Simon Cowell om een X-Factor-achtig programma te maken om de nieuwe Mark Zuckerberg (oprichter van Facebook) te ontdekken. En dat hij met het ontwikkelen van die camera laat zien dat je dingen kunt dóén in plaats van er alleen maar over te praten, lijkt een onderdeel van zijn grote plan.

'Eerst moet je een kapitaal opbouwen. Dat doe je door een merk te creëren, een merk rondom iets substantieels, rondom dingen van waarde - een bepaald soort muziek die aanslaat bijvoorbeeld. Vervolgens bouw je dat uit met liefdadigheid en met lesgeven'.

En is dat dan het eindspel? 'Het eindspel? Er is geen eindspel! Je moet juist blijven bewegen. Er is geen eindspel, het is het constant creeëren van momentum, en dat uitbuiten.'

Ah, ik krijg een uitbrandertje - maar ik neem het niet persoonlijk op, want ik ben in goed gezelschap. Ik heb hem wel eens tegen een hele zaal vol ondernemers in Silicon Valley horen vertellen dat ze het bij het verkeerde eind hadden. Eerder dit jaar was ik bij een weekeinde georganiseerd door de Singularity University, een soort Silicon Valley-denktank die is opgericht door de toekomstdenker Ray Kurzweil, en de stichter van de non-profit-technologiecompetitie de X prize, Pete Diamandis. En na presentaties van Craig Ventor, die het menselijk genoom in kaart bracht, en Vint Cerf, bekend als de 'vader van het internet', klonk een stem vanaf de eerste rij.

'Ik zit hier nu te luisteren hoe mijn nichtje over twintig jaar dommer zal zijn dan mijn mobieltje, maar hoe gaan jullie deze ontwikkeling naar de getto toebrengen? Dát zou ik graag willen weten?'

Dat was Will.i.am.

Je hebt niets aan kennis als het exclusief is, legt hij me uit. 'Als je echt verandering wilt, moet je zorgen dat kennis inclusief wordt, dat iedereen kan meedoen. Anders zal er uiteindelijk niet veel veranderen.'

Er zitten zekere tegenstrijdigheden in wat hij beweert. Hij trakteert me op een 10 minuten durende kritische verhandeling over het wereldwijde kapitalisme, dat er een wegwerpmaatschappij is omdat het achterhaald-zijn in de producten zit ingebouwd, en dat er een grote ongelijkheid is in de vrije markt.

Maar ja, zeg ik, wat kun je er nou helemaal aan doen, aan die ongelijkheid - dat is toch gewoon het systeem? 'Daar kan je wél wat aan doen.' Maar je bent nu een producent, zeg ik - hoe zorg jij nou voor gelijke kansen voor je toeleveranciers en voor de toeleveranciers van je toeleveranciers, enzovoort? Hij is héél even uit het veld geslagen en zegt dan: 'Dan moeten we op zoek naar kapitaal om voor al die onderdelen onze eigen fabrieken hier te bouwen, in Amerika.'

Oké - maar dan: hoe mooi je i.am-camera ook is (vanaf 245 euro), daar zit de achterhaaldheid toch ook al ingebouwd? 'Zeker, dit ding is verouderd op het moment dat ze geen iPhone 4 meer maken'.

Maar een beetje flauw is het wel, om naar de inconsequenties in zijn visie te zoeken. Want wat bijzonder is aan Will.i.am, is dat je aan zijn sociale bewogenheid echt niet kunt twijfelen en dat hij vervolgens ook zijn portemonnee trekt. De meeste beroemdheden zamelen op deze manier geld in voor goede doelen: ze vragen aan mensen die armer zijn dan zij om hen geld te geven.

Maar niet Will.i.am.

'Ik begin geen enkel initiatief als mijn eigen geld er niet in zit. Want dat is voor mij de enige manier om de mensen die ik erbij wil betrekken ervan te overtuigen dat ik het meen. Jammer genoeg barst Hollywood van de gelegenheidsverbandjes - aan de ene kant mensen die bulken van het geld en het moeten afboeken, aan de andere kant de celebrity's die een avondje komen opdraven om die rijkaards een respectabel imago te geven, zo van oh jeetje, dit en dit doel gaat me zo aan het hart, bla bla bla. Daar word ik missselijk van, ik wil zo niet zijn.'

Over de noodzaak opleidingen voor iedereen toegankelijk te maken praat hij heel gepassioneerd, net als over de noodzaak voor jonge mensen om zich bezig te houden met wetenschap en technologie en hoe slecht het voor de toekomst is als ze dit niet doen.

Hij heeft zijn eigen succes altijd toegeschreven aan de sterke normen en waarden die zijn moeder hem heeft meegegeven en de nadruk die zij bleef leggen op een goede opleiding. Tijdens zijn jeugd in Boyle Heights, een achterstandswijk in East Los Angeles, zorgde zijn moeder ervoor dat hij mocht deelnemen aan het 'magneetprogramma'. Dankzij dit programma, oorspronkelijk bedoeld om de integratie te verbeteren, kon hij naar een school in de rijke buitenwijk Brentwood. 'Daar werd ik verliefd op wetenschap', zegt hij. 'We hadden een computerlokaal en we kregen les in oceanografie, anatomie en natuurkunde. Daar is het allemaal begonnen.'

Met de muziek kwam hij in aanraking met nieuwe technologie, en een paar jaar geleden kocht hij een Segway (een elektronisch aangedreven tweewieler) en besloot dat hij die wilde opvoeren. 'Dus ik belde Dean Kamen (de uitvinder van de Segway) en vertelde hem dat ik de snelheidsbegrenzing eruit wilde halen zodat hij sneller zou kunnen.'

'En hij zei, daar help ik je mee als jij mij helpt met US First. En ik vroeg: wat is US First? En hij zei, kijk daarom heb ik je hulp nodig.' (Het is een non-profitorganisatie die jongeren beta-onderwijs geeft.)

Uiteindelijk heeft hij samen met Kamen een tv-programma gemaakt 'met hulp van mijn vrienden: Bono, Justin Bieber, Jason Timberlake, Miley Cyrus, Britney Spears, The Black Eyed Peas, Jack Black en president Barack Obama. En we hebben allemaal verteld waarom de bètavakken zo belangrijk zijn.'

Bèta-onderwijs is zo'n grote passie van hem geworden dat hij zich volgend jaar wil inschrijven aan een universiteit. Hij wil leren programmeren. 'We zijn allemaal afhankelijk van technologie om te communiceren, om te overleven, om te bankieren, om te winkelen om informatie te verzamelen, maar niemand weet hoe je programmeertalen moet lezen en schrijven. Het is net de Middeleeuwen, toen alleen de geestelijken geletterd waren.'

Dus je wilt een vak volgen? 'Ja, ik wil leren hoe je computertalen leest en schrijft. Ik wil lid worden van die kerk. Ik wil iemand worden die eraan kan bijdragen. Iedereen zou dat moeten willen.'

Ik vertel hem dat ik wel eens een beginnerscursus programmeren heb gedaan en dat mijn hersens ervan gingen kraken. 'Ik wíl krakende hersens!'

Vroeger ging hij naar nachtclubs, nu gaat hij naar conferenties. 'Die zijn beter dan nachtclubs, want ze hebben ook muziek en afterparty's, maar eerst serveren ze kennis.'

Het gaat allemaal om kennis. 'Ik kan me herinneren dat ik in 2005 Brazilië bezocht, dat is nu een heel ander land, terwijl de Londense multiculturele wijk Brixton nog precies hetzelfde is als toen ik die in 2006 bezocht. Dat is iets waar we ons allemaal zorgen om zouden moeten maken.'

En zorgen maakt hij zich vooral om de meisjes. 'Als je denkt aan al die jongens die Twitter zijn begonnen, en de jongens van Google, en de jongens van Facebook en die van Napster, en van Microsoft en van Dell en van Instagram. Het zijn allemaal jongens. De meisjes worden verwaarloosd.'

Hoewel hij het wel kan waarderen hoe bestuursvoorzitter Angela Ahrendts Burberry heeft weten om te turnen van een degelijk naar een hip wereldmerk ('Ik vind haar dope! Zij is gruwelijk.')

Maar ja, Will.i.am is zelf ook nogal gruwelijk. Ik vertel hem over een technologiebijeenkomst die we dit jaar organiseren en hij grijpt mijn iPhone en begint zijn e-mailadres in te voeren. 'Ik wil daar ook aan meedoen, mag ik daaraan meedoen?'

De toekomst gaat niet gemaakt worden in Silicon Valley, denkt hij. 'Die gaat worden gemaakt door iemand die nu opgroeit in Ghana, of op de Filipijnen of in Cambodja. Als de iPhone 8 uitkomt en jij je iPhone 7 weggooit terwijl de iPhone 6 ook nog best goed is, zal iemand een iPhone 5 nemen en er iets heel anders mee doen. Dat gaat het nieuwe grote ding worden. Dat is de toekomst.'

© The Observer

Vertaling: Melle Drenthe

We all scream for i.am

Natúúrlijk is de clip bij Scream & shout van Will.i.am en Britney Spears onversneden reclame voor de i.am-iPhonecamera - het hele zwart-wit-messinggouden kleurenschema van de video lijkt zowat bedacht om de gadget zo lekker mogelijk uit te laten komen. Voor ons is de timing alleen wat minder gelukkig: het nummer staat drie weken op 1, maar het apparaatje dat, om een iPhone geklikt, voor betere foto's moet zorgen is vooralsnog alleen bij Selfridges te koop (voor omgerekend 245 euro en 369 euro voor het chique retromodel). Selfrides.com verzendt alleen in Groot-Brittannië.

undefined