Wilders 'knokt' voor AOW, tot voor kort breekpunt
Den Haag PVV-leider Geert Wilders wil ‘dolgraag’ deelnemen aan een volgend kabinet. Verhoging van de AOW-leeftijd is voor hem daarom geen breekpunt meer....
Onmiddellijk verweten andere partijen Wilders kiezersbedrog. Maar volgens hem is daarvan geen sprake. In de campagne zei hij alleen in een kabinet te stappen dat de AOW-leeftijd op 65 jaar houdt. Nu zei hij dat het om te regeren nodig is compromissen te sluiten.
Hij voegde eraan toe dat hij zal ‘blijven knokken’ om de AOW op 65 te houden, door alternatieven aan te reiken. ‘Maar om andere PVV-punten te realiseren, moet je over je schaduw heen stappen’, zei Wilders. ‘Het is pas kiezersbedrog als je zo lang aan één punt vasthoudt dat de PvdA kan regeren.’
Wilders wil een coalitie van VVD, CDA en PVV, die op 76 zetels kan rekenen. Hij sluit niet uit dat hij zelf als bewindspersoon aantreedt in zo’n kabinet. ‘Ik ben meer een volksvertegenwoordiger dan een bestuurder, maar het kan.’ Hij is ervan overtuigd goede mensen te kunnen leveren voor een kabinet.
VVD-leider Mark Rutte noemde het wegvallen van het PVV-breekpunt een ‘relevante ontwikkeling’, maar wilde verder niet reageren. Als rechtse verkiezingswinnaar lijkt samenwerken met linkse partijen de enige andere optie die hij heeft om een kabinet te smeden.
De VVD haalde woensdag 31 zetels, de PvdA 30.
Net als in 2002 staan VVD en CDA (teruggezakt naar 21 zetels) voor de vraag of zij het aandurven met een populistische partij in zee te gaan. Toen haalde de LPF, na de moord op leider Pim Fortuyn, als nieuwe partij in een klap 26 zetels. De coalitie van CDA,VVD en LPF die daarna het kabinet-Balkenende I vormde, sneefde snel door onderlinge twisten in de LPF.
De PVV stijgt nu van 9 naar 24 zetels. ‘Haal ze er maar bij’, zegt Ferry Hoogendijk, voormalig vicefractievoorzitter van de LPF. ‘Want ik kan mij niet aan de indruk onttrekken dat deze kiezersuitspraak een ruk naar rechts is. De vraag is vooral of het CDA het aandurft, nu die partij door de grote nederlaag zo kwetsbaar is geworden.’
In 2002 was meteen duidelijk dat van een eventueel negeren van de LPF geen sprake was. ‘We hadden het achteraf bezien natuurlijk nooit moeten doen, regeren’, zegt Hoogendijk. ‘We waren zo’n labiel stelletje, we hadden in de oppositie moeten gaan.’
De PVV is een hechtere eenheid dan de LPF indertijd, is de inschatting van Hoogendijk, ook al is het nog even afwachten hoe veel voorkeurstemmen PVV-Kamerlid Hero Brinkman behaalt. Dat wordt komende dinsdag bekendgemaakt.
Brinkman wil de PVV democratiseren. Doordat hij voor zichzelf campagne heeft gevoerd, is hij een potentiële splijtzwam.
‘Wat betreft zijn breekpunt wordt Wilders ook geholpen door het akkoord dat de sociale partners hebben gesloten’, zegt Hoogendijk. ‘Dat is een worst die hem toevalt en die hij zo kan opeten.’
Meindert Fennema, hoogleraar politicologie aan de Universiteit van Amsterdam, met een boek over Wilders in voorbereiding, zegt: ‘De winst van de PVV tart alle wetten van de politicologie. Als er een nek-aan-nekrace is tussen twee partijen, worden normaal gesproken de flanken van die partijen leeggezogen.
‘Want mensen gaan in zo’n situatie strategisch stemmen. Nu is dat noch links, noch rechts gebeurd’, aldus de hoogleraar.
Fennema stelt tevens vast dat de opiniepeilers de PVV-kiezers maar in geringe mate bereiken. ‘Ik geloof helemaal niet in de gordijnbonus, dat mensen in een peiling iets anders zeggen dan ze in het stemhokje doen. Ze doen gewoon niet mee aan peilingen. Dat is de PVV-stemmer ten voeten uit: hij wil niet meedoen en is dan boos dat hij niet mee mag doen.’
