Wilders-gate is nog niet voorbij

Nederlandse bedrijven krijgen weer nieuwe opdrachten uit Riyad, het gevaar voor de Saoedische handelsboycot lijkt te zijn geweken. Zo luidden de geruststellende woorden van werkgeversorganisatie VNO-NCW woensdag in het Financieele Dagblad . Maar was het niet datzelfde VNO-NCW dat vorige maand nog moord en brand schreeuwde over de miljarden euro's die op het spel stonden? Volgens Buitenlandse Zaken is de kou zelfs nu 'nog niet uit de lucht'. Wat is er gebeurd?

Het is 19 december 2013 als de ambassadeur van Saoedi-Arabië in Den Haag op zijn deurmat een envelop vindt van de Tweede Kamer. Daarin zit tot zijn verbazing een groene sticker die lijkt op de Saoedische vlag met daarop de tekst: 'De islam is een leugen. Mohammed is een boef. De Koran is gif'. Afzender: Geert Wilders. De ambassadeur is gekrenkt. In zijn land staat de doodstraf op het beledigen van de islam en de profeet.

De Nederlandse regering neemt diezelfde dag afstand van de 'walgelijke' stickeractie van Wilders. Een lange brief- en mailwisseling volgt tussen de Saoedische ambassadeur met zijn superieuren in de hoofdstad Riyad. Het kost hem moeite uit te leggen dat Wilders een oppositieleider is, maar wel een beledigende tekst mag sturen in een envelop van het parlement.

'Saoedi-Arabië wilde niet direct publiekelijk reageren, omdat Nederland een bevriende natie is waarmee het al jaren goede handelsbetrekkingen heeft', zegt een diplomatieke bron uit de kringen van Arabische ambassadeurs in Den Haag. 'Wij begrijpen de vrijheid van meningsuiting. Maar het is moeilijk te bevatten dat vrienden elkaar onderling zo beledigen. Wij sturen toch ook geen brief naar het Vaticaan waarin we het christendom beledigen? Dat is onacceptabel gedrag. Ik weet niet of ik het kinderlijk of onverantwoord moet noemen.'

Maandenlang wordt achter de schermen 'meermalen en expliciet' door Nederlandse diplomaten gesproken met Saoedische autoriteiten. Het dossier over de anti-islamsticker is inmiddels beland op het bureau van de 'hoogste kringen' in Riyad. Het duurt tot 17 mei tot de bom barst. Dan citeert de Saoedische zakenkrant Al Iqtisadiya ineens een anonieme bron die stelt dat de Saoedi's dreigen met handelssancties. Onduidelijk is waarom het geduld van Riyad half mei kennelijk op is.

Timmermans verschijnt de volgende dag bij televisieprogramma Buitenhof en belooft naar Saoedi-Arabië te gaan om het land ertoe te bewegen af te zien van handelssancties. Hij wijst erop dat 2,2 miljard euro aan Nederlands exportgeld op het spel staat. Bedrijven zoals Shell en bierbrouwerij Bavaria willen niet reageren als ze worden gebeld door media. Nederlandse bedrijven CTS, Rusch en Strukton zeggen tegen het FD geen last te hebben van handelsbelemmeringen.

PVV-aanhangers weten genoeg. Volgens hen is het hele dreigement van een handelsboycot verzonnen door de Nederlandse regering om Wilders net voor de verkiezingen voor het Europees Parlement op 22 mei in een kwaad daglicht te stellen. Wat tegen deze complottheorie pleit: de dreigende boycot blijft tot ruimschoots na de Europese Verkiezingen in de lucht hangen. Pas op 13 juni zegt Timmermans dat Riyad 'er goed wil uitkomen'. VNO-NCW meldt op 25 juni dat de druk van de ketel lijkt.

De Saoedische storm om de anti-islamsticker van Wilders is dus weer gaan liggen. Maar de vraagt blijft: hoe erg was die storm? Hebben de Saoedi's echt een handelsboycot overwogen? Buitenlandse Zaken wil niet reageren op deze vraag. Volgens VNO-NCW is 'een handelsboycot nooit bevestigd, noch ontkend'. Volgens de Arabische diplomatieke bron is de dreiging er wel degelijk geweest: 'Het gaat niet om een officiële boycot, eerder om het heroverwegen van nieuwe contracten die moeten worden afgesloten.'

Wilders-gate is niet voorbij, denkt hij: 'De heer Wilders speelt hier niet met een klein landje. Saoedi- Arabië wil de relatie met Nederland versterken, maar misschien moeten Nederlandse kiezers nadenken of zij dat ook willen. Niemand hoopt op verdere escalatie. Maar alle opties liggen open.'

Kraanverhuur voor Mekka is wel een paar bekeringen waard

De order uit Saoedi-Arabië kwam in mei 2013 voor kranenbouwer Rusch als een geschenk uit de hemel. De galerij rond de Ka'aba, een kubusvormig gebouw in Mekka, moest worden gesloopt en de gespecialiseerde machines van het Nederlandse bedrijf, dat een paar maanden eerder failliet was gegaan, waren nodig. Er was nog wel een speciaal verzoek: of de door Rusch ingehuurde krachten zich tot de islam wilden bekeren alvorens aan de slag te gaan.

Zes Nederlanders en zes Engelsen hadden daar geen problemen mee. 'Het salaris was met ruim 10 duizend euro per maand dan ook exorbitant', zegt Ruud Schreijer, eigenaar van Rusch. 'Daarvoor wilden ze best naar de plaatselijke moskee om zich te bekeren. Je hoeft alleen te zeggen dat Allah groot is en Mohammed een profeet en je krijgt een certificaat.'

Gedurende drie maanden werkten de machinisten in Mekka. Dat gebeurde met opperste concentratie, want de bedevaart ging ondertussen gewoon door. Tijdens die tocht moeten moslims zeven keer rond de Ka'aba lopen.

'De kranen stonden op slechts 26 meter van de Ka'aba', aldus Schreijer. 'Juist omdat de bedevaart door moest kunnen gaan, hadden ze onze kranen nodig. Die zijn uniek.'

De Saoedische boycot van Nederlandse bedrijven waarvan sprake was na de omstreden stickeractie van Geert Wilders heeft het bedrijf niet geraakt. Meer last heeft Schreijer van landgenoten die kwaad zijn over de bekering van zijn medewerkers. Beschaafd zijn de e-mails niet: 'Ik wens die mannen een vurige dood toe in de hel, smerige moslim-neukers', schrijft iemand.

Schreijer: 'Wij toonden alleen respect voor een andere cultuur. Ik ben verbaasd over de reacties, maar word er bepaald niet bang van.'

Willem Feenstra

undefined