Wijnboeren in de Achterhoek mogen door hitte weer hopen op topjaar

Zijn druivenrassen kunnen met weinig zon toe, maar de extra stralen van de afgelopen weken hebben ze met veel genoegen tot zich genomen. Rob Roth, wijnboer in de Achterhoek, wijst op de blauwgebloste cabarnet-cortisdruiven. ‘Die kleuren al vroeg’, zegt hij. Verderop staan de solarisdruiven voor de witte wijn. ‘Die kunnen we waarschijnlijk eind augustus al plukken, een paar weken eerder dan normaal.’

De hitte veroorzaakt onder boeren veel pijn, maar de Nederlandse wijnbouwers danken de weergoden voor de overdaad aan zonne-energie. Wijnranken hebben door hun diepe wortels geen last van de droogte. En de zon gebruiken ze om door middel van fotosynthese suiker aan te maken. Meer zon betekent meer suiker, wat de kwaliteit van de wijn ten goede komt. De hete jaren 2008 en 2016 waren niet toevallig prijswinnende voor de coöperatie Achterhoekse Wijnbouwers, waarbij Roth (62) met zijn Wijnhoeve Elanova is aangesloten.

Meer zon levert niet alleen betere kwaliteit op, maar ook meer wijn. In het weinig zonnige jaar 2014 konden de zeven Achterhoekse Wijnbouwers 70 procent minder druiven persen dan normaal. Vorig jaar was ook zo’n nat snertjaar; en oogstten ze 40 procent minder. De druiven strijden namelijk onderling voor de energie uit zon, waardoor bij een gebrek aan licht de rest niet goed ‘afrijpt’, legt Roth uit, terwijl hij met zijn snoeischaar een paar trosjes offert die het zelfs in dit topjaar-in-wording niet zullen redden.

In Nederland wordt steeds meer wijn verbouwd. In 2016 ging het volgens de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland om 1,1 miljoen flessen, 11 procent meer dan een jaar eerder. De wijnen uit Oost-Nederland winnen aan erkenning. Zo heeft het beste restaurant van Nederland, de Librije, een Gelderse wijn op de kaart staan.

Dit was vijftien jaar geleden wel anders, toen de Duitse zonarme rassen werden geïntroduceerd. Het begon allemaal behoorlijk rommelig, vertelt Roth op zaterdagmiddag altijd met veel plezier tijdens de wekelijkse wijnproeverijen in zijn stal. ‘Om meer geld te verdienen op de kleine percelen van het Achterhoekse coulisselandschap, kwam men destijds op het idee wijn te gaan verbouwen,’ zegt hij. ‘Maïs- tot veeboeren dachten: dat doen we wel even, en vraag naar wijn is er toch genoeg onder Nederlanders. Het verhaal gaat dat een varkensboer had besloten de overstap te maken en tegen zijn vrouw zei: ‘Haal even een fles wien, want nu wil ik weten hoe dat spul proeft ook’.’

Het hele proces bleek ingewikkelder dan gedacht, en op de gigantische scepsis tegenover Nederlandse wijn – ‘te duur, te zuur’– was ook niet gerekend. ‘Het had geen zin middelmatige Nederlandse wijn te maken’, zegt Roth. ‘Want als je in de supermarkt voor dezelfde prijs twee Franse flessen kon krijgen, dan wist je zeker dat ze daar voor gingen.’ En dus werd veel geld gestoken in het aan de man brengen van kwaliteitswijn van rond de 15 euro per fles.

Met zomers die volgens het KNMI aan warmte zullen blijven winnen de komende jaren, zal kwaliteit leveren steeds gemakkelijker gaan voor ’s lands wijnboeren. In de Achterhoek, waar in 1944 in Warnsveld al de hoogste Nederlandse temperatuur ooit werd gemeten, zien ze het gebeuren. Tussen de vorige twee topjaren (2008 en 2016) zat nog acht jaar. Nu hoogstwaarschijnlijk maar twee, verwacht Roth – die zijn naam grappend laat uitspreken zoals de eerste vier letters in de naam van het gerenommeerde Franse wijnhuis Rothschild.

Maar, zegt hij erbij: voor een topjaar moet dit weer wel aanhouden. Want de solaris mag dan vervroegd in augustus geknipt gaan worden, andere druivenrassen moeten nog tot oktober hangen. Juist in het zomerse eindspel, als de druiven ver na de zogenoemde ‘vruchtzetting’ klaar zijn voor de finale rijping, is pas écht veel zonlicht nodig boven zijn 1,5 hectare aan wijnranken.

En in Nederland blijft dat spannend, zegt Roth. ‘Want je bent hier nooit helemaal zeker van het klimaat.’