Wijkagenten onder druk: meer problemen en afstand tot buurt, minder tijd en middelen

Wijkagenten staan onder toenemende druk. De problematiek in hun wijken wordt complexer, terwijl de afstand tot de buurt groeit. Dat staat in een vandaag verschenen onderzoek in opdracht van politie en wetenschappers.

Voor het rapport ‘Wijkagenten en veranderingen in hun dagelijks werk’ volgden onderzoekers van de Radboud Universiteit zes wijkagenten in uiteenlopende wijken op de voet, net zoals ze dat tien jaar geleden deden. Hierdoor geeft het onderzoek inzicht in de veranderende rol van de wijkagent na de vorming van de nationale politie in 2013.

Sinds de jaren tachtig neemt de wijkagent een centrale positie in als schakel tussen de burger en politie. Volgens de Nijmeegse onderzoekers staat die positie onder druk. De afgelopen tien jaar is de afstand van de agent tot zijn wijk gegroeid. Politiebureaus zijn met de centralisatie opgeheven en de tijd in de buurt is beperkter. Door grotere basisteams is het contact met directe collega’s bovendien minder.

De tijd vliegt

Niet alleen de organisatie, maar ook de samenleving is veranderd. De wijkagent krijgt te maken met steeds complexere problematiek als ondermijning, radicalisering, digitalisering en ‘verwarde personen’. Van de agent wordt niet langer verwacht dat hij op een herenfiets rondjes door de wijk rijdt; hij of zij moet problemen vroegtijdig signaleren, voorkomen en tegelijkertijd noodmeldingen afhandelen. Dat alles met minder tijd en middelen.

Portefeuillehouder Frans Heeres van de nationale politie is allerminst verrast door de conclusies van het onderzoek. ‘De eerste wens van de reorganisatie was standaardisatie: alles moest hetzelfde zijn. Nu hebben we weer de ruimte om te kijken naar de lokale context.’

Eenheid en vrijheid

Volgens Heeres ligt de oplossing in ‘gebiedsgebonden werken’. Agenten krijgen meer vrijheid om de invulling van hun taken af te stemmen op de behoeften in hun wijk, mits die in lijn zijn met de kernwaarden van de politie: ‘betrokkenheid, nabijheid en aanspreekbaarheid’. Want werken in Amsterdam Centrum is anders dan in Landgraaf, meent Heeres. ‘Ik geloof dat er verscheidenheid binnen eenheid moet zijn.’

Volgens hem schuilen er bovendien kansen in de veranderende organisatie en samenleving. Zo dwingen de verdwijnende politiebureaus agenten tot creatieve oplossingen. Ze houden met een laptop spreekuur in het gemeente- of bejaardentehuis en hebben nauw contact met de burger via sociale media.