Wetenschap twijfelt, maar Van der Poel zweert erbij (en verkoopt het): dna-technologie

Van der Poel stond niet echt bekend als iemand die er een uitgebalanceerd dieet op nahield. Een Belgisch televisieprogramma legde in 2018 nog vast wat Mathieu van der Poel als veldrijder op een wedstrijddag allemaal verorberde. Het ontbijt: twee witte pistoletjes, één met jam en één met ei. Drie uur voor de wedstrijd: pasta met ham en kaas en een flinke scheut ketchup. Na de koers een koffiekoek en een wentelteefje. En als dagafsluiting: een bak friet met ketchup, saté en een worst.

Van der Poel leek daarmee met voeding om te gaan zoals hij koerst: op intuïtie. Maar dat is kennelijk schijn. Hij is medeoprichter van 4Gold, een aanbieder van dna-tests voor sporters en een producent van voedingssupplementen. ‘Jouw dna, de sleutel tot optimale prestaties!’, luidt de slogan van het bedrijf dat per 1 januari de publiciteit heeft gezocht met Van der Poel als boegbeeld.

4Gold biedt via de website dna-tests aan die inzicht moeten bieden in de unieke genen van een sporter. De kosten bedragen 250 tot 300 euro per test. Daarnaast verkoopt het bedrijf bussen poeder waarmee, gemengd met water, sportdrank te maken is. Het gaat om supplementen die voor, tijdens of na afloop van een inspanning ingenomen moeten worden.

Volgens het bedrijf van Van der Poel, tweevoudig wereldkampioen veldrijden en afgelopen april winnaar van de Amstel Gold Race, is het beste resultaat te verwachten wanneer de uitkomsten van de dna-tests worden gecombineerd met de supplementen die zijn bedrijf aanbiedt. Het beroept zich op wetenschappelijk onderzoek, met name op de nutrigenomica. Dat is het vakgebied dat de wisselwerking tussen voeding en genen bestudeert.

Navraag leert dat de wetenschappelijke basis van het bedrijf, dat in 2018 tot start-up van de provincie Antwerpen werd verkozen, wankel is. Het is niet zo dat de dna-tests an sich onbetrouwbaar zijn, legt Sander Kersten, hoogleraar voeding, metabolisme en genomics aan de Wageningen Universiteit, uit. ‘Dat soort tests is in principe betrouwbaar en de analyse ook. Maar het is meer de vraag: wat kun je met die info?’

Die kwestie stond afgelopen najaar centraal tijdens een symposium dat NOCNSF organiseerde en waar Kersten een voordracht hield. ‘Toen heb ik uitgelegd dat de uitkomsten van zo’n test misschien leuk zijn om te weten, maar geen helder keuzegedrag voor een sporter opleveren.’ Dat komt doordat het aantal genen dat in een dna-test wordt meegenomen slechts een fractie is van de meer dan 20.000 in het menselijke genoom.

Sowieso zijn er maar enkele genen waarbij een duidelijk directe relatie met bepaalde voedingsstoffen bestaat. Dat geldt bijvoorbeeld bij lactose-intolerantie, maar over het algemeen zijn de relaties te complex om eenduidige lessen uit te trekken, zegt Kersten. Daarmee zijn de adviezen om sportprestaties te verbeteren door de bank genomen te algemeen van aard en niet werkelijk afgestemd op het individu.

Van der Poel is overtuigd van het nut van zijn producten. Hij heeft het bedrijf achter 4Gold, Nutribam, al in april 2017 opgezet, met twee compagnons: de Belgische oud-wielrenner Brent Luyckx en diens landgenoot motorcrosser Axel Roelants. ‘Voornoemde heer Van der Poel Mathieu heeft ingetekend op 1.000 aandelen, verbindt zich tot € 10.000,00 en betaalde deze som volledig af’, valt er te lezen in de oprichtingsakte, die online te raadplegen is.

Lang bleef de betrokkenheid van Van der Poel bij 4Gold een beetje op de achtergrond, omdat zijn ploeg Alpecin-Fenix een andere voedingsleverancier had. Op 1 januari is Van der Poels 4Gold zelf de voedingsleverancier van de ploeg geworden, en daarna verscheen zijn portret plotseling ook pontificaal op de website van het bedrijf. Van der Poel: ‘Ik denk dat we dat altijd netjes hebben geprobeerd ons op de achtergrond te houden en we wilden ook pas echt een ploeg sponsoren als we groot genoeg waren om dat effectief te doen.’

Van der Poel heeft zelf zijn dna ook laten testen en paste zijn voedingspatroon aan op de resultaten. Wat hij precies veranderde, wil hij niet kwijt. ‘Er zijn wel een paar interessante dingen uitgekomen waarin ik verandering heb gebracht. Een voorbeeld? Ja, dat is niet relevant, dan moet je het zelf maar eens proberen. Ik ga niet alles prijsgeven.’

Dat de wetenschap op zijn minst sceptisch staat tegenover de claims van zijn bedrijf? Het lijkt niet uit te maken. Naast een samenwerking met Van der Poels eigen wielerploeg, is 4Gold sinds enkele weken ook partner van schaatsploeg IKO, het team van drievoudig olympisch kampioen Jorien ter Mors. Van der Poel: ‘Over masseren is ook niets bewezen en ik vind zelf dat het wel heel veel helpt. Het is altijd een beetje moeilijk om zoiets te bewijzen, maar ik denk wel dat het verschil maakt.’