Wereldprimeur: IJsland gaat loonkloof tussen mannen en vrouwen illegaal maken
Overal ter wereld werd deze week stilgestaan bij Internationale Vrouwendag, maar in IJsland hadden vrouwen ook echt wat te vieren. Daar maakte de regering namelijk bekend bedrijven te willen verplichten mannen en vrouwen gelijk te betalen. Als de wet door het parlement komt, en dat is wel te verwachten, is IJsland het eerste land ter wereld dat de bestaande loonkloof de facto illegaal maakt.
De nieuwe wet eist dat elk bedrijf met meer dan 25 werknemers middels een certificaat moet aantonen dat mannen en vrouwen evenveel salaris ontvangen voor hetzelfde werk. Dit bewijs zal elke drie jaar worden herzien. In Zwitserland en de Amerikaanse staat Minnesota wordt ook met een dergelijk certificatensysteem gewerkt, maar zijn bedrijven niet verplicht om gelijke beloning te bewijzen. IJsland kiest hier wel voor. Volgens de minister van Sociale Zaken en Gelijkheid Thorsteinn Viglundsson is het simpelweg tijd om de loonkloof 'radicaal aan te pakken'.
Wereldwijde ranglijsten van seksegelijkheid worden al jaren door IJsland aangevoerd. Het land heeft niet alleen een verplicht vrouwenquotum voor het bestuur van grote bedrijven, maar ook zwangerschapsverlof dat vaders en moeders alleen zelf kunnen opnemen - en dus niet aan de moeder kunnen doneren, zoals in Zweden. Ook het aantal vrouwelijke parlementariërs valt op. In de eilandstaat is bijna de helft van het parlement vrouw, net als de voormalige minister-president. Ter vergelijking: In Nederland schommelt het percentage vrouwelijke Kamerleden al jaren rond de 33 procent, en laat de eerste vrouwelijke premier nog steeds op zich wachten.
Op één vlak loopt IJsland echter gelijk op met de rest van Europa, en dat is de loonkloof. In het land krijgen vrouwen 14 tot 18 procent minder betaald voor hetzelfde werk, wat niet veel eerlijker is dan het Europese gemiddelde van 16 procent (of het Nederlandse loonverschil van 16 tot 19 procent). Om daartegen te protesteren stopten duizenden IJslandse vrouwen op een maandag in oktober stipt om 14.38 uur met werken om te demonstreren. Volgens berekeningen van vakbonden en vrouwenorganisaties werken IJslandse vrouwen vanaf dat tijdstip elke werkdag voor niks.
Meeste rechten
Dat het kleine IJsland voorop loopt als het om seksegelijkheid gaat realiseren IJslandse vrouwen zich terdege, vertelde een demonstrante in oktober tegen de Britse website Refinery29. 'Vandaag herinnert ons eraan dat zelfs het land met de meeste rechten voor vrouwen hen niet hetzelfde betaalt als mannen.' De huidige premier, Bjarni Benediktsson, is het daarmee eens: 'We mogen momenteel nummer 1 van de wereld zijn, het werk is nog niet af.'
Dit nieuwe wetsvoorstel is een antwoord op de '14.38-demonstratie', maar ook onderdeel van bredere regeringsplannen om hardnekkige beloningsverschillen uit te bannen. Als het aan IJsland ligt, behoort de nationale loonkloof in 2022 tot de geschiedenis.
