Wereld boerenzoons veranderd door taal

THEATER Braak door Titus Tiel Groenestege, Maike Meijer en Han Römer, regie: Helmert Woudenberg, Theater Bellevue Amsterdam 8 maart. Daar t/m 14 maart. Tournee.

Een flauwe taalgrap? Of raakt het de kern van communicatie. Taal maakt meer kapot dan u lief is, zo blijkt uit Braak.

Twee boerenzoons vertonen apengedrag. Simpel, maar zeker niet dom, want ze zien dat je met een bot een banaan uit de boom kan meppen en met twee botten kun je roeien, breien, jongleren en zelfs viool spelen.

Ze raken helemaal van slag als een moderne, stadse vrouw letterlijk hun geïsoleerde wereld binnenstruikelt. Het leven van de broers was altijd helder en overzichtelijk geweest. Bewondering, verbazing, liefde en woede hadden een eigen grom of kreet en daar hoefde je verder geen woorden aan vuil te maken. Maar deze vrouw wil alles in woorden vangen, en bovendien gaat zij ervan uit dat beschaving in vorken en messen zit en het doorgronden van taalgrappen en raadsels.

De broers doen het onder haar leiding heel goed en produceren op het laatst zinnen die op een internationale conferentie van agogen goed zouden passen. De vrouw doorloopt zonder dat ze er erg in heeft een omgekeerde ontwikkeling. Beschaving, maar dat wisten we natuurlijk al na de geestige, woordloze openingsscène, is een relatief begrip.

Titus Tiel Groenestege en Han Römer behoren tot de eersten die het grensgebied tussen toneel en cabaret met succes hebben verkend. Nadat ze in de eerste helft van de jaren negentig de trilogie Ockhams Scheermes/De Olifantsdracht/Optisch Bedrog met z'n tweeën hadden afgerond, heeft Maike Meijer de tandem in Bermuda Driehoek (1998) een nieuwe impuls gegeven. De filosofische taalspelletjes waarmee de ziel gefileerd wordt zijn gebleven, maar door haar komst zijn de tegenstellingen nog meer op scherp gesteld en is het eigenlijk nog opwindender geworden.