Webcam kijkt mee in kiesbureau

De hele dag lijkt zich in Moskou een kat- en muisspel af te spelen tussen de autoriteiten en de talloze waarnemers die zich over de stemlokalen in de hoofdstad hebben verspreid. Bij het hoofdkwartier van Jabloko en de Liga van Kiezers, opgericht om herhaling van de frauduleuze Doemaverkiezingen in december te voorkomen, komen de meldingen binnen van de 82 'mobiele teams' die in Moskou opereren - naast de waarnemers in de stemhokken. Het zijn vooral deze teams die de bewegingen van de rondrijdende carrousels vastleggen en de confrontatie aangaan met voorzitters van kieslokalen.

Jabloko-voorman Sergej Mitrochin stelt emotioneel vast dat weer sprake is van fraude 'met een systematisch karakter'. Ook door Golos-waarnemers zijn 's middags uit het hele land al meer dan tweeduizend meldingen van fraude binnengekomen.

Maar Golos erkent tevens dat er minder fraudemeldingen binnenkomen dan in december. En dat kan 'Vladimir' beamen. Hij is de voorzitter van het kieslokaal in het centrum van Moskou, die in december tegen de Volkskrant een boekje opendeed over de fraude. Hij slaagde er toen in het percentage van Poetins Verenigd Rusland op te krikken van 25 tot 58.

De Franse cognac en de doos sigaren zijn nog steeds aanwezig en Vladimir heeft net een veteraan gehuldigd met een glas wodka. 'Vertel nog eens hoe je in de oorlog die Duitser hebt omgelegd!' De veteraan, die op Poetin heeft gestemd, vervult zijn plicht. 'De KGB bestaat niet meer, dus ik durf het nu wel te zeggen: het was walgelijk. Hij viel voor mijn voeten neer en ik moest overgeven.'

Vladimir staat sinds december met naam en foto op een zwarte lijst die verkiezingswaarnemers op het internet hebben gepubliceerd. Hij zegt dat alle voorzitters een cursus hebben gehad hoe om te gaan met niet-loyale waarnemers. Lachend: 'Daar heeft iemand grof geld aan verdiend.' Maar de oekaze van bovenaf was voor zijn district ditmaal duidelijk: 'Geen gesjoemel, doe alles volgens de regels.' Hij vindt het prima zo, want er lopen maar liefst acht onafhankelijke waarnemers rond in zijn kiesbureau. Ook de op last van Poetin geïnstalleerde webcamera's kijken mee en het protocol voor de einduitslag is pontificaal tegen de muur gespijkerd. 'Het komt door de kracht van de oppositie hier. Ik denk dat we in Moskou voortaan eerlijke verkiezingen krijgen.'

Te soft

Voor die gedachte zijn de geesten niet rijp. Aljona, een 47-jarige winkelbediende, gaat niet stemmen. 'Alles is toch al vooraf beslist, stemmen heeft geen zin.' Maar zij vindt het niet erg, want 'Poetin heeft het land uit de chaos gehaald'. Nicolaj (43) gelooft evenmin dat zijn stem telt. 'Eigenlijk zou er een tweede ronde moeten komen, want Poetin zit diep in de stront.' Hij vindt Poetin nog te soft. 'Alleen een sterk Rusland kan de druk van het Westen weerstaan.'

Maar twee jonge waarnemers in Vladimirs stemlokaal bieden een voorproefje van hoe een politiek pluriform Rusland eruit zou kunnen zien. Vladimir Krylov (22) stemt op de communisten. 'Niet om Zjoeganov, maar om de ideologie. Ik vind dat alle bedrijven die onze rijkdommen uit de bodem halen, genationaliseerd moeten worden.'

De 18-jarige Vsevolo Zoebor stemt op multimiljardair Prochorov. 'Die heeft het zelf gemaakt. Zulke mensen hebben we nodig om als land sterk te blijven.'

Maar in café Masterskaja, waar oppositieleiders, befaamde bloggers en recente bekeerlingen - zoals de socialite Ksenia Sobtsjak - binnendruppelen, spreekt Irina (de oudere zus en campagneleidster van kandidaat Prochorov) zalvende woorden. 'Het belangrijkste resultaat van deze verkiezingen, ongeacht de uitslag, is dat de maatschappij veranderd is. Iedereen voelt het. Mensen zijn ontwaakt en willen niet als vee behandeld worden. We zien de geboorte van een burgermaatschappij.'

undefined