We zijn met 17,1 miljoen: waarom onze bevolking zo snel groeit

Migratie veroorzaakt groeirecord

Afgelopen voorjaar passeerde Nederland de grens van 17 miljoen inwoners. Daarna groeide de bevolking gestaag door tot bijna 17,1 miljoen, een toename van 111 duizend Nederlanders. Sinds 2001 was het niet meer voorgekomen dat het inwonertal met meer dan 100 duizend toenam.

De belangrijkste oorzaak van die groei ligt in het hoge aantal vluchtelingen dat in 2015 naar Nederland kwam. In de loop van 2016 kregen veel Syriërs en Eritreërs een verblijfstatus, waardoor zij meetellen als Nederlandse inwoners. Daarnaast waren er ook meer immigranten uit omliggende Europese landen. Los van de immigratie was de bevolkingsgroei bescheiden. Het aantal geboorten lag ruim 25 duizend hoger dan het aantal overleden Nederlanders.

Hoewel de toestroom van vluchtelingen in 2016 aanzienlijk lager was dan in het jaar 2015 verwacht het CBS dat de bevolking door gezinshereniging en migratie uit buurlanden de komende jaren toch sneller zal groeien dat eind vorig jaar nog werd verwacht. Het statistisch bureau denkt dat de grens van 17,5 miljoen inwoners al over vijf jaar wordt geslecht.

_{(Tekst gaat verder onder infographic).}

De krimp op het platteland zet door

De kansen voor economisch succes zijn in grote steden een stuk groter dan op het platteland. De afgelopen decennia zijn de grote steden daarom gestaag gegroeid, terwijl de dorpen in het noorden, oosten en zuiden van het land steeds leger worden. Nog altijd zet die trend door. Landelijk kwamen er afgelopen jaar 6 bewoners per duizend bij, in Amsterdam ligt dat aantal op 18 per duizend. Daarna volgen Rotterdam (13 per duizend, Utrecht (12 per duizend) en Den Haag (9 per duizend).

In een op de vijf gemeenten krimpt het aantal inwoners. Vooral aan de randen van Groningen en Drenthe en in het smalle gedeelte van Limburg. Al jarenlang vertrekken de meeste jongeren uit die regio's richting de steden waar ze een opleiding volgen en later werk vinden, de meesten komen nooit meer terug. Inmiddels zijn de krimpregio's behoorlijk vergrijsd waardoor het aantal geboorten er aanzienlijk lager ligt dan het aantal sterfgevallen. Zo zet de ontvolking versterkt door.

_{(Tekst gaat verder onder infographic).}

Gezinnen vertrekken weer uit de steden

De groei in de meeste steden komt vooral door geboorten en immigratie vanuit het buitenland. Het saldo van binnenlandse verhuizingen is - op Rotterdam na - negatief in de grote steden. Dat is een trend die de afgelopen twee jaar is ingezet en die veel te maken heeft met de stijgende huizenprijzen in Amsterdam, Utrecht en Den Haag.

Tijdens de economische crisis zaten veel jonge gezinnen die de stad eigenlijk wel zouden willen verlaten met het probleem dat hun hypotheek 'onder water' stond. Verhuizen zou betekenen dat zij met een schuld zouden achterblijven. Daarom bleven zij vaak noodgedwongen in de stad wonen. Nu de huizenprijzen de afgelopen jaren weer zijn aangetrokken, kunnen zij wel schuldenvrij weg.

Tegelijkertijd zijn de huizenprijzen in vooral Amsterdam zo hoog dat een groter huis kopen binnen de stadsgrenzen voor de veel gezinnen met kinderen onbetaalbaar is geworden. Zo verlaten ook veel ouders die eigenlijk liever in de stad zouden blijven met lichte tegenzin de stad.

De meeste gezinnen gaan niet ver weg. Zij zijn economisch en emotioneel gebonden aan de grote steden en kiezen dus voor een nieuwe woonplaats die daarmee goed verbonden is. Onder de snel groeiende gemeenten in 2016 zitten dan ook veel plaatsen in de Randstad waar nieuwbouwwijken voor gezinnen zijn neergezet. Zoals Rijswijk, Bloemendaal, Bunnik en Landsmeer.