We bakken ons suf in quarantaine

Bakken was al populair, maar nu we gedwongen thuiszitten, zetten we de oven massaal aan. Met als gevolg dat de schappen leeg raken. Van buurtsuper tot molenaarswinkel, overal vliegt alles de deur uit: bloem, gist, meel, eieren en bakblikken.

‘Ik dacht: bij de molen hebben ze vast wel meel. Er is nergens meer tarwebloem te krijgen. In alle supermarkten is het uitverkocht.’ Johan van der Well (63) stapt van de fiets bij molen Nooit Gedagt in Woudrichem. Hij komt om een pondje bloem. ‘Ik bak mijn eigen koekjes, in kant-en-klare koekjes zit te veel suiker.’

Boven hem draaien de wieken van de molen traag hun rondjes. De oude kern van Woudrichem ligt roerloos in de omarming van de vestingwal. Het coronaslot heeft het stadje veranderd in een decor voor een nostalgische film – een paar fietsers, een vrouw die de ramen lapt, de mulder die het koren maalt.

De laatste kan het meel nauwelijks aanslepen. ‘De verkoop is ongeveer 40 procent gestegen sinds het begin van de coronacrisis’, zegt Bart Mols. Behalve de Nooit Gedagt exploiteert hij windkorenmolen De Vlijt in Wageningen. De eerste dagen van de lockdown stonden de klanten in rijen voor zijn molenwinkels. ‘Er waren in het begin hamsteraars bij, die kochten vooral meel om brood te bakken. Een week of twee later begonnen ook de wat luxere bakmixen beter te lopen. Nu vlakt de groei wat af. Blijkbaar hebben mensen vertrouwen gekregen in de aanvoer.’ Toch heeft de crisis hem 20 tot 30 procent nieuwe klanten gebracht, schat hij, de postbestellingen zijn verdriedubbeld.

Wie dezer dagen bloem, bakmeel of eieren wil kopen in de supermarkt, staat weleens voor lege schappen. Veel Nederlanders hebben de lockdown aangegrepen om de ooit aangeschafte bakmachine van zolder te halen of anderszins te gaan bakken. De al dan niet gelukte resultaten worden gretig gedeeld op social media. Albert Heijn zag de verkoop van broodmixen verdubbelen.

Alles vliegt de deur uit

Baktotaal Bouwhuis, een online winkel voor bakspullen, spreekt van een ‘extreme toename’ in de handel. ‘Alles vliegt de deur uit: bloem, gist, meel en bakblikken, vooral voor brood’, zegt een medewerkers van de klantenservice. ‘Naast de tien personeelsleden die hier normaal werken, hebben we vijf extra mensen aangenomen.’

Dr Oetker en Koopmans noteren een groei van ‘tientallen procenten’ aan thuisbakproducten. Ook hier zat de toename aanvankelijk in broodmeel, toen de scholen dichtgingen schoot daarnaast de verkoop van cake- en taartmixen omhoog. Gouden tijden zijn het niet voor de meelhandel: de afzet aan de horeca is grotendeels weggevallen.

Quarantainebakkers steken elkaar aan, volgens consumptiesocioloog Hilje van der Horst, verbonden aan Wageningen Universiteit. ‘Je ziet een socialmedia-effect. Mensen laten op Instagram en Facebook graag de beste kant zien van zichzelf, bijvoorbeeld als ze aan het sporten zijn. Met foto’s van hun baksels zeggen ze in feite: kijk mij eens goed bezig zijn. Er is haast een soort competitie: wie laat zich het minst klein krijgen door de quarantaine.’

Daarnaast sluit bakken aan bij de menselijke behoefte om iets te leren, zegt ze, ‘leren broodbakken heeft ineens relevantie gekregen nu iedereen thuis zit. Het is bovendien rustgevend, het past bij een levensstijl van onthaasting en bij de groeiende interesse voor lokale producten.’

De bakhausse gaat verder dan alleen iets gezellig doen met de kinderen, zegt ook Tamara Hoogerwaard, directeur van het Bakery Institute in Zaandam. Het opleidingsinstituut is acht jaar geleden opgericht vanuit de bakkerswereld, en werkt voor zowel professionele bakkers als voor particulieren. Sinds een jaar of vijf ziet ze het aantal thuisbakkers toenemen, broodbakkers met name.

‘Voor die tijd was thuis bakken vooral een gezellige bezigheid, een beetje huisvrouw-achtig. Het betrof toen meestal patisserie. Daarna kwam er meer belangstelling voor de ambachtelijke kant. Dit blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat meer mensen thuis brood gaan bakken met zuurdesem als rijsmiddel. Dat kost meer tijd en aandacht dan bakken met gist.’ Ook in restaurantkeukens wordt vaker ambachtelijk brood gebakken. ‘Er is zelfs al een restaurant met een broodsommelier.’

Robèrt van Beckhoven

Vergelijk het met de opmars van zelf bierbrouwen, zegt Hoogerwaard. ‘Kwaliteit, smaak en oorsprong zijn belangrijker geworden – men wil weten wat er in een product zit.’ Het aantal carrièreswitchers dat bakker wil worden neemt toe. ‘Ze hebben vaak op kantoor gewerkt waar ze maar een radertje zijn in het geheel, ze willen met iets concreets bezig zijn. Bakken zien ze als betekenisvol werk, met een tastbaar resultaat.’

Bij de Nooit Gedagt in Woudrichem komt Vincent Schoen een pak appeltaartmix kopen met zijn 4-jarige dochtertje Bianca. ‘Dan hebben we wat te doen als het buiten te koud is.’ De vraag blijft in hoeverre de trend doorzet als Nederland weer van het slot gaat. Molenaar Bart Mols – ook een switcher, tot dertien jaar geleden was hij interim manager – meent dat de trend de coronacrisis overstijgt. ‘Er zal wel iets van blijven hangen. De laatste jaren zijn mensen bewuster bezig met goede voeding, en zelf bakken past in dat patroon.’

De officieuze bakker des vaderlands , Robèrt van Beckhoven, trok tot de lockdown het land in met een bakshow, op de populariteit van het tv-programma Heel Holland Bakt. ‘Het programma heeft veel in werking gezet. Mensen hebben het bakken echt ontdekt, dat blijkt nu wel. Dat is ook niet zo gek, hoor. Bakken is gewoon leuk.’